Teknolojik tekillik nedir? Teknolojik tekillik; insanlığın, kendi ürettiği bilişsel olarak geliştirilmiş zeki makineler tarafından ele geçirildiği senaryodur. Bu bilim kurgu fikrinde ana tema insanlığın fütüristik bir toplumda hayatta kalmak için mücadele ediyor olmasıdır.
Tekilliği şu şekilde de tanımlayabiliriz: Birkaç güçlü teknoloji sentezinin, içinde bulunduğumuz gerçeklikleri öngörülemeyen bir şekilde kökten değiştireceği, yakın gelecekte ortaya çıkabilecek teorik koşul. Bu teorik koşul, bilgisayar programlarının o kadar gelişmiş olmasını öngörür ki yapay zeka, insan zekasını aşarak insanlık ve bilgisayarlar arasındaki sınırı potansiyel olarak kaldırır.
Makineler gezegendeki en baskın güç olarak insanların yerini alabilir mi? Bazı bilim adamları bu noktaya çoktan ulaştığımızı iddia etse de teknolojik tekillik olarak adlandırılan teorik koşula henüz tam olarak varmış değiliz. Şu anda bilgisayarlar birbirimizle iletişim kurmamıza, küresel pazarları takip etmemize, hatta dünyanın en tehlikeli silahlarını kontrol etmemize izin veriyor. Fakat yine de insan olmadan bu bilgisayar ve makineler karar verme ve sezgilerini kullanma yeteneklerinden yoksunlar. Teknolojik tekilliğin başlayacağı nokta hemen hemen her makine ve bilgisayarın öz farkındalık ve mevcut bilgilere dayanarak tahmin yapma yeteneğini edinmesidir.
Peki bu ne kadar zaman alacak? Bilim adamları ve araştırmacılar şimdiden gelecekte gerçekleşebilecek bir bilim kurgu fikri olan teknolojik tekilliği düşünmeye ve olması durumunda neler yapılabileceğini değerlendirmeye başladı. San Diego Eyalet Üniversitesi’nden matematik profesörü Vernor Vinge de, insanlığın teknolojiyi kullanarak hayat anlayışının ötesine geçeceğini ve geri dönülemez bir kadere gideceğini düşünenlerden. Bunu da tekillik olarak adlandırıyor.
Vernor Vinge için Tekillik
Vinge konuyla ilgili yazdığı makalesinde teknolojik tekillik nedir sorusunun cevabını veriyor ve bunun potansiyel olarak dehşet verici bir senaryo olduğunun altını çiziyor. Ayrıca teknolojik tekilliğin oluşabileceği dört yolu da listeliyor:
- Bilgisayar ağları bir şekilde öz farklarına varacak.
- Biyolojik bilimdeki gelişmeler, insanların insan zekasını fiziksel olarak tasarlamasına izin verecek.
- Bilim adamları yapay zeka alanında birçok adımı aşacak.
- Bilgisayar/insan ara yüzleri o kadar gelişmiş hale gelecek ki insanlar yeni bir tür oluşturmaya başlayacak.
Bilgisayar teknolojisi, diğer birçok teknolojiden çok daha hızlı ilerliyor, hatta bu ilerlemeyi her iki yılda bir gelişmelerini ikiye katlıyor şeklinde tanımlayabiliriz. Moore Yasası ile ilgili olan bu durumda eğer bu hızla gidilirse, insanların bir insan gibi düşünebilen bir makine inşa etmelerinin sadece an meselesi olduğu düşünülüyor.
İnsan gibi düşünebilen bir makinenin tasarlanması demek bu makinenin de daha hızlı ve güçlü makineler üretebilmesi demek. Teknolojik gelişmelerin hızla ilerlediği öyle bir çağda, makineler kendilerini nasıl geliştireceklerini bilecek ve insanüstü bir zeka yaratılmış olacaktır. Kısacası tekilliğe ulaşılmış olunacaktır.
Teknolojik Tekilliğe İnanmak
Google’ın mühendislik direktörü Ray Kurzweil, teknolojik tekilliğin yakın gelecekte kaçınılmaz olduğuna inananlardan. Son derece saygın bir fütürist olan Ray Kurzweil bu geleceğe 2045’ten önce ulaşacağımızı öngörüyor.
SoftBank CEO’su fütürist Masayoshi Son da tekilliğin bu yüzyılda gerçekleşeceğini düşünenlerden. Şirketin robotik başlangıcı, Boston Dynamics’i içeren statik satın almaları ve milyarlarca dolarlık teknoloji finansmanlarını düşünecek olursak; teknolojik tekilliğin başlama sürecini hızlandırma konusunda Masayoshi Son’un oldukça istekli olduğunu görebiliriz.
Tabi ki herkes teknolojik tekilliği dört gözle beklemiyor. Bazı uzmanlar süper zeki makinelerin insanlığı sona erdireceğinden endişe duyuyor. Peki teknolojik tekilliğe gerçekten ulaşılırsa ne olur? Belki de her bireyin bilincinin bir bilgisayar ağıyla birleştiği bir dünyada yaşayacağız. Ya da makinelerin bizim için tüm görevlerimizi yerine getirdiği lüks bir gelecekte. Veya belki de insanlığın sonunu getirecekleri karanlık bir çağda. Teknolojik tekilliği destekleyen gelişmelerin devam etmesi halinde yakın gelecekte bizi nasıl distopik bir hayatın beklediğini hep birlikte göreceğiz.
