XML Nedir?

Programlama ile ilgili teknik terimler çoğunlukla yalnızca yazılım ile uğraşanlar ya da programcılar tarafından biliniyor gibi gelebilir. Ancak bazı kavramlar günlük hayatta da karşımıza çıkmaktadır. Bu kavramlardan biri de XML. Henüz kendisinin ne anlama geldiğini bilmiyor olsanız dahi duymuş olmanız muhtemel. Peki XML nedir? XML dosyaları ne işe yarar, ne amaçla kullanılmaktadır?

Sizler için hazırlamış olduğumuz bu içerikte XML nedir sorusunu yanıtlamaya çalıştık. Bunun yanı sıra içeriğimizi okuyarak bu teknolojinin özelliklerini öğrenebilirsiniz. Aynı zamanda içeriğimizde XML dosyaları ne işe yarar, bu dosyaları kullanmanın avantajları nelerdir gibi soruların yanı sıra bu dosyaları nasıl açabileceğinize de yer verdik. Lafı daha fazla uzatmadan ilk olarak XML nedir sorusu ile içeriğimize bir giriş yapalım.

XML Nedir?

Temel olarak XML, bir işaretleme dili olarak karşımıza çıkmaktadır. Açılımı “Extensible Markup Language” olarak bilinmektedir. Türkçede ise “Genişletilebilir İşaretleme Dili” olarak kullanılmaktadır. Aslında XML bir programlama diline benzer özellikler taşır. Ancak spesifik işlevlere sahip olması ile herhangi bir programlama dilinden ayrılmaktadır. Bu işaretleme dili, SGML olarak adlandırılan ve çeşitli biçimlendirme dillerini nitelemek amacı ile kullanılan “Standart Genelleştirilmiş İşaretleme Dili”nin bir alt kümesidir.

XML teknolojisinin kullanım alanları oldukça farklı olabilmektedir. Çünkü temelde verileri tanımlamak amacı ile kullanılır. Böylece XML teknolojisi ile veri formatları oluşturmak ve bu verileri elektronik olarak paylaşmak mümkün hale gelmektedir. Bu işaretleme dili, internet tabanlı veri alışverişini sağlamak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Aslında amaç veri alışverişleri sırasında standardizasyon sağlamaktır. XML ile oluşturulan belgeler işletim sistemleri tarafından kolaylıkla okunabilmektedir.

Bu teknolojinin temel işlevi farklı veriler için biçim oluşturmaktır. Bu veriler veri tabanı kayıtları ya da belgeler olabilmektedir. Bir işaretleme dili olan XML veri alışverişi yapmaya ve verileri saklamaya olanak tanır. Tıpkı SGML standardı kullanan HTML gibi XML teknolojisi de oluşturulan verileri ASCII dosyaları olarak saklanmaktadır. Her ne kadar hayatımıza girdiği tarih sebebi ile bir Microsoft teknolojisi olduğu sanılabilmekte. Ancak aslında XML teknolojisinin geliştiricisi “Worl Wide Web Consortium”, yani W3C.

Bu işaretleme dili ile yazılan dosyalar .xml formatına sahip. Pek çok farklı sistem ise kolaylıkla bu dosya formatını okuyabiliyor. Temelde etiketler kullanılarak yazılan veriler için XML tanımlanan etiketlere sahip değildir. Bu nedenle verileri yazan kişinin aynı zamanda etiketleri tanımlaması gerekir. Önceden yapılandırılan XML dosyalarındaki veriler değiştirilebilmektedir. Yani dosyadaki verilerden bazıları çıkarılsa ya da yeni veriler eklense de XML dosyası çalışır.

XML Teknolojisinin Özellikleri

Bu standardın henüz ortaya çıkmadığı dönemde veri transferi oldukça zorlu bir süreç olarak karşımıza çıkmaktaydı. Ortaya çıkan zorluklar aynı zamanda pek çok problemin de yaşanmasına sebep oluyordu. XML teknolojisinden önceki temel sorun, bir sistemdeki verilerin taşınmasından önce diğer sisteme uygun hale getirilmesi gerekmesiydi.

