Yapay zekanın komik olması mümkün mü? Makineler son zamanlarda birçok alanda insanlardan üstün olduklarını kanıtladılar. Bilim insanları ve girişimciler, yapay zekanın gelecekte insanları büyük ölçüde geride bırakacağını tahmin ediyor. Peki her alanda geride bırakabilirler mi?
Bizi insan yapan şeyin büyük bir kısmı mizahımızdır. Sadece insanların şakaları çözebileceğine inanılıyor olsa da birçok bilim insanı ve mühendisin merak ettiği bir şey var: Yapay zekaya nasıl şaka yapılacağını öğretmek mümkün mü? İnsanlar olarak, bir cümlenin komik olup olmadığını veya neyin harika bir kelime oyunu olduğunu anlayabiliyoruz. Peki bilgisayarlar da aynı beceriyi edinebilir mi?
Geçtiğimiz yıllarda Good Morning Britain isimli bir televizyon programında Robot Sophia yaptığı şakalarla gündem olmuştu. Tabi ki orada Sophia’nın söyleyeceği şeyler önceden tasarlanmıştı ve konuşmanın olması gerektiği gibi akması için belirli bir soru dizisine bağlı kalmışlardı. Yani şakaların hiçbirini Sophia kendisi düşünerek yapmamıştı.
Yapay zekaya şaka öğretmek veya yapay zekanın gerçekten komik olmasını sağlamak oldukça zor. Araştırmacılar bu durumu şöyle açıklıyor: ”Sistem verilerden öğrenir. Yapay zekanın kararları, verilerdeki eğilimlere ve kalıplara dayanır. Alınan kararlar mantıklı ve tanımlı olmalıdır. Yapay zeka, temelde verimli bir karar verme makinesidir. Düşünmesi öğretilebilir ancak aldığı verilerden eğilimlerin ötesinde düşünce yaratamaz.”
Yapay Zekada Mizah için Ne Gereklidir?
Komedi ve şaka gibi şeylerin en büyük sorunu sisteme nasıl açıklanacağı konusudur. Sisteme bir sürü şaka anlatıp bunların kalıplarını bulmasını istemek şu an pek mümkün görünmüyor. Çoğu zaman bizim için şaka oluşturan şeyler deneyimlerimizden ilişkilendirebileceğimiz şeyler olur. Sisteme gülme deneyimini öğretmek ise pek mümkün değildir. Yapay zeka ve mizah ile ilgili diğer büyük bir sorun ise dünya bilgisi konusudur. Komik olmak için gelenekler, beklentiler ve genel olarak dünyanın işleyişi hakkında çok şey bilmeniz gerekir. Bunları yapay zekaya öğretmek zor olmasa da bunların ötesinde bir şey beklemek zordur.
Yine de tamamen programlanmış bir yapay zeka şaka yapabilir. Pek çok komedi gösterisinden toplanan veriler sisteme yüklendikten sonra elde edilen formüller ile insanları güldürecek bir sonuç ortaya muhakkak çıkacaktır. Fakat yapay zekanın kendi kendine komik olması ve insanlar gibi bir mizaha sahip olması neredeyse mümkün değildir.
Geçtiğimiz yıllarda Edinburgh Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, belirli bir şaka cümlesi yapısını taklit ederek yeni şakalar oluşturmak için bir sistem geliştirme üzerinde çalışmaya başladılar. Yapay zeka sisteme yüklenen verilerle kendi kendine şaka yapsa da temel bir eksiklik vardı. Şakalar hiç komik değildi.
Görünüşe göre bilgisayarlar birçok görevde insanlardan üstün olsa da şakalar için aynı şey geçerli değil. Yine de bu, araştırmacıların komedi yapan algoritmalar üretmelerinin önüne geçmiyor. Her ne kadar zor olsa da bilim adamları, geliştiriciler ve akademisyenler insan-makine etkileşimlerini iki arkadaş arasındaki bir konuşma kadar doğal ve kişisel hale getirmek için çalışıyorlar.
Almanya’daki Darmstadt Teknoloji Üniversitesi’nde bir bilgisayar bilimcisi ve dilbilimci olan Tristan Miller, Los Angeles Times’a, Yapay zekanın komik olması mümkün mü? sorusuyla ilgili yaptığı açıklamada: ‘’Yaratıcı dil ve özellikle mizah, hesaplamalı zekanın kavraması en zor alanlarından biridir. Bunun nedeni mizahın gerçek dünya bilgisine, arka plana ve sağduyuya çok bağlı olmasıdır. Bir bilgisayarın yararlanabileceği gerçek dünya deneyimleri yoktur. Sadece ona ne söylendiğini bilir.’’ ifadelerini kullanıyor.
Mizah insan zekasının en karmaşık biçimlerinden biridir. Bunun nedeni kısmen mizahi dilin, derin anlamsal yorumlama gerektiren karmaşık, belirsiz ve uyumsuz ifadeler kullanmasıdır. Bu yüzden derin mizah modellemesine yönelik araştırmalar eksiktir ve çok karmaşıktır. Sonuç olarak üzerinde her ne kadar çok çalışılıyor olsa da yapay zekanın gerçek bir mizaha sahip olması pek mümkün görünmüyor.
