Bilgisayar pek çok birimin bir araya gelmesiyle oluşan bir cihazdır. Bu birimlerin arasında CPU, RAM, anakart ve benzeri unsurları saymak mümkün. Ancak daha çok oyun oynayan ve video düzenleme gibi yoğun grafik işlemleri gerektiren kişiler için en önemli birim GPU denebilir. Peki GPU nedir?
Bu içeriğimizde sizler için GPU nedir sorusunu detaylı bir şekilde yanıtlamaya çalışacağız. GPU’nun ne olduğuna ve ne işe yaradığına değineceğiz. Aynı zamanda farklı alanlardaki GPU kullanımlarına da içeriğimizde yer vereceğiz. Buna ek olarak GPU ile benzer birimler arasındaki farklardan da bahsedeceğiz.
Günümüzde pek çok markanın GPU ürettiğini ya da sattığını görmüşsünüzdür. Bu konudaki soru işaretlerini de sonlandırmak için GPU üreten şirketlere de içeriğimizde değineceğiz. Ancak tüm bunlardan önce GPU nedir sorusunu yanıtlamamız gerekiyor.
İçindekiler
GPU Nedir?
GPU ya da Graphics Processing Unit, bilgisayar gibi teknolojik cihazlarda grafikleri işlemekle sorumlu birimdir. GPU’yu Grafik İşleme Birimi şeklinde çevirmek mümkündür. Bu birim sayesinde elektronik cihazlarda grafik oluşturmak ve görüntülemek mümkün hale gelir. GPU’yu genel olarak bir elektronik devre ya da çip şeklinde tanımlamak mümkündür.
GPU’nun ilk ortaya çıkışı 1990’lı yılların sonuna dayanmaktadır. O zamanlarda çok daha başarılı grafikler sağlaması ile kullanıcıların dikkatini çekmiştir. Aynı zamanda videolar ve oyunlardaki grafiklerin kalitesini yükseltmesiyle de GPU’lar popülerlik kazanmıştır.
1999 yılında Nvidia tarafından tanıtılan GeForce 256, piyasada bulunan ilk GPU olarak adlandırılmaktadır. Çıktığı dönemde pek çok grafik işlemini yapabilen tek işlemci olarak tanımlanmıştır. Nvidia tarafından geliştirilen bu çip özellikle üç boyutlu oyun performansını önemli derecede artırmıştır.
Zaman içinde bu teknolojinin gittikçe geliştiğini söylemek de mümkün. Daha iyi grafikli oyunlar, daha iyi grafiklere sahip videolar gibi ürünler bunun en büyük kanıtlarından birisi. 2000’li yıllarında başında Nvidia yeni ürünleriyle dikkatleri üstüne topladı. Daha sonrasında ise rakip firmaların piyasaya çıkması teknolojinin gelişimine olumlu katkı sağladı.
Günümüzde GPU’nun gelişimi hale devam etmekte. Gün geçtikçe ortaya çıkan yeni grafik teknolojileri ile şirketler kendi GPU’larını geliştirmeye devam ediyor. Ayrıca bugünlerde GPU’nun kullanımı farklı alanlarda da kendini gösteriyor. Eskiden daha kısıtlı bir alanda kullanım imkanı sunan GPU, bilgisayarların değişmez bir parçası haline geliyor.
GPU Ne İşe Yarar?
Bir önceki alt başlığımızda GPU’nun ne işe yaradığından kısaca bahsettik. Elektronik cihazlarda grafik oluşturmaya yarayan bu işlemci biriminin çok daha fazla görevi olduğunu belirtmiştik. Özellikle günümüzde oyunlar haricinde de pek çok alanda GPU kullanımı görmek mümkün.
Bunların arasında en popüler olanlardan birisi video ve görsel düzenleme işlemleri oluyor. Aynı zamanda makine öğrenimi sürecinde de GPU’nun kullanıldığı alanlar mevcut. Buna ek olarak kripto para madenciliği konusunda da GPU kullanımının öneminden bahsetmek gerek.
Oyunlarda GPU Kullanımı
Herkesçe bilinen en popüler GPU kullanım alanı şüphesiz oyunlardır. Geçmişten günümüze gittikçe daha başarılı hale gelen oyun grafiklerinde GPU teknolojisinin etkisi oldukça öne çıkmaktadır. GPU’nun gelişmesi ile birlikte çok daha gerçekçi grafikler ve oyunlar, oyuncular ile buluşmuştur.
Yeni gelişen 4K ve 8K çözünürlük gibi teknolojiler de oyunların gerçekçiliğini artıran unsurlardır. Aynı zamanda daha yüksek yenileme hızları gibi gelişmeler sayesinde video oyunlarının yaşattığı deneyimler de çok daha etkileyici bir hal almıştır.