Ancak verilerin farklı formatlara dönüştürülmesi oldukça uğraştırıcı bir çaba. Bu durum, transfer sürecinin oldukça uzamasına yol açmaktaydı. Dolayısıyla sistemler ve platformlar arasındaki veri akışı efektif bir şekilde yürütülemiyordu. XML standardı, veri akışı işleminin oldukça pratik ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak tanımaktadır.

Bu teknolojinin bazı özellikleri bulunduğundan söz etmek mümkün. XML nedir sorusunu yanıtladığımıza göre bu özelliklerden bahsedebiliriz. Yukarıda XML teknolojisinin farklı tipteki verileri yazmak için kullanılabildiğini belirtmiştik. Yazılan bu veriler ise orijinal formatları ile saklanır. Aynı zamanda veriler ortak bir havuzdadır. Bu nedenle verilere ortamdan bağımsız bir şekilde ulaşmak mümkündür.

• XML bir teknoloji olarak karşımıza çıkıyor olsa da aynı zamanda bir işaretleme dilidir.
• Pek çok farklı veri türünü tanımlamak için XML kullanılabilmektedir.
• Verilerin internet üzerinde paylaşılması için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu süreçte bir standart olarak ön plana çıkmaktadır.
• Yazılan verileri standart tanımlama biçiminden dolayı veri akışının pratik şekilde tamamlanmasını sağlamaktadır.
• Bu teknoloji ile veri akışı iki program arasında olabileceği gibi, iki sistem arasında da olabilmektedir.

XML teknolojisi kullanıcılarına büyük oranda esneklik sağlamaktadır. Verileri yazan kişi etiketleri dilediği şekilde belirleyebilmektedir. Aynı zamanda XML, kullanılan etiketlere nitelik atanmasına olanak tanır. Bunun yanı sıra isimlendirme de yine sınırlandırılmamaktadır. Bir XML dosyası oluştururken dikkat edilmesi gereken tek nokta etiketlerin tümünün kapatılmış olması ve hiyerarşik bir düzenleme yapılmasıdır.

XML Dosyaları Ne İşe Yarar?

Temel olarak XML dosyaları verileri biçimlendirmeye, transfer etmeye ve saklamaya yaramaktadır. XML ile farklı dosya biçimleri oluşturulabilmekle birlikte kolaylıkla transfer edilebilmektedir. Bir standart olarak kullanılmakta olan XML, farklı platform, uygulama ya da sistemler arasındaki veri akışının pratik bir şekilde gerçekleşmesine olanak tanır. Bu teknoloji ile biçimlendirilen tüm veriler pek çok farklı sistemde kolaylıkla okunabilirdir.

Oluşturulan dosyalar aktif şekilde transfer edilebilmektedir. Bunun yanı sıra XML dosyaları genişletilebilirdir. Bu özelliği XML dosyaların yeni veriler eklenebilmesine ya da içerisinde verilerin çıkarılmasına olanak tanır. Bu teknoloji günümüz dünyasında pek çok farklı platform ve sistemde verilerin aktarımı için aktif şekilde kullanılmaktadır.

XML Teknolojisinin Avantajları Nelerdir?

Sıklıkla merak edilen soru XML nedir olsa da bu teknolojinin neden kullanıldığını açıklamak amacı ile avantajlarına değinmenin de gerekli olduğunu düşünüyoruz. İçeriğimizin bu kısmında kadar sizlere XML teknolojisinin ne işe yaradığından da söz ettik. Peki XML teknolojisinin avantajları neler? Gelin birlikte göz atalım.

