Günümüzde insanlar, gelişen teknolojiden pek çok alanda faydalanıyorlar. Hatta teknolojinin gelişme sürecine başta telefon ve bilgisayar kullanımıyla katkı sağladık. Cihaz seçimimiz ise teknolojide bizi en çok ilgilendiren kısım oluyor. İnsanların bir kısmı telefon seçimi sırasında iOS işletim sistemine sahip telefonlara yönelirken, bir kısmı ise Android cihazları tercih ediyorlar. Cihaz kullanımında ise kişiler, bazı zamanlarda bütün yetkiyi ellerine almak isteyebiliyor. Burada da karşımıza ‘Root’ kavramı çıkıyor. Dolayısıyla birçok kullanıcı, root nedir diye merak ediyor.
Yeni bir telefon ya da tablet satın aldığımızda bir süre sonra cihazlarımızda yavaşlama olabiliyor. Buna ek olarak cihaza virüs bulaşabiliyor veya cihazda dosya değiştirme, dosya çıkarma gibi işlemleri yapma ihtiyacı hissedebiliyoruz. Bu gibi durumlarda işlemleri kolay ve eksiksiz bir şekilde yapmamıza engel olan işletim sistemi kısıtlamalarıyla karşı karşıya kalabiliyoruz.
Android, çok fazla kişi tarafından tercih edilen ve severek kullanılan bir işletim sistemidir. Birçok akıllı telefonun ve tabletin işletim sistemi kısmında Android karşımıza çıkıyor. Kullanıcılar, cihazları birçok alanda kullanırlar ve kimisi cihazı birkaç işlem için kullanırken kimisi ise işi veya tercihi gereği birçok işlem için kullanabilmektedir. Bu kullanım sırasında da kişi, bütün yetkilere sahip olmak isteyebiliyor. Ancak, aygıtlar buna ilk başta genellikle olanak sağlamıyorlar. Bu durumda root devreye giriyor. Peki root nedir?
İçindekiler
Root Nedir?
Root sözcüğü, Android işletim sisteminde karşımıza çıkar. Bu işlem, cihazınız için yönetici konumuna gelmenizi sağlıyor. Yani root için cihazınıza tamamen erişim olanağı sağlayan bir işlem diyebiliriz. Root’un iOS işletim sistemindeki karşılığı ise ‘Jailbreak‘ olarak adlandırılıyor. Tabletinizin veya telefonunuzun erişiminde bazı sınırlamalar vardır. Android cihazlarda bu sınırlamaları tamamen yok etmek için ise root işlemini yapmanız gerekiyor.
Root işlemi, cihazınız üzerinde tamamen hakimiyet kurmayla ilişkilidir. Temelde var olan ama erişim sağlayamadığınız bütün işlemleri, root sayesinde gerçekleştirmeniz mümkün olacaktır. Ancak şu konuda bir yanlış anlaşılma olmasın. Root, genellikle sistemde yer almayan herhangi bir işlemi aktifleştirmiyor. Cihazınıza sağlayacağınız erişimleri genişletiyor. Yani, root işlemiyle sisteminizde yer alan ancak erişim izninizin olmadığı bütün eylemleri gerçekleştirebiliyorsunuz.
Android işletim sistemine sahip cihaz üreticileri, tıpkı iOS işletimine sahip cihaz üreticileri gibi ürünlerine birtakım sınırlamalar getiriyor. Bu sınırlamalar hem kendi satış olanaklarında fayda sağlıyor hem de kullanıcıların daha güvenli bir şekilde cihazlarını kullanmalarına imkan sunuyor.
Cihazınızda root işlemini uyguladığınızda süper kullanıcı olursunuz ve sistemdeki her türlü eylemi gerçekleştirme imkanınız oluyor. Böylelikle root nedir sorusunun yanıtını vermiş olduk. Peki root işlemi ne işe yarar? Aslında bu konuya, root nedir sorusuna cevap verirken biraz değindik. Ancak bu işlem sonucunda yararlanabileceğiniz imkanları anlamanız için yazımızın devamında root işleminin ne işe yaradığını daha detaylı bir şekilde açıklayacağız.
