NASA, Ay’a yollamayı planladığı VIPER’ı (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) ulaştırması için Pittsburgh merkezli Astrobotic şirketiyle anlaştı.
Ticari Ay Yükü Hizmetleri kapsamında Ay’daki ticari potansiyeli ortaya çıkarmaya çalışan NASA, bu konuda ilk adımını 2018 yılında attı ve ilk ticari anlaşmasını yaptı. 2019 yılında ise bu anlaşmayı 5 yeni anlaşma daha takip etti.
Geçtiğimiz günlerde açıklanan yeni VIPER anlaşması da bunlardan biri. 2021 yılında Astrobotic şirketi ilk yüklemeyi Amerika Birleşik Devletleri’nin yollayacağı Vulcan roketine yapacak ve roket Ay’ın Lacus Mortis bölgesine iniş yapacak.
Aynı yıl içerisinde Intuitive Machine şirketi de Ay’ın Oceanus Procellarum bölgesine teslimatta bulunacak. 2022 yılında ise Masten Space System Ay’ın Güney Kutbu’na yaklaşık 9 adet teslimatta bulunacak.
Astrobotic Tek Değil
Ticari Ay Yükü Hizmetleri; Ticari Orbital (Yörünge) Taşımacılık Hizmetleri(COTS), Ticari İkmal Hizmetleri(CRS) ve Ticari Mürettebat Geliştirme Hizmetleri ile çok fazla benzerlik göstermektedir.
COTS 2004 yılında George Bush önderliğinde Uluslararası Uzay İstasyonu’na 2 adet kargo gönderilmesi amacıyla başlatıldı. Ayrıca bu görev için NASA, SpaceX ve Rocketplane Kistler şirketlerini seçti.
NASA daha sonra finansal problemler sebebiyle Rocketplane Kistler şirketiyle olan anlaşmasını feshetmek zorunda kaldı. Bu olayın ardından NASA Taurus II (daha sonra Antares adını alacak olan roket) roketini geliştirmesi amacıyla Orbital Sciences Corporation ile anlaştı.
CRS anlaşmaları, NASA’nın SpaceX ve Orbital (şu anki adı ile Norththrop Grumman) ile yaptığı COTS anlaşmalarının üzerine yapılan çalışmalar sırasında gerçekleşen beklenmedik gelişmeler sonrası türedi.
SpaceX bu sene uzaya yolladığı Dragon I aracıyla gönderdiği 20 kargo ile CRS I serisi anlaşmasını başarıyla sonlandırmıştı. Şirket şu an test aşamasında olan Dragon 2 roketi ile CRS II serisi anlaşmasını da başarıyla tamamlama hedefinde ilerliyor.
Norththrop Grumman ise 11 CRS1 uçuşunu başarıyla tamamladı. Şimdi ise Cygnus roketi ile 3. CRS2 fırlatışı için hazırlanmakta.
Ticari Mürettebat Geliştirme Hizmetleri, bahsedilen diğer hizmetlere göre biraz daha ileri seviyede kalıyor. NASA, uzaya mürettebat göndermek için SpaceX ve Boeing ile anlaşmıştı. SpaceX geçtiğimiz hafta Crew Dragon uzay aracıyla 2 NASA astronotunu Uluslararası Uzay İstasyonu’na bıraktı. Boeing’in Starliner’i ise şu anda hala test aşamasında bulunuyor.
NASA $195 Milyon Ödedi
Yapılacak bu viper teslimatı ve diğer CLPS görevleri NASA’nın Artemis I programına büyük katkılarda bulunacak. Bu teslimat, NASA’yı Ay’ın yüzeyi hakkında daha bilgi sahibi yapmayı hedefliyor ve Ay’a yollanacak olan VIPER daha sonra Ay’ın yüzeyinde su arayışına çıkacak.
NASA yetkilisi Jim Bridenstine yaptığı açıklamada “VIPER teslimatı 2024 yılında hayata geçireceğimiz Artemis programında bize çok büyük destek olacak. Aynı zamanda Ay’a yollayacağımız ilk kadın astronot ve bir sonraki erkek astronot konusunda da yardımda bulunacak.” ifadelerini kullandı.
NASA VIPER’ı Ay’ın Güney Kutbu’na götürmesi için Astrobotic ile yaklaşık 195 milyon dolara el sıkıştı. Şirket CEO’su John Thornton yaptığı açıklamada, “Bu görevi almamız hem NASA tarafından verildiği için hem de ülkemiz teknolojisine katkıda bulunacağımızdan dolayı bizim için bir onurdur.” ifadelerini kullandı.
