Deepfake nedir? Deepfake teknolojisi, gerçeğinden ayırt edilemeyecek sahte videolar üretilmesidir. Yani aslında izlediğimiz birçok video gerçek olmayabilir. Şu an için birçok konu ve amaç için Deepfake videolar üretiliyor. Bunların bazılarında videoların sahte olduğu anlaşılabiliyor ama gerçekten profesyonelce hazırlanmış olanları anlamak zorlaşıyor. Peki Deepfake tehlikeli mi? Videoların sahte mi gerçek mi olduğunu nasıl anlayabiliriz?
Deepfake teknolojisini ilk olarak 2017 senesinde görmeye başladık. Yapay zeka ve derin öğrenme kullanılarak üretilen bu videolar, günümüzde ciddi anlamda başarılı (ayırt edilmesi zor) sonuçlar almaya başladı. Deepfake teknolojisini 2017 yılında görmeye başlamamız daha önceleri yüz değiştirme tekniklerinin kullanılmadığı anlamına gelmiyor. Görsel efektler endüstrisi yıllardır bu işi yapıyorlar zaten. Fakat o zamanlar bu teknikleri kullanmak için film stüdyoları, teknik birçok ekipman ve özel yetenekler gerekiyordu. Deepfake teknolojisi ise herkesin kendi çapında deneyebileceği, fazlaca teknik ekipman gerektirmeyen bir iş haline geldi. İyi bir işlemciye ve grafik kartına sahip bilgisayarla kolaylıkla yapılabiliyor. Bir Deepfake videosunu oluşturmak saatler sürebilir ancak çok bilmeyenler için haftalar da sürebilir.
Aşağıda Massachusetts Teknoloji Enstitüsü doktora öğrencisi Alexander Amini’nin derin öğrenme kursunun açılış oturumundan alınmış bir video bulunuyor. Barack Obama (!) bu videoda derin öğrenme hakkında bazı şeyler söylüyor. Daha sonra ise bu videonun ve konuşmaların gerçek değil yapay zeka ve derin öğrenme ile yapıldığını söylüyor. Bu video “deepfake nedir?” sorusunun cevabını anlayabilmemizi kolaylaştırıyor.
Buradan da anlaşılacağı üzere Deepfake ile ayırt etmesi güç videolar yapılıyor ve bu videolara yine gerçek olmayan konuşmalar da eklenebiliyor. Ağzını oynatma şeklinden ve sesinden gerçek olmadığını anlamak zor çünkü yapay zekanın öğrenmesiyle bu sorun çözülüyor. Yani sesler de bu şekilde derinleştirilebiliyor.
İçindekiler
Deepfake Videolar Nasıl Yapılıyor?
Deepfake videolar farklı şekillerde yapılabilir. Videonun aslını başka birisi çeker ve bu video istenen kişinin yüzüyle birleştirilebilir veya direkt bir yüzün fotoğrafının halihazırda bulunan videolara eklenmesiyle yapılabilir. Bu yüzleri ekleyebilmek için, yüzün birçok farklı açıdan birçok fotoğrafı olması gerekir. Bunları ekledikten sonra gerisini yapay zeka kendisi hallediyor. Fotoğraflara bakarak yapay zeka bir öğrenme süreci geçiriyor.
Deepfake, “otomatik kodlayıcı” denilen özel bir sinir ağı yapısı kullanıyor.
Otomatik kodlayıcı denetimsiz bir öğrenme modelidir. Otomatik kodlayıcı iki bölümden oluşur. Bunlar kodlayıcı ve kod çözücüdür. Kodlayıcı, bir görüntüyü az miktarda veriye sıkıştırır. Kod çözücü ise sıkıştırılmış verileri tekrar orijinal görüntüye çevirir. Klasik kodlayıcılardan farklı olarak görüntüde bulunan şekil, nesne ve dokular üzerinde çalışır. Aynı zamanda otomatik kodlayıcılar, yeni görüntü oluşturabilir veya var olan parazitli görüntüleri düzeltebilir. Eğer bu kodlayıcıyı yüzler üzerinde eğitirseniz otomatik kodlayıcı gözleri, burnu, ağzı ve diğer yüzde bulunan özellikleri öğrenir.
Deepfake videoları için iki tane otomatik kodlayıcı kullanılır. Bunların bir tanesi aktörün veya orijinal videodaki yüzün üzerinde eğitilirken diğeri hedefin yüzünde eğitilir.
Deepfake Videolar Nasıl Ayırt Edilebilir?
Teknolojinin gelişmesi ile deepfake videoların ayırt edilmesi zorlaşıyor. 2018 yılında yapılan sahte videolarda değiştirilen yüzlerin göz kırpmadığı ortaya çıktı. Yapay zekanın öğrenmesi için eklenen fotoğrafların çoğu gözü açık olduğu için yapay zeka göz kırpmayı öğrenmiyordu. Fakat bu araştırmaların yayınlanmasından sonra göz kırpan Deepfake videolar da ortaya çıktı. Yani ortaya çıkan eksiklikler bir yandan Deepfake videoların gelişmesine katkı sağladı.
Biraz daha düşük seviye sahte videoları ayırt etmek pek zor olmuyor. Dudak senkronizasyonu tam sağlanamıyor veya cilt tonu farklılıkları olabiliyor. Bazen de yüzler tam oturmamış olabiliyor yani kenar çizgilerinde titreme olabiliyor, bu da fark edilmelerini sağlıyor.
Daha önce Amazon, Microsoft ve Facebook tarafından desteklenen ve ilk olan bir Deepfake Tespit Mücadelesi başlatılmıştı. Aynı zamanda hükümetler ve bazı üniversiteler de sahte videoların tespit edilmesi için yapılan araştırmaları finanse ediyor.
Ne İçin Kullanılıyor?
Deepfake nedir sorusunun cevabını bu şekilde aldık. Şimdi de ne için kullanıldığını öğrenmek gerekiyor. Deepfake videolar her ne kadar eğlenceli olabileceğini düşündürse de kullanıldığı alan açısından tehlike arz ediyor. Yapılan bir araştırmaya göre 2019’da çevrim içi olarak yaklaşık 15.000 değiştirilmiş yüzlü video bulundu. Bu 15.000 videonun ise çok ciddi bir bölümü, %96’sı pornografik videolar ve bu videolardaki fake yüzlerin ise %99’u kadın ünlülerden oluşuyor. Deepfake videolar yapmak artık insanların elinin altında olduğu için, Deepfake’in kadınlara karşı bir tehlike olduğunu söyleyen bazı profesörler bulunuyor. Yine de eğlence sektörleri için de bu teknoloji kullanılıyor. Bazı dublajlı filmleri iyileştirmek amacıyla kullanıldığı oluyor.
Aynı zamanda bu teknoloji ile sadece videolar değil, sıfırdan tamamen inandırıcı, kurgusal fotoğraflar da üretilebiliyor.