• Veri Transferini Kolaylaştırır: Verilerin standart bir biçimde oluşturulmasını sağladığından dolayı XML teknolojisi transfer sürecini oldukça kolaylaştırmaktadır. XML dosyaları pek çok farklı sistem ve platform tarafından okunabilir olduğundan verilerin alışverişi hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
• Verilerin Değiştirilmesine Olanak Tanır: XML dosyaları kolay bir şekilde oluşturulabilmektedir. Ancak bu dosyaların en önemli özelliği genişletilebilir olmasıdır. Böylece veriler üzerinde değişiklik yapmak mümkün hale gelir. Yapılan değişiklik sonucunda XML dosyaları sorunsuz şekilde çalışmaya devam eder.
• Veri Bütünlüğünü Korur: XML her daim veri bütünlüğünü korumaktadır. Bunun için kullanıcıların açıklamaları kullanmasına olanak tanır.
• Verileri HTML’den Ayırır: HTML verilerinin düzenlenmesi büyük bir çaba gerektirmektedir. Ancak ayrı dosyalarda saklanabilen XML verileri bu düzenlemeyi kolaylaştırır.
• Esnek Uygulamalar Tasarlamanıza Yardımcı Olur: XML veri dosyaları ile tüm verilerinizi biçimlendirmek durumunda kalmaksızın tasarımı düzenleyebilmeniz mümkündür.
• Arama Verimliliğini Artırır: Programlar ve arama motorları kategorize etme özelliğine sahiptir. Ancak diğer belge biçimlerine kıyasla XML dosyaları daha hassas biçimde sıralanabilmektedir. Dolayısıyla XML işaretleri kategorilerin doğru şekilde yapılmasını sağlar.

XML Dosyası Nasıl Açılır? XML Açma Yöntemleri

Günümüzde pek çok alanda kullanılan .xml formatlı dosyalar ile sıklıkla karşılaşmak mümkün. Temel olarak bu dosyalar pek çok farklı şekilde açılabilmektedir. İçeriğimizin bu kısmında sizlere XML dosyalarını açmak için kullanabileceğiniz üç temel yöntemden bahsedeceğiz. Aşağıda bu yöntemleri nasıl uygulamanız gerektiğini adım adım bulabilirsiniz.

Yöntem 1: Not Defteri Kullanarak Açma

XML dosyalarını açmanın en yaygın şekilde kullanılan yolu not defteri kullanmaktır. Eğer kullandığınız cihazın işletim sistemi MacOS ise bunun için TextEdit de kullanabilmeniz mümkündür.

• İlk olarak açmak istediğiniz XML dosyasının üzerinde sağ tıklatın.
• Karşınıza çıkan seçenekler arasından “Birlikte Aç”ı seçin. Bu aşamada karşınıza farklı programlar çıkabilir.
• Ardından Not Defteri ya da TextEdit programlarını seçmelisiniz. Her iki program da işletim sistemlerinde kendiliğinden bulunmaktadır. Ancak seçenekler arasında görüntüleyemediğiniz durumda bu programları kendiniz de indirebilirsiniz.

Yöntem 2: Excel Kullanarak Açma

Aslında yaygın bir yöntem olmasa da XML dosyalarını açmak için Excel de kullanabilirsiniz. Ancak bunun için “Birlikte Aç” seçeneğini kullanamamanız muhtemel. Aşağıdaki adımları izleyerek Excel üzerinden XML dosyalarını görüntüleyebilirsiniz:

• İlk olarak bir Excel dosyası açın.
• Ardından sol üst köşede bulunan seçenekler arasında “Dosya”yı bulun ve oradan “Aç” butonuna tıklayın.
• Açmak istediğiniz XML dosyasını seçin.
• Karşınıza çıkan ekranda farklı seçenekler ile karşılaşacaksınız. Burada “XML tablosu olarak” seçeneğini işaretleyin. Excel, XML dosyalarını tabloya çevirerek açmaktadır. Bu özelliği sayesinde dosyayı daha iyi yorumlamanız da mümkündür.

