Teknoloji, hayatımıza iyice entegre olmuş durumdadır. Bu da kullanıcıların çoğu işini internet aracılığıyla gerçekleştirmesine neden olmaktadır. Kullanıcılar, internet bağlantısı sırasında bazen ağ sorunlarıyla karşılaşmaktadır. Bu ağ sorunlarının birçok nedeni olmaktadır. Jitter de bunlardan birisidir. Peki jitter tam olarak nedir?
İnternet üzerinden oyun oynayan kişiler, oyun deneyimi sırasında, özellikle de yayın akışında ağ sorunlarıyla karşılaşmaktadır. Bu da yayın akışındaki görüntüde düzensizliklere neden olmaktadır. Bunun yanında bir görüntülü görüşme sırasında da jitter sorun yaratabilmektedir.
Aynı zamanda telefon görüşmesi sırasında da hattın aniden kesilmesi veya sesin kesilmesi gibi sorunlarda jitter’dan kaynaklanabilmektedir. Biz de bu yazımızda jitter nedir sorusunun yanıtını vererek kullanıcıların bu tarz sorunları neden yaşadıkları ve nasıl çözecekleri konusunda yardımcı olmaya çalışacağız.
İçindekiler
Jitter Nedir?
Temel olarak, internet üzerinden metin, ses, resim ve video gibi içerikler gönderdiğinizde, bu bilgiler veri paketleri aracılığıyla iletilir. Görüntünüz ya da sesiniz bu paketlerden binlercesine bölünür. Ardından bu görüntü ve ses, internet üzerinden sunuculara gönderilir ve hedef noktasına ulaştığında yeniden birleştirilir.
Veri paketleri çoğunlukla belirli bir süre boyunca düzenli aralıklarla gönderilir. Bu veri paketleriniz ağ bağlantınız üzerinden gönderilirken ise bazen dalgalanmalar ve gecikmeler meydana gelir. Bu da jitter olarak adlandırılır. Bu ağ sorunu ise gecikmeli ses ve videoya neden olur. Jitter sorununun nedeni ise ağ tıkanıklığı veya rota değişiklikleriyle ilgilidir.
Bir diğer anlamıyla jitter, yüksek frekanslı sinyallerdeki sapma ya da yer değiştirmedir. Jitter, sunucudaki işlemcinin amacı doğrultusunda çalışmasını etkilemektedir. Ses ve videodaki sorunların yanı sıra jitter’da veri kaybolması da yaşanır.
Böylelikle jitter nedir sorusunun yanıtını verdik. Jitter, ağ bağlantısında sapmalara ve sorunlara yol açtığı için kimi zaman gecikmeyle karıştırılmaktadır. Bu nedenle jitter ile gecikme arasındaki farkı açıklamamız yararlı olacaktır.
Jitter ve Gecikme Arasındaki Fark Nedir?
Bazen kullanıcılar jitter ile gecikmeyi aynı olarak düşünmektedir. Ancak bu ikisi birbirinden farklıdır. Jitter, bir veri paketinin ağ üzerinden ilerlemesini için geçen süredeki değişikliği ifade etmektedir. Veri paketleri, çoğunlukla ağ tıkanıklığından dolayı alıcıya giderken duraklar. Bunun sonucunda da aramada dalgalı sesler ve videolarda pikselli görüntüler ortaya çıkar.
Gecikme ise bir veri paketinin ağ üzerinde ilerlemesi için geçen süre olarak tanımlanabilir. Gecikme sonucunda mesajların tamamı sadece parça parça veya kalitesiz biçimde değil amaçlanan süreden daha geç gelmektedir. Bir aramada gecikme yaşadığınızda ses daha geç gelecektir ya da seste bir yankı oluşacaktır. Kişiler, arama sırasında konuşmayı bıraksalar da sesleri gelmeye devam edecektir.
Jitter ise gecikme süresini değiştirir. Bunun sonucu da gecikmedeki sorunlardan daha büyük hale gelir. Gecikmelerde ses er ya da geç karşı tarafa ulaşır. Ancak jitter’da bu ses tamamen kesilir. Dolayısıyla jitter, gecikmeden çok daha büyük bir sorundur ve daha çok can sıkıcıdır.
