VGA nedir? Birçok teknoloji kullanıcısının elinde bulunan ve kullanmış olduğu VGA kablosu ne işe yarar? Bu içeriğimizde VGA standardı ve teknolojisinin ne olduğu hakkında detaylı bilgileri sizler için bir araya getirdik. Ayrıca bu teknolojinin tarihçesine de göz atmamız gerektiğini düşündük.
Görüntüleme teknolojileri yaklaşık yarım asırdır inanılmaz bir hızla gelişimini sürdürüyor. Daha önce akla gelmeyecek olan teknolojileri günlük hayatımızda sıklıkla kullanır hale geldik. Tabii ki miadı dolan teknolojiler de bu dönem içerisinde kullanıma sunuldu.
VGA teknolojisi de aslında tahtını çoktan devretmiş bir standart olarak karşımıza çıkıyor. Tabii ki hala kullanıldığı bazı cihazlar ve alanlar olduğunu söyleyebiliriz. Ancak eskiden neredeyse her cihazda ihtiyaç duyduğumuz VGA kabloları artık yerini daha modern ve gelişmiş teknolojilere bırakıyor. Lafı uzatmadan VGA nedir sorusunun cevabıyla içeriğimize başlayalım.
İçindekiler
VGA Nedir?
VGA ya da Video Graphics Array (Tr. Video Grafik Dizisi) renkli görüntüleri aktarmak için tasarlanmış bir bilgisayar çip seti standardı olarak ifade edilmektedir. İlk olarak 1987 yılında piyasaya çıkan VGA standardı bir görüntüleme denetleyicisi olarak da belirtilmektedir. VHA standardını tanıtan ilk şirket ise IBM olmuştur.
Günümüzde çok daha nadir karşımıza çıksa da VGA standardı ilk piyasaya çıktığı tarihlerde her bilgisayarın vazgeçilmez parçaları arasında yer almaktaydı. Döneminin yüksek çözünürlük desteğini sağlayan VGA zamanla bilgisayarlara ek olarak farklı cihazlarda da kendine yer edindi.
Piyasaya ilk çıktığı dönemde VGA standardı ile alabileceğiniz maksimum çözünürlük değeri 640 x 480 olarak ifade edilmektedir. Günümüzdeki teknolojiyle bakıldığında 10K hatta 16K gibi çözünürlüklerin yanında bu değerin çok düşük kaldığı aşikar. Ancak 1990’lı yıllarda bu çözünürlük fazlasıyla iş görür bir teknoloji olarak kabul edilmekteydi.
Bunun yanı sıra VGA standardı ile 60-70 Hz’e kadar yenileme hızı desteği alındığını da belirtelim. Renk konusunda ise 16 renk ve 256 renk modu arasında bir skala mevcut. Tabii ki tarih ilerledikçe bu durumun da değişim gösterdiğini söyleyebiliriz. Özellikle VGA teknolojisinin çözünürlük desteği 2048 x 1536 gibi bir değere kadar ulaştı. Bu değer günümüzde pek çok bilgisayarın ve monitörün kullandığı FHD çözünürlükten de daha yüksek.
VGA teknolojisini piyasaya süren IBM 90’lı yıllara bu teknoloji ile damga vurdu. Yine de bununla yetinmeyen şirket XGA ya da Extended Graphics Array isimli bir teknoloji ile VGA’nın da üstüne çıkmak istedi. Fakat bu konuda başarılı olduğunu söylemek pek mümkün değil. Bunun yerine teknoloji, Super VGA olarak da bilinen ve üçüncü taraflarca tasarlanan biçimler ile günümüze kadar gelmeyi başardı.
VGA Kablosu Ne İşe Yarar?
VGA kablosu cihazlar arası görüntü aktarımını sağlamaktadır. Analog video sinyallerini bir cihazdan diğer cihaza taşıyan bu kablo sayesinde görüntü bir ekran ya da monitöre aktarılmaktadır. Bu kablonun kullanıldığı birçok cihaz bulunsa da en yaygın kullanımının bilgisayarlar olduğunu söylemek mümkündür.
Bilgisayar kasalarının arkasında yer alan VGA girişi sayesinde sistemin görüntüsünü bir monitöre aktarmak mümkün hale gelmektedir. Böylece cihazın görüntüsü bir ekrana aktarılmaktadır. Tabii ki yalnızca bilgisayar ve monitör arasında kullanıldığını söylemek yanlış olacaktır.
VGA kablosunun bir diğer önemli kullanım alanı ise projeksiyon cihazları olarak dikkat çekmektedir. Öyle ki günümüzde bile birçok projeksiyon aleti VGA standardından yararlanmaktadır. Bir dizüstü ya da masaüstü bilgisayarın görüntüsünü VGA standardı ile aktarmak mümkündür.
Bunlara ek olarak televizyonlarda da VGA standardının kullanıldığı bilinmektedir. Ancak VGA teknolojisinin en önemli eksikliklerinden birisi ses aktarımıdır. Maalesef VGA kablosu ile ses aktarımı mümkün değildir. Bunun için ek bir kablo daha kullanılması gerekmektedir.