Root Ne İşe Yarar?
Sizlere root nedir sorusunun yanıtını verdiğimize göre bu işlemin ne işe yaradığıyla ilgili de bilgi verelim. Root sayesinde, ilk olarak silinemeyen sistem uygulamalarını silme olanağı sağlarsınız. Tabletinizde ve telefonunuzu kullanmaya başladığınız andan itibaren bazı uygulamalar yüklü haldedir. Bu uygulamaların bazıları kullanıcılar için gerekliyken bazıları ise gereksiz olabiliyorlar. Cihazınızda root işlemini yaptıysanız cihazınızla birlikte gelen bu uygulamaların tamamını kolaylıkla silebilirsiniz.
Uygulama gizleme özelliği de root sayesinde mümkün hale geliyor. Bu özelliği aktif hale getirdiğinizde gizlediğiniz uygulamalar ‘Ayarlar’ bölümünde bile görünür olmayacaktır. Bir diğer yapabileceğiniz eylem ise sahte konum göndermek olarak karşımıza çıkıyor. Herhangi bir amaç doğrultusunda, var olmadığınız konumu kişilerle paylaşma yetkiniz olacaktır.
Root ile telefonunuzda ya da tabletinizde daha önce kaydettiğiniz ama zaman geçince hatırlayamadığınız WiFi şifrelerini görmeniz de mümkündür. Bunun yanı sıra root yetkisinden yararlanarak işlemci gücünüzü sabitleyebilirsiniz. Cihazınızdaki işlemci gücü maksimum seviyede çalıştığında cihazınız ısınmaya maruz kalır. Bu durumun yaşanmaması için root ile işlemci gücünüzü düşürebilirsiniz. Bunun sonucunda, cihazınız hem çok fazla ısınmayacaktır hem de cihazınızın pil ömrü uzayacaktır.
Root işlemi sayesinde aygıtınızın animasyonlarını hızlandırabilirsiniz. Bunun yanında pil simgesinin rengini, temasını ve yazı tipi başta olmak üzere çeşitli özelleştirmeler de yapabilirsiniz. Cihazınızdaki çekirdekleri hızlandırarak aygıtın daha hızlı çalışmasına katkıda bulunabilirsiniz. Bunun yanı sıra root ile erişebileceğiniz diğer özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Uygulama verilerinize ulaşım sağlayıp istediğiniz uygulamaları ve dosyaları silebilirsiniz.
- Root olmadan kullanamayacağınız uygulamaları, artık sorunsuz bir şekilde kullanabilirsiniz.
- Sisteminizin hafıza kartını, cihazın kendi hafıza kartıymış gibi tanımlayabilirsiniz.
- İşletim sisteminin performansını hızlandırabilirsiniz.
- DNS başta olmak üzere çeşitli gizlilik ayarlarınızı değiştirebilirsiniz.
- Cihazınızın ses, kamera ve ekran ayarlarını düzenleyebilirsiniz.
Root ile cihazınız üzerinde neredeyse yapamayacağınız işlem yoktur. Bu işlem ile tüm yetki sizin elinizde olur ve istediğiniz çoğu değişim ve düzenleme işlemini yapabilirsiniz. Root işlemi, bu maddeler sayesinde size ilgi çekici gelebilir. Hemen bu işlemi gerçekleştirmeyi de düşünebilirsiniz. Ancak, root işleminin belli başlı olumsuz yönleri de vardır.
Root İşleminin Dezavantajları Nelerdir?
Root nedir ve ne işe yarar sorularına yanıt verdikten sonra root işleminin dezavantajlarına da değinmemiz gerekiyor. Bu işlem belirttiğimiz gibi temel olarak cihazınız üzerindeki bütün yetkinin sizde olmasını sağlıyor. Bundan dolayı root işlemi, kulağa ilgi çekici gelebilir. Ancak, cihaz üreticilerinin, cihazları kısıtlamalarında belli nedenleri oluyor.