Jitter Belirtileri Nelerdir?
Yazımızda jitter nedir sorusuna jitter belirtileri hakkında açıklama yaparak da yanıt vermek istedik. Sesli veya görüntülü konuşma sırasında iletim gecikmesi meydana geldiğinde bu gecikmenin bir jitter’dan kaynaklı olduğunu anlayabilirsiniz. Bunun sonucunda ise seste yankılar, kesintiler veya sesin alıcıya geç gitmesi gibi sorunlar oluşmaya başlar.
Örneğin söylemiş olduğunuz bir söz karşı tarafa birkaç saniye daha geç gitmektedir. Bu sorun en çok haber yayınlarındaki canlı bağlantılarda meydana gelmektedir. Sunucunun sormuş olduğu bir soru başka şehirden bağlantı kuran spikere birkaç saniye geç ulaşır. Bu nedenle spiker, sorulan soruyu daha geç yanıtlamış olur.
Bağlantılar sırasında ses kesilmesi sorunu da farklı bir şekilde kendisini göstermektedir. Örneğin bir kişi düzgün ve uygun bir hızda cümle kurar. Ancak kişinin bu cümlesi karşı tarafa daha yavaş ve kesik bir şekilde ulaşır. Bu durum, kişinin ses tonunu da değiştirir. Jitter’dan dolayı daha çok robotumsu bir ses oluşur.
Jitter’ın neden olduğu yankı ise farklı şekillerde karşınıza çıkmaktadır. Bu yankının en yaygın belirtisi, arayan kişinin kendi sesini işitmesi şeklindedir. Bu da kafa karışıklığına neden olmaktadır. Ayrıca bu yankı nedeniyle çağrıda iki kişi değil de üç kişi konuşuyormuş hissi ortaya çıkar.
Jitter’ın belirtilerinden bir diğeri de videolarda yaşanan kesintiler ve değişikliklerdir. Görüntülü bir konferans sırasında jitter meydana geldiğinde video daha az netlikte görünecektir. Aynı zamanda bu görüntünün piksel kalitesi de değişmiş olacaktır.
Jitter Değeri Ne Olmalıdır?
Yazımızda jitter nedir sorusunu jitter’ın hangi değerde olması gerektiğini açıklayarak da yanıtlamak istedik. Belli bir jitter düzeyi, bağlantılarda sorun yaratmamaktadır. Ancak jitter değeri, standart değerinden farklı olduğunda bununla ilgili belli düzenlemeler yapmak gerekir.
Jitter, milisaniye cinsinden ölçülmektedir. İdeal bir jitter ise 30 ms ve altında kalmalıdır. 30 ms’den yüksek olan bir jitter, iyi bir bağlantıya sahip olmadığını göstermektedir. 30 ms’den yukarıda olan jitter, ses ve video kalitesini bozmaya başlamaktadır.
Jitter değeri yüksek olduğunda bu durumdan en çok görsel efektlerinin yoğun olduğu internet aktiviteleri etkilenmektedir. Video görüşmeleri, online oyunlar, Netflix gibi film platformları, jitter değerinin yüksek olmasından en çok etkilenen alanlarıdır.
Jitter değerinin %1’in altında olması ve ağ gecikmesinin de 150 ms’yi geçmemesi en ideal olanıdır. Ancak fiber olmayan altyapılarda bu değer pek mümkün olmamaktadır. ADSL internetinin en fazla 5 ms değerinde olması gereklidir. VDSL altyapısında ise bu değer en fazla 3 ms’de olmalıdır. Bu değer arttıkça internet bağlantısında da o kadar sıkıntı yaşayacağınız anlamına gelir.
Jitter Değeri Nasıl Ölçülür?
Yazımızda jitter değerinin nasıl olması gerektiğiyle ilgili de açıklama yapmış olduk. Şimdi ise jitter değerini nasıl ölçeceğinizle ilgili bilgi vermemiz iyi olacaktır. Eğer yukarıda anlattığımız jitter belirtilerini internet bağlantınızda görüyorsanız, jitter değerini ölçmeniz yararlı olacaktır.
