Wilhelm Röntgen Kimdir? Alman fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen, günümüz tıp dünyasında röntgen ışınları, diğer adıyla X ışınları (X-ray) olarak bilinen bir dalga boyu aralığındaki, elektromanyetik radyasyonu tespit eden ilk kişidir.
X ışınlarının keşfedilmesi, o dönemde fizik ve tıp alanlarında devrim niteliğinde bir olaydı ve Alman halkının her kesiminin ilgisini çekti. Aynı zamanda bu keşif, 1896’da Londra Kraliyet Cemiyeti’nin Rumford Madalyasını (Rumford Medal of the Royal Society of London) ve 1901’de ilk Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı. Wilhelm Röntgen X ışınlarının yanı sıra; ısı, mekanik ve elektrik alanlarındaki keşifleriyle de adından söz ettirdi. Bu yazımızda Wilhelm Röntgen kimdir sorusunu detaylı bir şekilde cevaplandıracak ve keşfini mercek altına alacağız.
İçindekiler
Yaşamı ve Kariyeri
Wilhelm Röntgen, 27 Mart 1845 tarihinde Almanya’nın Ren bölgesinde bulunan Lennep şehrinde doğdu. Bir tüccar ve kumaş üreticisinin tek çocuğu olan Röntgen, ailesiyle birlikte 1848’de Apeldoorn’a taşındıktan sonra Hollanda’da büyüdü. Burada, eğitim hayatına bir yatılı okul olan Martinus Herman van Doorn Enstitüsünü’nde başladı ve ardından Utrecht Teknik Okulu’nda devam etti. Ne yazık ki, 1863’te başka bir öğrenci tarafından yapılan bir şaka sebebiyle suçlandı ve haksız yere okuldan atıldı. Röntgen okul hayatında pek başarılı bir tablo çizmese de, mekanik nesneler inşa etmekte oldukça yetenekliydi. Bu yeteneği, yaşamının ilerleyen zamanlarında kendi deneysel cihazlarını inşa etmesinde ona oldukça yardımcı oldu.
Sonrasında, herhangi bir aday öğrenci için gerekli olan referans ve şahsi bilgilere sahip olmadan, fizik eğitimi almak için 1865’te Utrecht Üniversitesi’ne girdi. Sonrasında 1896 senesinde, Zürih Üniversitesi’nden makine mühendisliği alanında doktora derecesi aldı. Doktora eğitimini alırken ünlü fizikçi Rudolf Julius Emmanuel Clausius’un derslerine katıldı ve ayrıca August Kundt’un laboratuvarındaki çalışmalara katıldı. Mezuniyetini tamamlar tamamlamaz Kundt’un asistanı oldu ve aynı yıl içinde Kundt ile beraber Würzburg’a ve üç yıl sonra Strasbourg’a gitti.
1874’te Strasbourg Üniversitesi’ne öğretim görevlisi olarak atandı ve 1875’te Württemberg’deki Hohenheim Ziraat Akademisi’nde profesör olarak görev yaptı. 1876’da Fizik Profesörü olarak Strazburg’a döndü ve üç yıl sonra Giessen Üniversitesi Fizik Kürsüsü’ne yapılan davete katıldı. 1888’de Würzburg Üniversitesi’nde ve 1900’de Münih Üniversitesi’nde akademik kariyerine devam etti. New York’daki Columbia Üniversitesi’nden gelen daveti kabul etmesine rağmen, I.Dünya Savaşı’nın çıkması nedeniyle, Röntgen planlarını değiştirdi ve kariyerinin geri kalanında Münih’te kaldı.
X Işınlarının Keşfi
Wilhelm Röntgen bu hareketli akademik hayatının yanı sıra, on yıldır elektrik yükünün vakum tüpleri üzerindeki etkisini ve tepkisini gözlemleme adına çalışmalar yürütmekteydi. Elektrik bilimi dalı, o dönemde yeni bir daldı, içinde anlaşılması ve keşfedilmesi gereken bir sürü konu barındırıyordu. Röntgen’in çalışmalarında yaptığı kurulumlar, bileşenler açısından günümüz şartlarına göre oldukça basitti.
