DisplayPort Nedir?

DisplayPort nedir? Geçmişten günümüze görüntü aktarma standartları büyük ölçüde gelişme göstermiştir. Bir başka deyişle eskiden izlediğimiz içeriklerin görüntü kalitesi günümüzde inanılmaz bir şekilde artmıştır. Bunu sağlayan teknolojiler arasında yer alan DisplayPort nedir?

Bu içeriğimizde gittikçe yaygınlaşan ve ilerleyen dönemde de yaygınlaşacağı tahmin edilen DisplayPort kavramını sizler için ele aldık. Aslında oldukça uzun zamandır piyasada olan bu teknoloji rakibi HDMI kadar geniş yankı uyandırmamıştır. Fakat birçok kullanıcının görüntü aktarma için DisplayPort tercih ettiğini söylemek yanlış olmaz.

Bu içeriğimizde DisplayPort ve Mini DisplayPort nedir sorularının yanıtlarını sizler için detaylıca açıkladık. Bunun yanı sıra DisplayPort ne işe yarar ve HDMI ile farkı nedir gibi soruların da cevaplarını sizler için bir araya getirdik. İçeriğimizin sonuna ulaştığınızda tüm bu soruların yanıtını öğreneceğinizi umuyoruz.

HDMI gibi DisplayPort teknolojisinin de zaman içerisinde gelişimi farklı sürümlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu nedenle DisplayPort teknolojisini kullanmanın yanı sıra hangi sürümü kullanacağınız da büyük önem taşımaktadır. İçeriğimizin sonraki alt başlıklarında bu sorulara da yanıt verdik. Şimdi lafı uzatmadan DisplayPort nedir sorusunun yanıtıyla başlayalım.

İçindekiler

DisplayPort, genellikle bilgisayarlar monitörlerinde tercih edilen bir görüntü aktarma standardıdır. Bir başka deyişle bilgisayarlardan monitörlere görüntü aktarımını sağlayan teknoloji ve kabloya verilen isimdir. Genellikle yüksek kaliteli üst segment monitörlerde ve ekran kartlarında DisplayPort bağlantısı bulunmaktadır.

Bilindiği üzere bir bilgisayardan herhangi bir ekrana görüntü aktarmak kablolu ya da kablosuz bir şekilde gerçekleşebilmektedir. Günümüzde kablosuz aktarım teknolojisi gelişimini sürdürse de kablolu aktarım kadar başarılı bir sonuç veremediğini söylemek mümkündür. Bu noktada da özellikle yüksek çözünürlük ve kare hızı isteyen kullanıcılar kablolu alternatiflere yönelmektedir.

DisplayPort da bu kablolu görüntü aktarımı yöntemleri arasında yer almaktadır. HDMI’ın ortaya çıkışından birkaç yıl sonra DisplayPort teknolojisi baş göstermiştir. İlk olarak 2006 yılında tasarlanan DisplayPort standardının piyasaya çıkışı 2008 tarihine kadar gerçekleşmemiştir.

DisplayPort’un geliştirilmesinde bilgisayar ve çip üreticileri ortak bir çalışma sergilemişlerdir. Bunun yanı sıra VESA ya da Video Electronics Standards Association (Tr. Video Elektronikleri Standartları Derneği) bu teknolojinin standardize edilmesinde öncülük gerçekleştirmiş kuruluş olarak dikkat çekmektedir.

DisplayPort teknolojisi temelde bir kaynaktan başka bir görüntüleme cihazına görüntü aktarımını sağlamaktadır. Bunun yanı sıra görüntüyle birlikte ses aktarımı da DisplayPort ile gerçekleşmektedir. Ayrıca farklı türde veriler de DisplayPort ile aktarılmaktadır. Bu noktada DisplayPort’un diğer teknolojiler için de kullanıma açık olduğunu belirtmekte fayda var. Örnek olarak Thunderbolt teknolojisi sayesinde DisplayPort üzerinden veri aktarımının mümkün olmasını söyleyebiliriz.

HDMI teknolojisi ile birlikte DisplayPort teknolojisi de birçok standardın sonlanmasına neden olmuştur. Bunların arasında VGA, SCART ve DVI gibi teknolojileri saymak mümkündür. Uzun yıllar boyunca kullanıcılara hizmet eden bu teknolojiler DisplayPort’un da ortaya çıkmasıyla yerini yeni teknolojilere bırakmıştır.

DisplayPort teknolojisinin ise daha çok ileri düzey teknolojik aletlerde bulunduğunu söyleyebiliriz. Oyun konsolları, televizyonlar ve sıradan ekran kartları genellikle HDMI desteği ile kullanıcılara sunulmaktadır. bunun yanı sıra oyuncu monitörleri, üst düzey ekran kartları gibi bileşenler ise DisplayPort desteğine sahip olmaktadır.

Mini DisplayPort Nedir?