Jitterı, yani titreşimi ölçmenin en kolay yolu bant genişliğinizi ölçmekten geçmektedir. Bant genişliği testi, internet bağlantınızın yükleme ve indirme hızlarını, titreşim sürelerini ve ağınızın genel kapasitesini ölçmektedir. Bu hızlar, kilobit/saniye (Kbps) ya da megabit (Mbps) olarak ölçülmektedir.
Bant genişliği testleri, test sırasında internet trafiği, dosya boyutları, veri hatlarındaki pürüzler ve sunucudaki yük talebinden önemli ölçüde etkilenmektedir. Bu nedenle kullanıcıların, en doğru sonucu vermesi için bant genişliği testini birkaç defa gerçekleştirmeleri faydalı olacaktır.
Yeni bir router (yönlendirici) satın aldığınızda ya da internetinizin neden yavaş olduğunu öğrenmek istediğinizde, internet sağlayıcınız, bant genişliği testi yapmanızı isteyecektir. Bunun yanında internet üzerinde de hız ve kalite testi yapan siteler ya da programlar yer almaktadır. Bu programlar sayesinde de jitter değerinizi öğrenmiş olursunuz. Ancak yararlandığınız programın güvenilir olduğundan emin olmanız gereklidir.
Jitter değerini ölçmenin bir diğer yolu da bu değeri manuel olarak hesaplamaktır. Bunun için veri paketlerinin gidiş-dönüş sürelerini hesaplamanız gerekecektir. Dolayısıyla bu işlemler biraz zahmetli olacaktır. Bu nedenle çevrimiçi jitter testi en hızlı sonucu verecektir.
Jitter Değerinin Artmasının Nedenleri Nelerdir?
Jitter değerinin artmasına neden olan birçok etken yer almaktadır. Bunlardan en yaygın olanı ise kablosuz ağ sorunlarıdır. Kötü ağ performansını tetikleyen bazı durumlar söz konusudur. Yönlendirici ve modem, kablosuz ağ bağlantı sorunlarını en çok etkileyen ağ donanımlarıdır. Yönlendirici ve modem, jitter değerini artırıp internet kalitesini düşürmektedir.
Jitter’a neden olan etmenin kablosuz ağ bağlantısı olmadığından eminseniz iletişim yazılımınızdan şüphelenebilirsiniz. Bütün platformlar HD ses ve video için tasarlanmamıştır. Dolayısıyla daha eski bir yazılım kullanıyorsanız jitter değerinin yükselme ihtimali var olacaktır.
Ağ tıkanıklığı da jitter değerini artıran bir diğer etkendir. Kullanmakta olduğunuz modem ve router kaynaklı Wi-Fi kablosuz ağında, kullandığınız platformda ya da internet servis sağlayıcınızda herhangi bir sorun olmasa bile ağ tıkanıklığı meydana gelebilir. Ağınızdaki tıkanıklık ise jitter değerini artırmaktadır.
Çok fazla cihaz bağlı olduğunda ağınızın yavaşladığını görme ihtimaliniz vardır. Bu çoklu bağlantı, ağ bağlantısını yavaşlatarak jitter, gecikme ve diğer çağrı kalitesi sorunlarına neden olur. Ağlara bağlı olan cihazların artması, belli saatlerde ilgili platformlarda yavaşlığa da sebep olmaktadır.
İnternet servis sağlayıcısı ve kullandığınız platform da jitter değerini artırmaktadır. Eğer modem ve yönlendiricide sorun yoksa asıl sorun, internet servis sağlayıcısı olabilir. Diğer yandan, kullandığınız platform da jitter değerine etki etmektedir. Örneğin canlı görüşme yaptığınız platformun kendisinde oluşan sorun, jitter değerini de artırmaktadır.
Jitter Değeri Nasıl Düşürülür?
Ağ bağlantı sorunlarından biri olan jitterin neden arttığını açıklamış olduk. Kullanıcılar jitter değerlerinin arttığından emin olduktan sonra bu değeri nasıl düşüreceklerini merak edebilir. Şimdi jitter değerini nasıl düşüreceğinizle ilgili bilgi vermeye başlayalım.
