Yapay zeka, teknoloji endüstrisinde bir devrim olarak adlandırılıyor. Bazıları yapay zekanın insanların yaşam kalitesini artıracağını düşünürken, bazıları ise yapay zekanın kontrol edilmesi ve izlenmesi gereken bir teknoloji olduğuna inanıyor. Fakat şu bir gerçek ki, yapay zeka alanındaki gelişmeler toplumumuzu hayal edebileceğimizden daha hızlı şekillendiriyor. Bu şekillendirme sırasında yapay zeka, birçok etik sorunu da beraberinde getiriyor. İşte yakın gelecekte yaşanması beklenen yapay zeka ile ilgili bazı etik sorunlar.
İçindekiler
İşsizlik
İnsanların yapay zeka ile ilgili temel endişelerinden biri gelecekte yaşanacak iş kayıplarıdır. Birçok kişinin işini ve geçimini kaybedeceği anlamına geliyorsa, yapay zekayı tamamen geliştirmeye ve topluma entegre etmeye çalışmalı mıyız? McKinsey Global Institute tarafından yayınlanan bir rapora göre 2030 yılına kadar dünya çapında yaklaşık 800 milyon insan işini yapay zeka yüzünden kaybedecek.
Eşitsizlik
Yukarıda bahsettiğimiz iş kaybıyla ilgili sorunlardan birisi de servet eşitsizliği. Çoğu modern ekonomik sistemde işçiler bir saatlik ücrete dayalı çalışma ile bir ürün veya hizmet üretirler. Ekonomi akışına yapay zeka katıldığında ise robotlar, sürekli bir şekilde, düşük maliyetle %100 oranında çalışabilirler. Şirketler iş gücünde kullandıkları robotlara, insanlara ödedikleri gibi maaş ödemek zorunda kalmayacağı için daha fazla zenginleşecek ve işçi sınıfı da daha çok yoksullaşacak. Bu da aradaki gelir uçurumunu arttıracak. Bu yüzden tüm insanların para kazanabilmesi için yeni bir toplumsal düzenin oluşturulması gerekecek.
Yapay Zekanın Hatalarının Sorumluluğu
Şu anda sahip olduğumuz yapay zeka teknolojisi kusursuz değil ve birçok hata yapıyor. Örneğin Texas’da bir kanser merkeziyle ortaklık kuran IBM Watson bilgisayar sistemi, hastalara tamamen yanlış ilaçlar önerdiği için korkunç bir şekilde başarısız oldu. Başka bir hata ise Microsoft tarafından üretilen bir yapay zeka sohbet robotunun Twitter’da kısa sürede ırkçı hakaretler öğrenip bunları yazması ve kapatılmasıyla son bulmuştu. Yapay zeka ileride bundan daha karmaşık hatalar da yapabilir.
Burada düşünülmesi gereken bazı sorular ortaya çıkıyor. Yapay zeka insandan daha az mı, daha çok mu hata yapıyor? Yaptığı hatalar bir can kaybına neden oluyor mu, yoksa sadece üretici şirkette utanca mı sebep oluyor? Ve yapay zekanın hatalarının sorumluluğunu kim alacak? Yapay zekanın hatalarının yıkıcı bir hal almaması için bu etik sorunun da üzerinde düşünülmesi gerekmekte.
Yapay Zekanın İnsan Kontrolünde Kaldığından Emin Olmak
İnsan, şu anda Dünya üzerindeki en baskın türdür. Fakat bu fiziksel özellikleri nedeniyle değil insanın zekası nedeniyle olan bir durum. O zaman burada kritik bir soru gündeme geliyor: ‘’Yapay zeka insanlardan daha akıllı hale geldiğinde en baskın tür hala insanlar mı olacak?’’ Teknolojik tekillik olarak adlandırılan bu senaryoda, yapay zeka akıl konusunda insanları geçecek ve durdurulamaz hale gelecek. Ayrıca insanların tüm yöntemlerini önceden tahmin edebileceği için yok edilemez olacak ve böylece Dünyadaki baskın tür onlar olacak. Bazı bilim insanları bunun 2045 gibi çok yakın bir gelecekte yaşanabileceğini belirtse de bazıları bunun bir efsane olduğunu söylüyor. Yine de bu sorun kesinlikle üzerinde durulması gereken bir durum gibi görünüyor.
Yapay Zekanın Hakları
Şu anda oldukça yüzeysel olan yapay zeka sistemleri zamanla daha karmaşık ve canlı hale gelecek. Peki daha gelişmiş hale geldiklerinde hakları ne olacak? Yapay zeka ile ilgili etik sorunlar içinde önemli bir yeri olan hak mevzusu oldukça tartışmalı bir konu. Robotları; algılayabilen, hissedebilen ve hareket edebilen varlıklar olarak düşündüğümüzde yasal statülerini ve haklarını da düşünmek gerekecek. 2017 yılında insansı robot Sophia’ya Suudi Arabistan tarafından verilen vatandaşlık hakkı, gündemde oldukça ses getirmişti. Bu gerçek bir vatandaşlıktan daha çok bir tanıtım kampanyası olarak görülse de, hükümetlerin gelecekte yapay zekalar için hak ve vatandaşlık konusunu ciddi bir şekilde düşünmesi gerekecek.
Teknoloji ilerledikçe, yapay zeka ile ilgili etik sorunlara neler eklenecek hep beraber göreceğiz.