Geçmiş dönemde GPU sayesinde 2D ve 3D objelerin işlenmesi ile başlayan bu yolculuk günümüzde çok daha gelişmiş bir haldedir. Bu nedenle oyunların GPU kullanımı konusunda başı çektiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Ancak tek kullanım alanının oyunlar olmadığını da unutmamak gerekir.
Video Düzenlemede GPU Kullanımı
Grafik işlemcinin kullanımının son derece önemli olduğu bir diğer konu ise içerik üretimidir. Günümüzde oldukça sık kullanılan video düzenleme yazılımları genellikle güçlü bir GPU’ya ihtiyaç duyar. Bu yazılımlar ile oluşturulacak geçişler ve efektler GPU’nun gücünden faydalanıyor.
Aynı zamanda yalnızca video düzenleme değil farklı grafik tasarım işlemleri de GPU’dan yararlanıyor. Örneğin üç boyutlu objeler ile tasarım oluşturmak ya da animasyon görüntüler tasarlamak için de GPU gücü büyük öne taşıyor. Güçlü bir GPU’ya sahip olmak bu işlemler sırasında akıcılığı sağlıyor.
Buna ek olarak görüntülerin çıktısının alınması konusunda da GPU’nun son derece önemli olduğunu söylemek gerek. Daha kaliteli grafik işlemcileri ile daha yüksek kaliteli görüntüler üretmek ve daha kolay bir şekilde render almak mümkün hale geliyor. Özellikle NFT’lerin yükselişe geçtiği bu dönemde GPU kalitesinin kesinlikle göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtelim.
Makine Öğreniminde GPU Kullanımı
Yazılım alanının gelişmesi de beraberinde oldukça farklı uygulamaları getirdi. Yapay zeka ve makine öğrenimi gibi konularda da GPU kullanmak günümüzde oldukça popüler. Üstelik bu durum oldukça heyecan verici bir hızla ilerleme kaydediyor.
Grafik işlemcilerin günümüzdeki inanılmaz performansı oldukça yüksek bir hesaplama yeteneği sunuyor. Bu sayede görüntü tanıma gibi konularda grafik işlemcilerden faydalanmak son derece hızlı bir şekilde sonuç almayı sağlıyor. Son derece hızlı bir şekilde grafik işleme ile yapay zeka teknolojilerinin gelişimini de sağladığını belirtelim. Aynı zamanda derin öğrenme teknolojileri de CPU ve GPU’nun birlikte kullanımı sayesinde gelişim gösteriyor.
Kripto Para Madenciliğinde GPU Kullanımı
GPU kullanımının en tartışmalı olduğu konulardan birisi ise kripto para madenciliği oluyor. Madencilik işlemi oldukça fazla sayıda hesaplama gerektirdiği için GPU’ların gücünden faydalanmak işlemi oldukça hızlandırıyor. Bu nedenle en iyi ekran kartı modellerinin sıklıkla stok sorunu yaşadığını görmek de mümkün.
Bu durumda GPU kullanımı madenciler için olumlu sonuç doğursa da geriye kalan kullanıcıları pek mutlu ettiğini söylemek mümkün değil. Özellikle stok sorununa ek olarak yükselen ekran kartı fiyatları diğer kullanıcıları bir hayli tedirgin ediyor. İşi gereği güçlü bir GPU kullanması gereken kişilerin bütçesini olumsuz etkilediğini söylemek de mümkün. Bu durum oyuncular için de aynı şekilde ilerliyor.
Tüm bunlara ek olarak kripto para madenciliğinin en büyük risklerinden biri ise enerji tüketimi oluyor. Oldukça yüksek bir elektrik kullanımına neden olan kripto para madenciliği, dünyayı da olumsuz etkiliyor. Bu nedenle devletler ve şirketlerin bu konuda bir adım atacağını söylemek mümkün. Yine de kripto para madenciliği GPU sektörünü oldukça büyük ölçekte etkiliyor.
GPU ile CPU Arasındaki Fark Nedir?
Grafik işlemcilerinden önce de bilgisayarlarda grafik üretmek için bir birim kullanılıyordu. Bu görevi merkezi işlem birimi ya da popüler adıyla CPU’lar yönetiyordu. 1990’lı yılların sonuna kadar CPU’ların görevi hem bilgisayarın temel fonksiyonlarını hem de grafiklerini etkiliyordu.
Temel anlamda iki birim arasında önemli bir fark bulunuyor. Her ikisi de veri ve bilgi işlese de GPU grafik anlamında özelleşen bir birim olarak dikkat çekiyor. CPU ise grafik işleme görevini GPU’ya bırakarak bilgisayarın diğer fonksiyonlarının daha başarılı hale gelmesini sağlıyor. Bu görev paylaşımının sonucunda ise çok daha hızlı bir bilgisayar ortaya çıkıyor.