DisplayPort ile birlikte ortaya çıkan başka bir standart ise Mini DisplayPort olarak ifade edilmektedir. 2008 yılının sonunda Apple tarafından tanıtılan bu standart DisplayPort’un daha küçük sürümü olarak ifade edilebilir. Apple’ın tanıttığı bu standart daha sonrasında ücretsiz olarak lisanslanmıştır.

2009 yılında VESA tarafından Mini DisplayPort standardı DisplayPort 1.2 sürümüne dahil olarak piyasaya çıkmıştır. İlerleyen senelerde ise Intel de Mini DisplayPort teknolojisi için bir geliştirmeye imza atmıştır. 2011 yılında Apple ve Intel ortaklığıyla ortaya çıkan Thunderbolt teknolojisi Mini DisplayPort’un daha da gelişmiş hali olarak ifade edilmektedir.

Thunderbolt teknolojisi ile PCI Express veri bağlantıları için destek sağlanmıştır. Bunun yanı sıra Mini DisplayPort destekli cihazlar ile geriye dönük uyumluluk da kullanıcılara sunulmuştur. Apple’ın geliştirmiş olduğu Mini DisplayPort teknolojisi daha sonra Microsoft, Dell, Asus, Lenovo ve HP gibi sektör devleri tarafından da kullanılan bir standart haline gelmiştir. Bunlara ek olarak birçok marka da Mini DisplayPort standardından faydalanmaktadır.

DisplayPort Nasıl Çalışır?

DisplayPort’un temel çalışma biçimi diğer tüm kablolu görüntü aktarım yöntemleriyle aynıdır. Kaynak cihaz ve görüntü sağlayıcı cihaz ile bağlantı kurulması gerekmektedir. Bunun için de standardı kullanan bir kablo ile iki cihaz birbirine bağlanır. Kaynak cihazın çıkışı ile görüntü sağlayıcı cihazın DisplayPort girişi kullanılarak bu işlem gerçekleştirilir.

Örneğin, dizüstü bilgisayarınızı bir monitöre bağlamak için öncelikle bilgisayarınızdaki DisplayPort girişine kablonun bir ucunu yerleştirmelisiniz. Daha sonra kablonun diğer ucunu monitördeki DisplayPort girişine yerleştirdiğinizde görüntü aktarılacaktır. Ancak monitörde görüntüyü görmek için kaynak değiştirmeniz ya da manuel bir ayarlama yapmanız gerekebilir.

Eğer DisplayPort’un teknik olarak nasıl çalıştığını merak ediyorsanız kısa bir şekilde ona da değinelim. DisplayPort standardı pek çok aktarım yöntemi gibi paketlenmiş verilerden ve sinyal teknolojisinden faydalanmaktadır. Mikro veri paketleri ile bu işlemi gerçekleştiren DisplayPort teknolojisi çok daha verimli bir aktarım sağlamaktadır.

Bu aktarımın sonucunda ise yüksek çözünürlük ve yenileme hızı ortaya çıkar. Ayrıca daha önce de bahsettiğimiz gibi veri aktarımı konusunda da daha fazla seçenek sunmaktadır. Hatta DisplayPort’un resmi sitesinde bahsedilene göre Thunderbolt ve USB ile birlikte çalışması da mümkündür. Üstelik bağlantı kalitesi izleme ve bağlantı eğitimi sayesinde güçlü ve kararlı bir ses-görüntü iletimi yaptığını da söylemek mümkündür.

DisplayPort Sürümleri

Daha önce de ifade ettiğimiz gibi ilk DisplayPort sürümü 2006 yılında tasarlanmış ve 2008 yılında piyasaya çıkmıştır. Tanıtılan ilk sürüm DisplayPort 1.0 olarak ifade edilmektedir. Daha sonra 2007 yılında 1.1 sürümü tanıtılmıştır. 2008 yılında üretimine başlanan 1.1a sürümü ise DisplayPort’un ilk sürümlerindendir.

Her üç sürümde de maksimum bant genişliği 10.8 Gbps olarak ifade edilmektedir. Ancak bu bant genişliğini sağlaması için kablonun boyunun iki metreyi aşmaması şartı bulunmaktadır. Ayrıca fiber optik katman desteği de 1.1 sürümü ile DisplayPort’a ulaşmıştır.

2010 yılında ise DisplayPort 1.2 sürümü piyasaya çıkmıştır. Bu sürümün en önemli özelliklerinden biri ise veri transfer hızını iki katından daha fazla artırmasıdır. 17.28 Gbps veri transferi hızına ek olarak görüntü konusunda da önemli değişiklikler söz konusudur. Bunların arasında 4K 60 Hz görüntü desteği, 10 bpc RGB renk desteği ve Apple’ın Mini DisplayPort’u ile uyum söz konusudur.

2013 yılında ise DisplayPort 1.2a sürümü piyasaya çıkmış ve “Adaptive Sync” desteği sunmuştur. AMD’nin FreeSync teknolojisi de bu özellikten faydalanmaktadır. AMD’nin teklifi ile bu teknoloji DisplayPort standardına doğrudan dahil olmuştur. Ancak bu desteğin opsiyonel olduğu belirtilmiştir.