Bu nedenlerin en başında güvenlik geliyor diyebiliriz. Teknoloji üreticilerinin cihaz üzerindeki yetkilerin bir kısmını kullanıcıların erişimine sunmamaları, cihazın güvenliğini sağlayabilmeleri içindir. İşletim sistemiyle ilgili yeterince bilgiye sahip değilseniz, cihazınızın güvenliği daha büyük risk altında olacaktır. Bunun sonucunda ise root işlemini gerçekleştirdiğiniz cihazın üzerinden yapacağınız hamleler oldukça tehlikeli bir hale gelebilir.
Bunun yanı sıra her ne kadar işletim sistemi veya teknolojik cihazlar hakkında bilgi sahibi olsanız da ufak bir hata, sizi cihazınızdan mahrum bırakabilir. Root işleminin dezavantajlarını maddeler halinde anlatalım.
- Root işleminde cihazın yazılımına müdahale etme durumu olduğu için kullanıcılar, cihazı garanti kapsamı dışına çıkartabiliyorlar. Bu durumda cihazı root modundan çıkartarak teknik servise göndermeniz gerekecektir. Ancak bu durumda bile cihazınız garanti kapsamına girmeyebilir.
- Cihazınıza bilinmeyen veya kontrolünüz dışında bir uygulama yüklendiyse, cihazınıza virüs bulaşma ihtimali oldukça yüksek olacaktır. Root işlemi yapılmamış cihazda da böyle durumlar olabiliyor. Ancak root işlemi görmüş cihaza bulaşan virüs daha çok risk teşkil ediyor.
- Root, bazı ülkelerde yasaklanmış bir işlemdir. Dolayısıyla root işleminin yasak olduğu ülkelerde bu işlemi yapmanın bazı sonuçları olabiliyor.
- Root işlemi yapılmış bir cihazın bütün yetkileri sizde olduğu için yazılımla ilgili bilgiler veya uyarılar cihazınıza gelmeyebilir. Bu durumda, cihazınızın yazılım güncellemelerini veya yapılandırmalarını sizin indirip kurmanız gerekecektir. Bu işlem de belli oranda risk ve zahmet taşıyabilir.
Sonuç olarak root işlemi, yüksek oranda riskler taşıyor. Belirttiğimiz gibi yazılım, sistem temaları veya cihazlar hakkında yeterince bilgiye sahip olsanız bile root işleminde belli başlı sorunlarla karşılaşma ihtimaliniz yüksek olacaktır.
Böylelikle root nedir sorusuna ek olarak root atmanın ne işe yaradığı ve dezavantajlarının neler olduğu hakkında da bilgi vermiş olduk. Root işleminde karşılaşma ihtimalinizin olduğu durumları anlatırken temelde güvenlik sorunlarından bahsettik. Yazımızın devamında sizler için root güvenli midir sorusuna cevap vermeye çalışacağız.
Root Güvenli midir?
Root işlemindeki en temel sorun, güvenlik açığı olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü, satın aldığımız cihazın işletim sistemi belli başlı güvenlik sistemiyle korunmuş durumda oluyor. Root işlemiyle bu güvenlik duvarını aslında ihlal etmiş oluyorsunuz. Yetkinin tamamen sizin elinizde olması, cihazın güvenliğinin de tamamen sizin elinizde olması anlamına geliyor. Dolayısıyla bu konuda yeterince bilgiye sahip olmamanız, cihazın güvenliği açısından risk teşkil ediyor.
Android sistemli cihazlar, belirli aralıklarla yazılım güncellemesi alıyorlar. Bazı güncellemelerin içeriğinde cihaz güvenliğinin iyileştirilmesiyle alakalı özellikler yer alır. Eğer aygıtınıza root işlemini gerçekleştirdiyseniz bu güncellemelerin bildirimleri cihazınıza gelmeyebilir. Bu durumda, aygıtınızın güvenliği için güncellemeleri sizin yapmanız gerekir.
Telefonunuza veya tabletinize zararlı kişilerden bir saldırı gelirse aygıtınız büyük ölçüde zarara uğrar. Bu saldırılar sonucu aygıtınızda yer alan kişisel bilgileriniz gibi önemli unsurlara erişim sağlanır.