Buna ek olarak GPU bazı hesaplama işlemlerini de GPU’dan alarak bilgisayarın performansına yardımcı oluyor. Böylece daha gelişmiş teknolojiler ve yazılımların ortaya çıkmasına olanak sağlıyor. Temelde her iki birimin ortak birçok özelliğini söylemek de mümkün. Ancak görevlerine ek olarak birimlerin mimarisi de son derece farklı şekilde karşımıza çıkabiliyor.
GPU ve CPU ile işlenen verilerde çekirdek denen nesneler görev alıyor. Bir birimdeki çekirdek sayısı ne kadar fazla ise birimden alınan verim ve işlem hızı da artış gösteriyor. Böylece çok çekirdekli CPU ve GPU’ya sahip bilgisayarlar çok daha hızlı işlemler yapabiliyor.
GPU’ların yapısında paralel işlemler için yüzlere çekirdek yer alır. Ancak CPU’larda durum bundan farklıdır. CPU görevleri sırasıyla işler. Bu nedenle çok daha az sayıda çekirdek kullanır. CPU’ların temel görevlerde GPU’ların yerine kullanmasının sebebi de budur.
GPU ile CPU arasındaki fark bu şekilde olsa da ikisini kıyaslamak pek doğru değildir. Her iki birimin de görevleri farklıdır. Bu nedenle kullanıcının ihtiyacı doğrultusunda doğru birimleri seçmek çok daha önemlidir. Ayrıca iki birimin birlikte çalışarak en iyi sonucu vermeye çalıştığını da unutmamak gerekir.
GPU ile Ekran Kartı Arasındaki Fark Nedir?
Bir başka önemli konu ise GPU ile ekran kartı arasındaki nedir sorusu oluyor. Bu iki terimin birbiri yerine kullanılması oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Ancak her ne kadar birbirine benzeseler de ikisi arasında bir fark bulunmaktadır.
Ekran kartı, GPU birimini de içinde barındıran bir anakart görevi görmektedir. Bir başka deyişle ekran kartının içinde bir birim olarak GPU yer almaktadır. Ancak GPU dışında bileşenler de ekran kartında bulunur. Bu bileşenler sayesinde GPU’nun çalışması mümkün hale gelir. Aynı zamanda sistem ile bağlantıyı sağlayan bileşenler de ekran kartında yer alır.
Yine de GPU ile ekran kartı terimlerini aynı anlamda kullanmak tamamen yanlış bir ifade şekli değildir. Fakat dahili grafik işleme birimlerinde bu durum biraz farklılık göstermektedir. Bu durumda bilgisayarda GPU’yu taşıyan bir ekran kartı bulunmamaktadır. CPU gibi GPU da gömülü bir şekilde faaliyet göstermektedir. Harici ekran kartları ise günlük hayatta ekran kartı olarak tanınan bileşenlerdir.
GPU Üreten Şirketler
GPU nedir sorusuna yanıt verdikten sonra piyasadaki en popüler GPU üreticilerine de bir alt başlık açmak istedik. Günümüzde iki firma GPU üretimi konusunda listenin başında yer almaktadır. Bunlar Nvidia ve AMD şirketleridir. İçeriğimizin önceki kısımlarında bahsettiğimiz gibi Nvidia, GPU’nun ilk ortaya çıkışından beri faaliyet göstermektedir. AMD’nin ise bu yarışta çok da geride kalmadığını belirtmek gerek.
Buna ek olarak ekran kartı satın alımı sırasında farklı markalara ait ürünler görmek mümkündür. Bunun nedeni ise GPU satıcıları olarak adlandırılan şirketlerdir. Bunların arasında MSI, Gigabyte, ASUS gibi önemli şirketleri saymak mümkündür.
Bu satıcılar AMD ve Nvidia tarafından üretilen teknolojilere birkaç dokunuş yaparak GPU’ları piyasaya sürmektedir. Örneğin RGB ışık eklemek ya da ürüne ekstra fan yerleştirmek gibi dokunuşlar ile kendi markaları altında ekran kartı satmaktadır.
Nvidia
1993 yılında kurulan Nvidia, özellikle GPU üretimi sayesinde oldukça popüler hale gelmiş bir şirkettir. Şirketin ürettiği en popüler GPU serisi GeForce olarak bilinmektedir. Günümüzde GeForce 3090 Ti modeli ile piyasayı alt üst hale getiren Nvidia, aynı zamanda farklı alanlar için de GPU’lar üretir. Nvidia’nın ürettiği ilk GPU’nun tarihi ise 1999 yılı olarak bilinmektedir.
AMD
1969 yılında kurulan Advanced Micro Devices ya da AMD, ABD merkezli bir çip üreticisidir. Şirket ilk GPU modellerini 2000 yılında üretmiştir. En popüler GPU serisi ile Radeon olarak bilinmektedir. Günümüzde Nvidia ile bir savaş halinde olan AMD, aynı zamanda işlemci modelleri ile de dikkat çekmektedir. Şirket Ryzen serisi ile Intel Core serisine de kafa tutmaktadır.