Tarih içerisinde pek çok görüntülü cihaz VGA standardından yararlanmıştır. Günümüzde ise bu durumun değişiklik gösterdiğini söylemek mümkündür. VGA teknolojisi daha önce de belirttiğimiz gibi bilgisayarınızdan bir ekrana ya da projeksiyon aletine görüntü aktarmayı sağlar. Ancak bunu sağlayan farklı standartlar da zaman içerisinde ortaya çıkmıştır. Bu nedenle günümüzde VGA kablosu ne işe yarar sorusunun yanıtı gittikçe daha kısa bir hale gelmektedir.
Eğer yalnızca VGA ile çalışan bir cihaza sahipseniz tabii ki VGA kablosunun bir işe yarayacağını söyleyebiliriz. Ancak farklı alternatif bağlantı seçeneklerinin de bulunduğu cihazlarda VGA’nın teknik açıdan geride kaldığını söylemek kesinlikle yanlış olmayacaktır. Yine de hala kullandığınız eski cihazlar için (örneğin projeksiyon cihazı ya da eski bir laptop) VGA kablosunun hala önemli olduğunu söyleyelim.
VGA Nasıl Çalışır?
VGA teknolojisi bir kablo aracılığıyla görüntünün ekrana ya da projeksiyon aletine aktarılmasını sağlar. Bunun için ise VGA kablosu ismi verilen ve çoğunlukla mavi renkli bir tasarıma sahip olan ünlü kabloyu kullanır. 15 pimli bir tasarıma sahip olan VGA konektörü kaynak cihazdan görüntü aktarımını mümkün kılar.
Bu 15 pimin bağlanacağı yer ise görüntüyü aktarılacak cihazda bulunan VGA girişidir. Her bir pime karşılık gelecek deliğe sahip olan VGA girişi analog sinyallerin alınmasını sağlar. Böylece kaynaktan alınan sinyalleri görüntünün sunulacağı cihaza aktarmak için bir yol oluşur.
VGA kablosundaki 15 pimin her biri farklı bir amaca hizmet eder. Örneğin ilk üç pim sırasıyla kırmızı, yeşil ve mavi video sinyallerinin aktarılmasını sağlar. Böylece ekranda renkli görüntünün oluşması mümkün hale gelir. Ayrıca renk yoğunluğu da bu pimler aracılığıyla ayarlanmaktadır.
Buna ek olarak 5 farklı pim de sinyallerin kesintilerinin önüne geçmektedir. Elektrik sinyallerinin kontrol edilmesini sağlayan 5, 6, 7, 8 ve 10 numaralı pimler sayesinde görüntü kesintisiz bir şekilde aktarılmaktadır. 13 ve 14 numaralı pimler ise yatay ve dikey senkronizasyonu sağlamaktadır.
VGA’da yer alan diğer pimler ise analog dönemlerde ekranları tanımlamak için kullanılmaktaydı. Ancak zaman ilerledikçe ve dijital ekranlar piyasaya çıktıkça bu pimler işlevsiz hale geldi. 4, 9, 11, 12 ve 15 numaralı pimler analog ekranlar haricinde işlevsiz pimlerdir.
Yukarıda aktardığımız gibi her bir pimin kendine ait görevleri bulunmaktadır. Bu nedenle sinyal akışı sırasında bu pimler görüntünün ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Ancak tüm pimler çalışmasa da görüntü aktarımında bir sorun oluşmayabilir. Bazı pimlerin eksik olması görüntüyü sekteye uğratmayabilir.
Bu pimler arasında ise biraz önce saydığımız analog ekran tanımlama pimleri yer almaktadır. Tabii ki renk, sinyal düzenleme ya da senkronizasyon pimlerinde bir eksiklik veya bozukluk söz konusu ise VGA kablosu çalışmayacaktır. Tabii ki VGA girişinde de aynı sorunları görmek görüntüyü sekteye uğratacaktır.
VGA Yerine Geçen Teknolojiler Nedir?
1987 yılında çıkan bir teknoloji olan VGA zaman içerisinde yerini daha gelişmiş teknolojilere bırakmıştır. İçeriğimizde sıklıkla bahsettiğimiz üzere günümüzde VGA’dan çok daha gelişmiş alternatif teknolojiler mevcuttur. Bu teknolojilerin de üstünde kısaca durmakta fayda var.
DVI teknolojisi 1999 yılında VGA’nın tahtını devralmış ilk teknoloji olarak karşımıza çıkmaktadır. Digital Display Working Group tarafından tasarlanan bu teknoloji ile görüntü aktarımında yeni bir standart piyasaya sunulmuştur. Üstelik analog bağlantılarda DVI ile VGA’nın uyumlu olduğu bir teknoloji de mevcuttur.
DVI teknolojisinin sunduğu maksimum çözünürlük 3840 x 2400 olarak ifade edilmektedir. Sunduğu maksimum yenileme hızı ise 144 Hz olarak belirtilmektedir. Bu değerler VGA’ya kıyasla oldukça yüksektir. Fakat DVI da VGA gibi ses aktarımı konusunda destek sağlamaz. Bu nedenle DVI’ın yanında farklı teknolojiler de piyasaya çıkmıştır.