Güvenlik açığı olan bir cihaza saldırı gerçekleştiğinde başka türlü erişimler de olur. Örneğin, saldırganlar şifrelerinizi çalabilir. Google Play Store üzerinden ücretli uygulama satın alma ihtimalleri vardır. Daha da tehlikelisi, cihazınıza zararlı yazılımlar yüklerler. Üstelik bu yazılımlardan, aygıtınızı fabrika ayarlarına döndürdüğünüzde bile kurtulamama ihtimaliniz mevcut.
Bunlara rağmen root işlemine sahip cihazınız varsa, bu cihaza bulaşma ihtimali olan virüslere karşı antivirüs programı ile belli oranda koruma sağlarsınız. Bu programlar, cihazınızın güvenliğini tamamen koruyamasa da yine de güvenlik sistemine faydası olur.
Root Yasal mıdır?
Güvenlik ihlalleri, tehlikeli durumlar ve dezavantajlarından bahsettiğimiz root işlemi bu noktalardan sonra kullanıcılara bu işlem yasal mıdır diye sorduruyor. Root işlemi bazı ülkelerde yasalken bazı ülkelerde ise yasal değildir. Bundan dolayı bu işlemin yaşadığınız ülkeye göre yasal olup olmadığını araştırmanız gerekiyor.
Root işlemi yüzünden cihazınız çoğu markanın belirlediği kurallar gereği garanti kapsamı dışına çıkmış oluyor. Garanti kapsamı dışına çıkan bir ürün ise ileride yaşanan sorunlara karşı sıkıntı doğuruyor. Örneğin, cihazınız arızalandığında eğer garanti süresi dolmamışsa herhangi bir ücret ödemeden bu arızayı teknik servis üzerinden çözebiliyorsunuz. Ancak cihazınız root işlemi gördükten sonra arızalanırsa bu sefer cihazınız garanti dışı kaldığı için arızanın çözümü ücretli hale dönüyor.
Genel Değerlendirme
Bu yazımızda, root nedir sorusunun yanıtını vermeye çalıştık. Daha sonra root işleminin ne işe yaradığına ve dezavantajlarına da içeriğimizde değindik. Buna ek olarak, root işleminin güvenli olup olmadığından bahsettik. Son olarak root işleminin yasal olup olmadığıyla ilgili de bilgilere yer verdik.
Root işleminin bazı avantajları vardır. Örneğin, cihazınızdaki neredeyse tüm verileri ve uygulamaları değiştirip düzenleyebilirsiniz. Bunun yanı sıra cihazınızdan yanlışlıkla sildiğiniz dosyaları geri yükleyebilirsiniz. Ayrıca, aygıtınızda yer kaplayan reklamları engelleyebilirsiniz. Güncellenme gereksinimi duyan programları da root işlemi ile daha hızlı şekilde güncelleyebilirsiniz.
Ancak, bu avantajlar cihazınızın güvenliğinden daha önemli değildir. Çünkü, güvenliğini kaybetmiş bir cihaz gerek kişisel bilgileriniz gerekse aygıtınız için tehlikeli olacaktır. Root işlemi yapılmamış bir cihazda da belli oranda güvenlik riskleri vardır. Ancak, bazı yöntemlerle bu riskleri ortadan kaldırmanız basit olur. Root işlemi gören bir cihazda ise güvenlik risklerini ortadan kaldırmak çok daha zahmetli olacaktır.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, root işlemi bazı ülkelerde yasaldır. Yani cihazınızı root işlemine tabii tutmak sizin tercihiniz oluyor. Ancak, root işlemi gören cihaz genellikle garanti kapsamının dışına çıkıyor. Buna ek olarak, yazılım güncellemesi konusunda da eksiklikler oluşabiliyor. Eğer cihazınıza root işlemi yaptıysanız bunu iptal etmeniz ve cihazınızı eski haline döndürmeniz mümkündür.
Sizler de root işlemi ile ilgili sorularınızı ve düşüncelerinizi aşağıdaki yorum kısmından bizlerle paylaşabilirsiniz.
