Hedy Lamarr; teknolojiye damgasını vuran, Avusturyalı-Amerikalı bir oyuncuydu. Lamarr, WiFi, GPS ve Bluetooth iletişim sistemlerinin temelini oluşturacak teknolojiye öncülük etmiştir.
İçindekiler
Hedy Lamarr Kimdir?
Hedy Lamarr, MGM’nin “Altın Çağı” nda bir oyuncuydu. Tortilla Flat, Lady of the Tropics, Boom Town, Samson ve Delilah gibi filmlerde rol aldı. Lamarr aynı zamanda, günümüzün birçok kablosuz iletişiminin anahtarı olan yayılmış spektrum iletişimi için erken bir teknik icat eden bir bilim insanıydı.
Hedy Lamarr’ın Hayatı
Heddy Lamarr, 9 Kasım 1914’te Avusturya’nın Viyana kentinde Hedwig Eva Maria Kiesler olarak dünyaya geldi. Avusturyalı bir film yönetmeni tarafından gençken keşfedildi, 1933’te cinsel içerikli Çek filmi Ecstasy’deki rolüyle uluslararasında çok ilgi gördü. Avusturyalı iş insanı Fritz Mandl ile boşandıktan sonra Amerika’ya yerleşti ve Hollywood’daki MGM (Metro-Goldwyn-Mayer) stüdyosu ile Hedy Lamarr adıyla bir sözleşme imzaladı. Charles Boyer’in başrolünü paylaştığı ilk Amerikan filmi Algiers’in vizyona girmesiyle, Lamarr’ın oynadığı bu film anında gişe rekoru kırdı.
Genellikle Hollywood’un önde gelen kadınlarının en güzel ve egzotiklerinden biri olarak anılan Lamarr, 1930’lar ve 1940’larda çok sayıda beğenilen filmde rol aldı.
Gizli İletişim Sistemi
1942’de, kariyerinin en parlak döneminde, Lamarr eğlenceden oldukça farklı bir alanda ismini duyurdu. Lamar ve arkadaşı besteci George Antheil, radyo sinyalleme cihazı olan “Gizli İletişim Sistemi” fikri için patent aldı. Alman Nazilerini yenmek amacıyla tasarlanan sistem, askeri iletişimin ve cep telefonlarının güvenliğini sağlamak için gereken teknolojinin geliştirilmesinde önemli bir adım oldu.
Bu sistem, hem verici hem de alıcının birlikte yeni frekanslara sıçradığı radyo dalgaları arasında “frekans atlama” kullanımını içeriyordu. Bunu yapmak, radyo dalgalarının kesilmesini önledi.
Hedy Lamarr, bu iletişim icadının geniş kapsamlı etkisi onlarca yıl sonra anlaşıldığı için, o dönemde bu başarıyla anında tanınmadı. Ancak 1997 yılında Hedy Lamarr ve George Antheil, Electronic Frontier Foundation (EFF) Pioneer Award ile onurlandırıldı. Lamarr aynı yıl, icadın “Oscarları” olarak kabul edilen, BULBIE ™ Gnass Başarı Ruhu Ödülü’nü alan ilk kadın olarak tarihe geçti.
Kariyeri Nasıl Devam Etti?
Lamarr’ın film kariyeri 1950’lerde gerilemeye başladı. Son filmi Jane Powell’la birlikte 1958 yapımı The Female Animal filmiydi. 1966’da, otobiyografi kitabı “Ecstasy and Me” ‘yi yayınladı. Bir kez 1966’da ve bir kez de 1991’de olmak üzere iki kez hırsızlıktan tutuklandı, ancak tutuklamalardan hiçbiri mahkumiyetle sonuçlanmadı.
Kişisel Yaşamı ve Ölümü
Hedy Lamarr altı kez evlendi. 1939’da Gene Markey ile ikinci evliliği sırasında James adında bir erkek çocuk evlat edindi. Üçüncüde aktör John Loder ile evlendi ve Denise ve Anthony adında iki biyolojik çocuğu oldu. 1953’te Lamarr vatandaşlığa kabul sürecini tamamladı ve ABD vatandaşı oldu. Lamarr sonraki yıllarda Orlando, Florida’nın hemen kuzeyinde yer alan Casselberry’de sakin bir yaşam sürdü ve 19 Ocak 2000’de 85 yaşında öldü.
Bu arada, Lamarr’ın patenti ona hiç para kazandırmadan sona erdi. 1958 yılına kadar filmlerde kredi biriktirmeye devam ederken, yaratıcı dehası henüz halk tarafından tanınmamıştı. 2000 yılında ölmesine rağmen Lamarr, 2014 yılında frekans atlama teknolojisinin geliştirilmesi için Ulusal Mucitler Onur Listesi’ne alındı. Bu başarı Lamarr’ın “Wi-Fi’nin annesi” olarak adlandırılmasına sebep oldu. GPS ve Bluetooth gibi kablosuz iletişimlerin de bulunmasına vesile olmuştur.
Hedy Lamarr’ın Hayatı Boyunca Aldığı Ödüller
- 1939’da Lamarr, bir film eleştirmeni tarafından yapılan anketde 1938’in “En Umut Verici Yeni Aktris” ‘i seçildi.
- 1960’da Lamarr, Vine Street’in bitişiğindeki 6247 Hollywood Bulvarı’nda, sinema endüstrisine yaptığı katkılardan dolayı Hollywood Walk of Fame’de bir yıldızla onurlandırıldı.
- 1997’de Lamarr ve George Antheil, Electronic Frontier Foundation’ın “Pioneer Award” ile onurlandırıldılar.
- 1997’de Lamarr, Buluş Sözleşmesi’nin “Buluş Oscarları” olarak bilinen “BULBIE Gnass Başarı Ruhu Ödülü“‘nü alan ilk kadın oldu.
- 2014 yılında Lamarr ve Antheil, frekans atlamalı yayılma spektrum teknolojisi için, ölümlerinden sonra Ulusal Mucitler Onur Listesi‘ne alındılar.
2014’te Lamarr’a Viyana Merkez Mezarlığı’nda bir onur mezarı verildi ve küllerinin geri kalan kısmı Kasım ayında, 100. doğum gününden kısa bir süre önce gömüldü.
6 Kasım 2020’de, onun adını taşıyan bir uydu (ÑuSat 14 veya “Hedy”, COSPAR 2020-079F) uzaya fırlatıldı.