VGA teknolojisinin yerine geçmiş olan bir başka teknolojik standart ise HDMI’dır. Günümüzün video aktarma standardı olan HDMI televizyonlarda, bilgisayarlarda ve hatta projeksiyon aletlerinde dahi kullanılmaktadır. Bu yönden VGA’ya olan ihtiyacı tamamıyla ortadan kaldırdığını söylemek pek de yanlış olmayacaktır.
HDMI teknolojisi VGA’dan çok daha gelişmiş olduğu pek çok alana sahiptir. Bunlardan en önemlisi ses aktarma becerisidir. Yalnızca görüntü değil ses de HDMI ile aktarılmaktadır. Tabii ki çözünürlük, yenileme hızı, renk ve daha birçok unsurda da VGA’nın çok üstünde yer almaktadır.
VGA’nın yerini dolduran bir başka teknoloji ise DisplayPort olarak ifade edilmektedir. VGA’dan çok HDMI ile rekabet içerisinde olan bu teknoloji de bilgisayarlarda ve monitörlerde yaygın hale gelmeyi sürdürmektedir. Özellikle oyuncular için geliştirilen ürünlerde DisplayPort teknolojisini görme ihtimaliniz daha yüksektir.
DisplayPort’u VGA’dan farklı kılan en önemli unsur da ses aktarma yeteneğidir. Buna ek olarak VGA’nın yanına bile yaklaşamadığı çözünürlük değerleri ve yenileme hızları da DisplayPort ile aktarılır. Ayrıca görüntünün rengi konusunda da VGA’ya büyük bir fark attığını söylemek mümkündür. Ancak DisplayPort teknolojisinin VGA’dan çok daha uzun yıllar sonra ortaya çıktığını da unutmamak gerekir.
VGA Nedir: Sıkça Sorulan Sorular
İçeriğimizin bu bölümünde VGA teknolojisi ile ilgili en çok sorulan soruları sizler için yanıtladık. Eğer sorunuzun yanıtı bu bölümde bulunmuyorsa aşağıda yer alan yorumlar bölümünden sorunuzu iletebilirsiniz.
VGA, IBM şirketi tarafından geliştirilmiş bir görüntü aktarma standardıdır. Kablolar aracılığıyla görüntü aktarmayı mümkün kılan bu teknolojiyi kullanarak kaynak cihazda bir ekrana görüntü aktarımı sağlanmaktadır. Dizüstü ve masaüstü bilgisayar, monitörler, projeksiyon aletleri ve televizyonlar VGA teknolojisinden yararlanmıştır ve yararlanmayı sürdürmektedir.
Bir VGA kablosu ve VGA girişi ile görüntü aktarımı mümkün hale gelmektedir. Bilgisayarlarda bulunan VGA çıkışı ile bir monitörde ya da projeksiyon aletinde bulunan VGA girişi arasında VGA konektörü denen kabloyla bağlantı kurulur. Bu kablonun ucunda yer alan 15 pim, görüntü sinyallerini kaynak cihazda görüntü çıktısını sağlayacak cihaza aktarır. Böylece VGA ile görüntü aktarılmış olur.
VGA teknolojisi 1987 yılında ilk olarak piyasaya sunulmuştur. Bunun aksine HDMI teknolojisi 2002 yılında kullanıcıların karşısına çıkmıştır. Ayrıca HDMI teknolojisi gelişimini sürdürürken VGA teknolojisinin gelişimi durmuştur. Günümüzde HDMI standardı ile daha yüksek çözünürlük, yenileme hızı, daha iyi renk ve ses aktarımı sağlanmaktadır. Bu nedenle cihazınızda yer alıyorsa HDMI kullanmak daha mantıklı olacaktır.
VGA teknolojisinden yaklaşık 12 yıl sonra, 1999 yılında piyasaya çıkan DVI teknolojisi gelişimini sürdürmektedir. Daha yüksek çözünürlük ve yenileme hızı sağlayan DVI standardı VGA’dan birçok konuda daha iyidir. Bu nedenle daha gelişmiş olan teknolojinin DVI olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Yine de analog cihazlarda DVI ve VGA’nın birlikte çalıştığını görmek mümkündür.
Bu aparat VGA ile HDMI arasında ortak bir bağlantı oluşturmayı sağlamaktadır. Üzerinde yer alan VGA girişi ile bir VGA kablosunu aparata bağlamak mümkündür. Çıkışında ise bir HDMI ucu bulunmaktadır. Böylece VGA’dan HDMI’a görüntü aktarımına olanak sağlamaktadır.
Genel Değerlendirme
Bu içeriğimizde VGA nedir, ne işe yarar ve nasıl çalışır gibi soruların yanıtlarını sizler için bir araya getirdik. Ayrıca geçmişten günümüze VGA teknolojisi ve yerine geçen teknolojilere de göz attık. İçeriğimiz ile ilgili görüşlerinizi aşağıda yer alan yorumlar bölümünden bizimle paylaşabilirsiniz!
