Sis Bilişim Nedir?

Sis bilişim nedir ve bulut bilişimle aynı şey midir? Sis bilişim, bulut bilişim kadar bilinmediği için aynı şey olduğu düşünülebiliyor fakat sis bilişim bulut bilişimle aynı şey değildir. Sis bilişim, bulut bilişim içerisinde yer alan ama bir merkezi olmayan bir sistem olarak tanımlanabilir. Daha çok akıllı şehir, akıllı ev ve araç ağları gibi alanlarda kullanılır. Sis bilişim nedir sorusunun cevabını anlamak için bulut bilişimin ve nesnelerin internetinin ne olduğunu da anlamak gerekiyor. Aralarındaki ilişki şu şekildedir:

Nesnelerin interneti (IoT), insan müdahalesi olmadan internet üzerinden birbiri ile iletişim halinde bulunan, veri paylaşımı yapabilen her şeyin ağıdır. Genel olarak “şeyler” ağıdır denebilir ve nesnelerin internet üzerinden veri gönderip alabilme kabiliyetidir.

Bulut bilişim, bir nevi çevrim içi hard disk olarak tanımlanabilir. Yani, bilgisayarınızda veya herhangi bir cihazınızda depolamak/kullanmak istediğiniz dosyalarınızı bulut aracılığıyla çevrim içi olarak saklayabilirsiniz. Böylece cihazınızın depolama alanı dolmadan istediğiniz veriye çevrim içi olarak başka bir yerden de ulaşabilirsiniz. Bulut bilişim bir ürün olarak değil hizmet olarak değerlendirilebilir. Bulut sistemi sayesinde çok büyük kapasitede veriler saklanabilir ve ortak kullanım için paylaşılabilir.

Milyonlarca hatta milyarlarca cihaz internet üzerinden ürettiği verileri paylaşıyor. Bu kadar büyük boyutlarda veri üretildiği için bulut sistemi önemli bir hale geliyor fakat cihazların konum farklılıkları ve başka sebeplerden dolayı da gecikme sorunu yaşanabiliyor.

Sis Bilişim

Sis bilişim nedir sorusuna odaklanıldığında; sis bilişim veya sisleme, bulut bilişimin sunduğu gibi bazı hizmetler sunar. Sis, verinin kaynağı ile bulut arasında bulunur ve belirli bir merkezi yoktur. Yani sis bilişimde gelen veriyi bir merkeze göndererek işlenmesi durumu yoktur. Verinin bir noktada analiz edilip sadece ihtiyaç duyulan kısmının merkeze gönderilmesini destekler. Bu durum daha çok birbirine yakın sistemlerde, örneğin akıllı ev sistemleri gibi sistemlerde, avantaj sağlıyor. Bulut sisteminde biriken verinin fazlalığı ile ağda yaşanabilen gecikme ve mesafeden kaynaklı güvenlik sorunları bir nevi önlenmiş oluyor.

Örnek olarak akıllı ev sistemlerine değinmişken bu sorunların önlenmesi durumunu bu konu üzerinden açıklayalım. Evinizde kullandığınız akıllı cihazların birbirlerine gün içerisinde ne kadar çok veri gönderdiğini düşünün. Bu veriler farklı bir konumdaki, belki uzak mesafedeki bulut sisteminize gidene kadar birçok cihazdan geçer. Bu durumda veri paylaşımı konusunda ağda gecikme olabilir. Aynı zamanda birçok cihazdan geçtiği için verilerin derinliğine bakılmaksızın güvenlik problemleri ortaya çıkabilir. Bulut sisteminizde bu kadar yoğun verileri -gerekli, gereksiz- depolamaktansa küçük şeyler için gerekli kısım verilerinin depolanması elbette daha yararlı olacaktır.

Bu gecikme durumu, özellikle saniyelerin hatta milisaniyelerin bile önemli olduğu sağlık alanında kullanılan sistemler için büyük önem taşır.

Sis Bilişimin Bazı Avantaj ve Dezavantajları

Avantajlar:

• Sistemin yanıt süresini kısaltır, iyileştirir.
• Ağ gecikmesi sorununu iyileştirir.
• Bant genişliğini daha az tüketir, düşük bant genişliği ile çalışabilir.
• Verilerin güvenliği artar.
• Ağ üzerinde gerçekleştirilen hareketi azaltır.

Dezavantajlar:

• Kullanılan kablosuz ağın güvenliğinden kaynaklanabilecek sorunlar.

Sis Bilişim Uygulamaları

• Akıllı şehirler ve şebekeler: Akıllı şehir ve şebeke sistemlerinde birden çok veri üreten “şey” vardır. Bazen bu veriler uzak bir noktadadır fakat verinin kaynağına yakın bir yerde işlem yapılması gerekir. Böyle durumlarda çok sayıda verinin toplanıp gerekli kısımlarının işlenip bir cevap oluşturulması gerekir. Sis sistemleri bu sorunu çözüp yüksek performans alabilmeyi sağlar. Aynı zamanda bu şekilde özel verilerin güvenliğinin sağlanması da önemli bir konudur. Sis hesaplama burada güvenlik durumunu artırır.

• Akıllı otomobil sistemleri: Gelişen teknoloji ile günümüzde otonom araçlar ve otonom olmasa bile çok farklı işlevler yapabilen otomobiller mevcut. Navigasyon sistemlerinde yolların durumu için araçlar diğer araçlarla ve trafik ışıklarıyla veri alışverişi yapar. Otonom araçlarda ve park sistemlerinde, çevredeki cihazlarla veri alışverişi yapılır. Bunun gibi daha birçok şekilde otomobiller de büyük bir veri akışı içerisinde bulunur. Bu verilerin fazlalığı ve kaynağa uzaklığı elbetteki bazı sorunlara yol açabilir. Sis sistemleri, IoT için bu sorunların çözümüne olası bir seçenektir.

• Gerçek zamanlı etkileşim gerektiren durumlar: Birçok kullanılan cihazda ve sistemde gerçek zamanlı etkileşimlere ihtiyaç duyulur. Ticaretten tutun evinizde kullandığınız basit bir sistemde bile anlık tepkilere ihtiyaç duyulan durumlar oluyor. Bu gibi zamanlarda sis kullanımı veri aktarımının kolaylaştırılması için kullanılır.

Sonuç Olarak

Sis bilişim performans açısından bulut bilişimden daha iyidir denilebilir. Bulut bilişime göre avantajları ve dezavantajları vardır. Büyük iş yerleri için bulut bilişim daha yaygın kullanılmaktadır ve sis bilişim, şimdilik bulut bilişimin yerini alabilecek gibi görünmüyor. Aksine iki sistem de birbirlerini tamamlıyor. Sis bilişimin ilerlemesi, gelişmesi ve yayılması amacıyla 2015 yılında Cisco, Microsoft, ARM, Intel, Dell ve Princeton Üniversitesi üyeleri tarafından OpenFog Konsorsiyumu kurulmuştur.