2014 yılında ise DisplayPort’un 1.3 sürümü piyasaya çıkmıştır. Bant genişliğinin bu sürümde 32.4 Gbps’a ulaştığı ifade edilmektedir. Bunun yanı sıra 4K 120 Hz 24 bit RGB görüntü desteği de bu sürüm ile sunulmaktadır. Dahası 5K 60 Hz 30 bit RGB ve hatta 8K 30 Hz 24 bit RGB görüntü desteği DisplayPort 1.3 sürümünde yer almıştır. Ayrıca 2014 yılında USB-C ile uyumlu DisplayPort teknolojisi de ortaya çıkmıştır.

DisplayPort 1.4 sürümü ise 2016 yılında kullanıcıların karşısına çıkmıştır. Bu sürümde bant genişliğinde bir değişiklik olmasa da çözünürlük ve renk desteği konusunda bazı gelişmeler söz konusudur. 8K 60 Hz görüntü desteği ve 4K 120 Hz 30 bit RGB renk desteği bu sürümde ortaya çıkmıştır. 2018 yılında ise 1.4a sürümü piyasaya çıkmıştır.

Güncel DisplayPort Sürümü

DisplayPort teknolojisinin en güncel sürümü ise 2019 yılında tanıtılmıştır. DisplayPort 2.0 adı verilen bu teknolojinin piyasaya çıkması ise 2022 yılına kadar gerçekleşmemiştir. Ancak bu sürüm ile birlikte pek çok yeniliğin de ortaya çıktığını söylemek kesinlikle yanlış olmaz.

Özellikle tek monitör için çözünürlük ayarlarında önemli bir gelişme görmek mümkündür. Çünkü DisplayPort 2.0 teknolojisi ile 16K çözünürlük desteği de kullanıcılara sunulmuştur. 16K çözünürlük 60 Hz kare hızı ile birlikte bu sürümde desteklenmektedir. Buna ek olarak 10K çözünürlük ve 60 Hz kare hızının da bu sürümde ortaya çıktığını belirtelim.

Çift monitörlerde ise iki farklı ekran için 8K 120 Hz desteği ya da 4K 144 Hz desteği sunulmaktadır. Üç monitörlü kurulumlarda ise 10K 60 HZ desteği ya da 4K 90 Hz desteğinden söz etmek mümkündür. Üstelik bu sürümde 80 Gbps maksimum bant genişliği de yer almaktadır.

Ekim 2022 tarihinde ise VESA tarafından yapılan duyuru ile DisplayPort 2.1 teknolojisi tanıtılmıştır. Bu sürümün DP 2.0 ile geriye dönük uyumluluğu da olduğu belirtilmektedir. En çok dikkat çeken yeniliklerden biri ise USB4 ile uyum sağlaması olarak ifade edilmektedir. Ayrıca kablo boyutunun da 40 Gbps için 2 metrenin üstüne, 80 Gbps için ise 1 metrenin üstüne çıktığı belirtilmektedir. Bunların haricinde yeni sürümün pek bir yenilik getirmediğini söylemek mümkün.

DisplayPort mu HDMI mı?

HDMI ve DisplayPort teknolojileri her ne kadar birbirine benzer gözükse de içeriğimizde sık sık değindiğimiz gibi oldukça farklı unsurlara sahipler. DisplayPort teknolojisinde ve HDMI teknolojisinde kullanılan konektörler birbirinden farklıdır. Ancak DisplayPort mu HDMI mı sorusunun yanıtı tamamen sizin istekleriniz doğrultusunda değişmektedir.

Eğer sıradan bir teknoloji kullanıcısıysanız ve yalnızca film ya da dizi izlemek için bir kablo arıyorsanız muhtemelen tercihinizi HDMI’dan yana yapmanız bir kayba neden olmayacaktır. Çünkü bu içeriklerde yüksek kare hızlarının ya da çözünürlüğün çoğu zaman gerekli olmadığını söylemek mümkündür. Kaldı ki bu işlemler için kullanacağınız çoğu cihazda DisplayPort’tan çok HDMI desteği yer almaktadır. Çünkü HDMI sektörde standart haline gelmiştir.

Öte yandan oyun oynamak ya da video düzenlemek gibi işlemler için tercihinizi DisplayPort’tan yana yapmanız daha iyi sonuç almanızı sağlayabilir. Yalnızca 16K çözünürlüğe kadar görüntü desteği ya da yüksek kare hızı değil aynı zamanda renk konusunda da DisplayPort’un daha fazla seçenek sunduğunu belirtmek mümkündür. Bu nedenle HDR için DisplayPort mu HDMI mı sorusunun yanıtı da DisplayPort olarak verilebilir.

Tabii ki bu kıyaslamada her iki bağlantı türünün de en güncel sürümlerini ele aldığımızı belirtelim. Çünkü sürümler arasında hayati farkların bulunabilmekte. Bu nedenle seçtiğiniz teknolojinin yanında hangi sürümü satın alacağınıza da dikkat etmenizi öneriyoruz.