İsveç çöpten nasıl enerji üretiyor? İsveç, enerji üretimi için çoğu ülkenin yaptığı gibi fosil yakıt kullanarak para tasarrufu yapmaya çalışmıyor. Fakat çöp ithal ederek ve diğer ülkelerin ürettiği bu çöpleri geri dönüştürerek yılda 100 milyon dolar kâra geçiyor. Peki İsveç, çöpten enerji üretimi konusundaki deneyimleri ile multi-milyon dolarlık bir sektörü nasıl kurdu?
Uzmanlara göre dünya, iklim değişikliği ve sera gazları nedeniyle büyük bir sıcaklık artışına doğru ilerliyor. 2030 yılında küresel enerji talebinin %50 artması beklenirken fosil yakıtlar ise giderek azalıyor. Ayrıca dünya nüfusunun artması atık üretimini de önemli ölçüde arttırıyor. Bütün bunların ışığında İsveç, yapabileceği en mantıklı şeyi yaptı ve çöpten enerji üretimi ve geri dönüşüm devrimi başlattı. Ülke çapında kapsayıcı bir geri dönüşüm stratejisi aracılığıyla, yüksek maliyetli atık yükünü karlı bir girişime dönüştürmeyi başardı.
Büyüyen talebi hızlı bir şekilde tespit eden İsveç, iklim değişikliği ve kaynak kıtlığının da geri döndürülemez eğilimler olduğunu erkenden anladı. Bu durumlara doğru perspektiften bakan ülke, şu anda çöplerinin yalnızca %1’ini düzenli depolama alanlarına gönderiyor. Geri kalan çöplerin %52’si yakılarak enerji üretiliyor ve %47’si ise geri dönüştürülüyor. Sadece atıklardan üretilen enerji miktarı 1,25 milyon eve ısıtma ve 600.000 eve de elektrik sağlayabiliyor.
İçindekiler
İsveç Nasıl Harekete Geçti?
20. yüzyılın ortalarında uyumlu bir ulusal geri dönüşüm politikası uygulanmaya koyulmuştu. Bu geri dönüşüm oranlarını arttırmış ve ülkeyi geri dönüşüm konusunda küresel bir lider konumuna getirmişti. Çocuklara çok küçük yaşlardan itibaren geri dönüşümün öğretildiği ülkede, çocukların çöpleri toplamak ve çevrelerini temizlemek için toplandıkları ulusal bir gün bile var. Herkesin dahil olduğu bu süreç İsveç’in geri dönüşümü ve enerji üretimini; kolay, erişilebilir ve kullanışlı hale getirmesini sağladı.
Atıkları enerjiye dönüştürme konusunda da lider olan İsveç bu sayede karbondioksit emisyonlarını yılda 2,2 milyon ton azalttı. Şu an, bu sayı daha da artmış durumda. Örneğin Stockholm’de çöpleri doğrudan enerjiye dönüştüren sistemler tasarlandı. Bu, bir binanın sakinleri tarafından üretilen atıkların doğrudan bina için kullanılacak enerjiye dönüştürülmesi anlamına geliyor.
Çöpten Enerji Üretimi Mantıklı mı?
Çevre araştırmaları yürüten Stockholm Resilience Merkezi’nde uluslararası medya ve strateji direktörü olan Owen Gaffney atıklardan enerji elde etmekle ilgili şunları söylüyor: ‘’Çöplerden ve atıklardan enerji elde etmek makul bir çözüm. Kömürden daha az karbon içeren bu kaynaklar, her halükarda enerjiye dönüşürken daha az sera gazı salıyor ve çevreye daha az zarar veriyor. Böylece enerji üretimini daha verimli kılıyor.’’
Isı ve elektrik üretmenin yanı sıra, İsveç’teki bazı şirketler gıda ve organik atıktan metan biyogazı üretiyor. Bu biyogaz, ilçelerde yüzlerce şehir otobüsünün yanı sıra çöp toplama kamyonları, taksiler ve bazı özel arabaları işletiyor.
Enerji kaynağı sorunu, iklim sorunuyla birleştiğinde fosil yakıtların neden kullanılmaması gerektiği anlaşılıyor. Ayrıca çöpleri depolama işleminin çevre ve toplum için çok kötü sonuçlara sebep olması da, onları enerji için yakılmaya çok uygun hale getiriyor.
Enerji için Çöp Yakan Şirketten Bazı Sayısal Veriler
İsveç’te çöpten enerji üretmek konusunda çalışan birçok şirket ve fabrika bulunuyor. Linköping’deki Tekniska Verken şirketi de enerji için atıkları kullanan bir devlet kurumu.
Her gün toplanan tonlarca çöpler 1.500 Fahrenheit derecenin üzerinde sıcaklıklara ulaşan bir yakma fırınına atılıyor. Bu çöp sahalarına giren çöp miktarını azaltmanın yanı sıra fosil yakıt kullanımını da büyük ölçüde azaltıyor. Şirket, sadece geçtiğimiz yıl yaktığı çöp yakma operasyonları ile 467.000 ton karbondioksit salınımından kaçınıldığını söylüyor. Şirket, çöplere atık olarak bakmıyor ve enerji içeriğini mümkün olduğunca kullanıyor. Şirketin verilerine göre dört ton çöp; bir ton petrole, 1,6 ton kömüre veya beş ton odun yakımına eşdeğer şekilde enerji üretiyor.
Çöpler, soğuk aylarda İsveç’in 10 milyon sakininin ısınma ihtiyacını karşılıyor. Bu tür girişimler ile İsveç, 2040 yılına kadar %100 yenilenebilir enerji hedefine ulaşmayı amaçlıyor.
Sonuç olarak, İsveç bunlar sayesinde yalnızca yüksek fosil yakıt maliyetlerini ortadan kaldırmakla kalmadı, ülke için temiz bir çevre de sağlamış oldu. Teknolojiyi, sosyal sorumluluğu ve yararına olan maliyet politikalarını birleştiren İsveç, çöpten geri dönüşüm ve enerji üretimi endüstrisinde öncü haline geldi.
