XR, giyilebilir teknoloji ve bilgisayar grafikleri tarafından oluşturulan; sanal gerçeklik (VR), karma gerçeklik(MR) ve artırılmış gerçeklik(AR) kavramlarını içine alan bütün sanal ve gerçek ortamları ifade eder. Bu üç gerçeklik türünü de içine alan XR’daki X, matematikteki gibi yerine herhangi bir harf geçebilecek olan bir değişkeni ifade etmektedir.
Teknoloji, dünyanın ihtiyaçlarına uyacak şekilde gelişerek ilerliyor. Gelecekte, VR başlıkların, AR gözlüklerin ve akıllı dijital cihazların hepsinin XR teknolojili giyilebilir cihazlarda birleşmesi öngörülüyor. Genişletilmiş gerçeklik ile teknolojilerin bir araya gelmesi aslında düşündüğümüzden çok daha erken gerçekleşecek. Sağlık hizmetlerinden, eğitime kadar XR’ın, kullanıcıları sonsuz alanda etkilemesi bekleniyor.
XR teknolojisinin dünyanın en yaygın ve güçlü bilgi işlem platformlarından biri olacağı düşünülüyor. Bu yüzden bilim adamları genişletilmiş gerçekliğin benimsenmesi için gerekli teknolojileri araştırmaya ve geliştirmeye yoğunlaşmış durumda.
İçindekiler
XR nedir? XR’ı Oluşturan Teknolojiler
XR; VR, MR ve AR teknolojilerinin temel özelliklerini birleştiriyor. XR teknolojisinin ön gördüğüne göre gerçek ve sanal ortamların bir araya gelmesiyle insanlar ve makineler arasındaki etkileşim de güçlenecek. Şimdi XR’ı oluşturan bu teknolojilere kısaca bakalım.
Sanal Gerçeklik (VR)
Sanal gerçeklik, bilgisayar simülasyonlu gerçeklik olarak da adlandırılabilir. VR, insanların tamamen gerçek dışı dijital bir ortama girmelerine imkan sağlayan teknolojidir. Bu ortam sadece gerçekçi görüntüler ve sesler içerebileceği gibi, geliştirilmiş versiyonlarında; koku, tat, dokunma gibi diğer duyularla da etkileşime geçebilir.
İnsanlara belki normalde olamayacakları yerlerde bulunma fırsatı tanıyan VR, eğlence, oyun ve eğitim gibi birçok sektörde yaygın olarak kullanılıyor.
Karma Gerçeklik (MR)
Karma gerçeklik, gerçek ve sanal ortam arasındaki sınırları ortadan kaldırır. Bu bir bilgisayar tarafından üretilen nesnelerin odanızda gerçekmiş gibi var olabileceği ve gözlemlenebileceği anlamına geliyor. Karma gerçeklikte yaratılan nesneler birbirlerine gerçek zamanlı tepkiler verebilirler.
Artırılmış Gerçeklik (AR)
Artırılmış gerçekliği, gerçek dünyada bilgisayar tarafından oluşturulan içeriğin bir katmanı olarak tanımlayabiliriz. AR’da yaratılan nesneler gerçek dünyadaki nesneleri tanımaz. En yaygın örneği Pokemon Go oyunu olan artırılmış gerçeklik teknolojisi, mevcut fiziksel ortamı dijital verilerle zenginleştirir diyebiliriz.
XR’ın Avantaj ve Dezavantajları
XR Teknolojisi Avantajları Nedir?
- XR’ın mesafe konusundaki engelleri kaldırması uzaklıktan doğan veri erişim kısıtlamalarını giderebilir.
- Sağladığı gerçekçi bakış açısıyla verimli bilgi alımını güçlendirebilir.
- Kullanıcıların evden çıkmadan, ilginç yerleri ziyaret etme gibi şeyleri deneyimlemesini sağlayabilir.
- Sağlık sektöründe birçok düzenlemenin ve kolaylığın kapısını açabilir.
XR Teknolojisi Dezavantajları Nedir?
- XR oldukça yüksek uygulama maliyetlerine sahip.
- İletişim ihtiyacını ortadan kaldıracak bu teknoloji sosyal katılımı azaltabilir.
- Diğer teknolojilerde olduğu gibi bir gizlilik ihlali yaşanabilir.
XR Potansiyel Kullanım Alanları Nedir?
Oyun ve Eğlence Sektörü
Genişletilmiş gerçekliğin en yaygın kullanılabileceği alan eğlence amaçlı video oyunları diyebiliriz. Oyuncuların, sahnenin gerçek hissini yaşamasını sağlayan ve oyundan aldıkları zevki oldukça fazla arttıran bu teknolojinin konser, sergi ve spor etkinlikleri gibi alanlarda da başarılı olacağı öngörülüyor. Böylece insanlar stadyuma gitmeden de oradaymış gibi maç izleyebilecek veya konsere gitmeden konserde gibi müzik dinleyebilecekler.
Sağlık Sektörü
Genişletilmiş gerçeklik, tıbbi prosedürleri düzene sokarak sağlık hizmetlerini iyileştirme potansiyeline sahip. Cerrahların organları XR ortamda 3 boyutlu bir şekilde izleyebiliyor olması karmaşık ameliyatlardan önce hazırlanmalarına ve süreci iyi yönetmelerine olanak sağlayacak bir yenilik.
Pazarlama Sektörü
Tüketicilere satın almadan önce deneme imkanı yaratan XR, pazarlama sektörü için de yenilikçi bir adım. Mobilya alıcısını düşünelim. Mağazaya gittiğinde alacağı mobilyanın evinde nasıl duracağını ancak hayal edebilir. O mobilyayı alıp eve götürüp denemesi oldukça zordur. Fakat genişletilmiş gerçeklik sayesinde alacağı her şeyin evinde nasıl duracağını önceden ön izleyebilir ve buna göre tercihini kolaylıkla yapabilir. Böylece hem üretici hem de tüketici memnun olur.
XR, bütün dünya için oldukça yeni ve güçlü bir teknoloji. Dünyanın en iyi yazılım ve donanım teknolojisi şirketleri iş birliği yaparak XR’a tam verimli ulaşmak için çalışıyorlar. Cep telefonlarının 10 yıllık süreçte aldığı son hali düşünecek olursak şu anda XR evriminin de geçireceği 10 yılın başındayız ve yakın gelecekte bizi inanılmaz şeyler bekliyor olabilir.