1895’te Hittorf-Crookes tüpü adı verilen bir tür vakum tüpünü, Ruhmkorff bobini olarak bilinen başlangıç seviyesinde ve çok güçlü olan bir elektrostatik şarj jeneratörüne bağladığı bir dizi deney yaptı. Bu jeneratörün ismi Ruhmkorff Coil (Endüksiyon bobini) ismiyle biliniyordu ve tıpkı araba motorunun çalışmaya başlarken, ateşlemesi için kıvılcım çakmasına benzer şekilde çalışıyordu. Buradaki amacı, Lenard tüpü adı verilen başka bir vakum tüpü ile gözlenen floresan etkisini yeniden oluşturmaktı. Tüpün içindeki filaman katot ışını ismi verilen bir elektron akışı üretti. Bu beklenmedik bir şekilde, birkaç metre ötede baryum platinosiyanür bileşikle kaplı bir ekranda floresan oluşturdu. Bu sonuç, Wilhelm Röntgen’in o zamana kadar bilinmeyen bir etkiyi ürettiğini gösteriyordu. Bu etki, şimdi hepimizin bildiği katot ışınının alüminyum atomların X ışınları üretmek için etkilemesi ve bunun da baryum atomlarını harekete geçirmesiydi.
Röntgen, eli elektrik yüklü vakum tüpü ile baryum platinosiyanür kaplı ekran arasından geçtiğinde kemiklerini gördüğünü keşfetti. Bu keşfi bir de karısında denemek istedi ve aynı sonucu aldığında büyük heyecana kapıldı. Bulgularını doğruladıktan sonra, 1986’da ‘’On A New Kind Of Rays’’ (Yeni Bir Tür Işın Üzerine) başlıklı bir makale yayınladı. Bu makalede buluşuna dair bilgilere yer vererek, insanlara tanıttı. Böylelikle buluşu, her türlü tıbbı görüntülemede derhal uygulanmaya başlandı ve Wilhelm Röntgen’e tıp alanında fahri doktora unvanını kazandırdı.
Ölümü
1.Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan ekonomik kriz Wilhelm Röntgen’i de etkiledi ve Röntgen, ömrünün son senelerini Münih şehrine yakın mesafede bulunan Weilheim’de geçirdi. 10 Şubat 1923’te de, tıp dünyasında kolorektal kanser ismiyle bilinen bağırsak kanseri sebebiyle hayata gözlerini yumdu.
Mirası
Röntgen’in doğum yerinin 40 kilometre doğusunda bulunan Remscheid-Lennep’te Deutsches Röntgen-Museum isimli bir müze bulunuyor. Bunun yanı sıra, X ışınlarını keşfettiği Würzburg’da kar amacı gütmeyen bir kuruluş, Röntgen’in laboratuvarını koruyor ve Röntgen Memorial Site’a (Röntgen anıt sitesi) rehber eşliğinde gezi turları sağlıyor.
Özel gün: Dünya Radyografi Günü
Dünya Radyografi Günü, modern sağlık hizmetlerinde medikal görüntülemenin önemini vurgulayan etkinliktir. Her sene 8 Kasım’da Röntgen ışınlarının keşfinin yıl dönümüne denk gelecek şekilde kutlanılır.
Röntgen Tepesi
Antarktika’da bulunan Röntgen tepesi, ismini Wilhelm Röntgen’den alır.
Özetlemek gerekirse bu yazımızda sizlere Wilhelm Röntgen kimdir sorusunu cevaplandırdık. Cevaplandırırken, tıp dünyasında hemen hemen hepimizin aşina olduğu Röntgen filminin mucidi olan Röntgen’in hayatına, kariyerine ve X ışınlarını nasıl keşfettiğine dair bilgilere yer verdik. Son olarak da yazımızda, Röntgen’in ölümüne ve bıraktığı mirasa yer verdik.