Bağlantı Kalitesini Test Edin
Zayıf internet bağlantısı, jitter sorunlarının başında gelmektedir. Cihazınızın bağlantısında bir sorun gördüyseniz internet sağlayıcınızla iletişime geçmeniz yararlı olacaktır. Bu iletişim sonrasında internet sağlayıcınız, uzaktan müdahale ile jitter sorununu ortadan kaldıracaktır. Bazı durumlarda ise internet sağlayıcınız, planınızı yükseltmenizi önerebilir.
Başka bir jitter düşürme yöntemi ise ağ bağlantınızı kontrol etmek olacaktır. Bu test, bant genişliğinize, ağ kapasitenize, bağlantı noktalarınıza ve güvenlik duvarı kurallarınıza bakar. Ağ bağlantı testi bittiğinde ise jitter değerini düşürme ihtimaliniz artacaktır.
İnternete Ethernet Kablosu ile Bağlanın
Dizüstü bilgisayardan ziyade masaüstü bilgisayara sahipseniz, bir Ethernet kablosunu denemeniz faydalı olacaktır. Ethernet kablosu modeminizi, yönlendiricinizi, bilgisayarınızı ve internetle uyumlu diğer cihazları internete bağlamakla görevlidir. Ethernet kablosu, jitter yüksekliğine engel olmada oldukça iyidir. Ayrıca Ethernet kablosuyla daha hızlı internet deneyimi yaşama ihtimaliniz de vardır.
Ethernet kablosuyla bağlantı kurduktan sonra ağ bağlantınızda hala yüksek jitter fark ederseniz, yeni bir Ethernet kablosu almayı düşünebilirsiniz. Çünkü eski Ethernet kabloları da bağlantıyı yavaşlatmaktadır. Bu yöntem daha çok, yönlendiricide ve kablosuz internette sorun yaşadığınız zaman etkili olmaktadır.
Jitter Arabelleğini Kullanın
Jitter arabelleği, bir bağlantının alıcı uç noktasında bir VoIP sistemine kurulu olan cihazdır. Bu cihaz, gelen ses paketlerini geciktirir ve saklar. Bunun yanında ağ trafiğini alıcıya göndermeden önce 30 ile 200 milisaniye boyunca arabelleğe alır. Jitter arabelleği sayesinde ses kalitesi artar, veri paketleri yeniden düzenlenir ve telefon görüşmeleri onarılır.
Güçlü bir Yönlendirici Kullanın
İyi bir yönlendirici kullanmak, jitter sorunlarını ortadan kaldırmada yardımcı olmaktadır. Çünkü yönlendiricide ağ trafiğinden çok ses trafiği önem taşımaktadır. Dolayısıyla kullanım alanınız için en uygun yönlendiriciyi seçmeniz faydalı olacaktır.
Cihazınızın Bağlantı Frekansını Kontrol Edin
Bazı durumlarda sorunun ana kaynağı internetinizden değil, cihazınızdan da kaynaklanmaktadır. Bu nedenle cihazınızın bağlantı frekansını kontrol etmeniz faydalı olacaktır. Standart bir frekans 2.4 GHz şeklindedir. Ancak telefonunuz bundan daha yüksekte çalışmaya uygunsa jitter sorunu yaşayabilirsiniz. Telefonların çoğu 5 GHz frekansında çalışmaya müsaittir. Ancak bu da bazı durumlarda jitter’a neden olmaktadır.
2.4 GHz frekansı daha geniş bir alana sahiptir, ancak yavaştır. 5 GHz frekansı ise daha dar bir alana sahiptir, ancak hızlıdır. Kullanım alışkanlığınızı tespit ederek sizin için en uygun frekansı kullanmanız işe yarayacaktır. Bunun sonucunda da jitter gibi çeşitli ağ sorunları yaşamanızı engellemiş olacaksınız.
Sizler için hazırlamış olduğumuz jitter nedir rehberimiz burada sona eriyor. Sizler de jitter hakkındaki soru ve düşüncelerinizi aşağıdaki yorum bölümünden bizlerle paylaşmayı unutmayın.