Yöntem 3: Tarayıcı Üzerinden Açma

Bilindiği üzere XML dosyalarını açmak için en kolay yöntem Not Defteri kullanmak. Ancak dosyadaki veriler arasında gezinmeyi kolaylaştırmak istiyorsanız bunun için tarayıcınızı da kullanabilmeniz mümkündür.

• İlk olarak açmak istediğiniz XML dosyasını bulun.
• Dosya üzerinde sağ tıklayarak “Birlikte Aç” seçeneğini bulun.
• Karşınıza çıkacak olan listede farklı programların yanı sıra varsayılan tarayıcınız da bulunacaktır. Tarayıcınızı seçerek dosyanızı bu şekilde açabilirsiniz.

XML Nedir? HTML ile XML Farkları

Çoğu zaman HTML ile XML birbiriyle karıştırılabilmektedir. Ancak bu iki dil temelde söz dizimi, amaç ve etiket özellikleri ile farklılık göstermektedir.

• Her iki dilin söz dizim kuralları pek çok açıdan benzerlik gösterebilir. Ancak bu iki dilin söz dizimi arasındaki en büyük farklılık XML’in büyük/küçük harflere duyarlılığı olmasıdır. HTML’de ise böyle bir durum söz konusu değildir.
• XML teknolojisi verilerin saklanmasını ve transfer edilmesini sağlar. HTML dosyaları ise verilerin görüntülenmesini sağlamaktadır.
• XML etiketleri önceden tanımlanmış değildir. Dolayısıyla teknoloji, kullanıcıların kendi etiketlerini tanımlamalarına olanak tanır. Ancak HTML dilinde etiketler tanımlanmış durumdadır. Kullanıcılar verileri oluşturmak için bu etiketleri kullanırlar.

XML Nedir: Genel Değerlendirme

Pek çok kişi .xml formatlı dosyalar ile farklı zamanlarda karşılaşmaktadır. Bilindiği üzere bu dosyalar pek çok farklı alanda yaygın şekilde kullanılmaktadır. Henüz ne işe yaradığını bilmiyorsanız XML nedir sorusunun yanıtını arıyor olmanız muhtemel. Aslında temel olarak XML bir işaretleme dili olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu işaretleme dili günümüzde veri alışverişinde bir standart olarak kullanılmaktadır.

W3C geliştiricileri tarafından tasarlanan bu dil, verilerin biçimlendirilmesine, depolanmasına ve paylaşılmasına olanak tanır. XML kullanarak oldukça farklı verileri biçimlendirmek mümkündür. Oluşturulan bu dosyalar farklı sistem ve platformlarda kolaylıkla okunabilir olmasından dolayı veri transferi işlemini oldukça kolaylaştırmaktadır. Bir standart olmasının altına yatan neden de tam olarak budur.

Önceleri oldukça zahmetli olan veri alışverişi işlemi XML’in hayatımıza girmesi ile birlikte oldukça kolaylaşmış durumda. Bu durum, XML teknolojisinin bilinen en önemli avantajı olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak teknolojinin farklı avantajlarından ve özelliklerinden de söz etmek mümkündür. Esnek özellikler sunması ile XML, kullanıcılar için yenilikçi ve anlaşılır kolaylıklar sunmaktadır.

Sizler için hazırlamış olduğumuz bu içerikte XML nedir sorusunun yanıtını bulabilirsiniz. Bunun yanı sıra içeriğimizi okuyarak XML teknolojisinin avantajları, XML dosyalarının ne amaçlar kullanıldığı ya da nasıl açıldığı gibi konular hakkında da bilgi alabilirsiniz. İçeriğimizde bu teknolojinin temel özelliklerine ve HTML ile farklarına da yer verdik. Sizler için hazırlamış olduğumuz içerik burada sona eriyor. Sizler de aşağıda yer alana yorumlar kısmından soru ve düşüncelerinizi iletebilirsiniz.