Overclock terimi, donanım ile ilgilenen herkesin karşısına en azından bir kere çıkmıştır. Ancak pek çok kullanıcı overclock nedir sorusunun yanıtını bilmemektedir. Bu nedenle sizlere overclock nedir ve nasıl yapılır konularına değinen bir içerik hazırladık.
Daha önce de belirttiğimiz gibi overclock nedir sorusunun cevabını bu içerikte detaylı bir şekilde bulabilirsiniz. Buna ek olarak overclock’un avantajları ve dezavantajlarına da içeriğimizde yer verdik. Tüm bunların haricinde overclock yapılabilecek donanımlara da değinmeye çalıştık.
Bu içeriğin sonunda overclock hakkında kafanızda bir soru işareti kalmaması için mümkün olduğunca detaylı bir yazı oluşturmaya gayret ettik. Şimdi overclock nedir sorusunun yanıtı ile içeriğimize başlayalım.
İçindekiler
Overclock Nedir?
En basit tabiriyle overclock, bir bilgisayar bileşeninin hızını artırmak için o donanım parçasına yapılan işleme verilen teknik bir terimdir. Overclock işlemi genellikle CPU ve GPU bileşenlerinde hız artırma amacıyla kullanılır. Ancak bilgisayarda yer alan farklı parçalar için de hız aşırtma yapmak mümkündür.
Bildiğiniz üzere GPU ve CPU gibi donanım parçaları belli bir hız ile satışa sunulur. Çalışma frekansı olarak belirtilen bu hız günümüzde GHz hızı ile temsil edilir. Ancak buna ek olarak donanım parçalarının maksimum hızının çok daha yüksek değerlere sahip olduğunu görebilirsiniz.
Bilgisayarın donanım parçalarında gördüğümüz bu frekansın bir diğer adı da “clock speed” yani saat hızıdır. RAM, GPU ve CPU gibi parçaların daha yüksek saat hızına sahip olması bilgisayarın yapabileceği işlem sayısını da artırır. Böylece bilgisayarınızın parçaları daha güçlü hale gelecektir. Doğal olarak bu süreçte bilgisayarınızın hızı da artacaktır.
Overclock işlemi, bilgisayarınızın fabrika ayarlarında sunulan saat hızının üstüne çıkmak için bir olasılık sağlar. Böylece aynı donanım parçasından çok daha güçlü bir performans alabilirsiniz. Ancak bu işlemi uygulamadan önce ve uyguladıktan sonra dikkat etmeniz gereken pek çok unsur vardır.
Her şeyden önce bilgisayarınızdaki parçaların overclock yapmaya uyumlu olup olmadığını öğrenmeniz gerekir. Her bilgisayar overclock yapmak için elverişli olmayabilir. Bilgisayarda yer alan işlemci ya da anakart bir çarpan kilidine sahip olabilir. Böyle bir durumda saat hızını artırmak mümkün olmayacaktır.
Ancak Intel gibi bazı işlemci üreticileri overclock yapmaya olanak sağlayan işlemciler de geliştirir. Özellikle donanım konusunda meraklı olan kullanıcılar için üretilen bu işlemciler ile maksimum performans almayı başarabilirsiniz.
Overclock’un Avantajları
Overclock işleminin en büyük avantajı şüphesiz bilgisayar performansınızın artmasıdır. Bilgisayarınızdaki parçalara, örneğin işlemciye, hız aşırtma uygulamanız takdirde daha önce ulaşamadığınız seviyede bir performans görmeniz mümkündür.
Özellikle çok yoğun güç gerektiren uygulamalar ve programlar kullanıyorsanız overclock, bilgisayarınızı bir hayli rahatlatacaktır. Örneğin, yüksek sistem gereksinimi isteyen oyunlar, üç boyutlu modelleme ya da grafik tasarım yapabileceğiniz uygulamalar, işlemcinin yüksek performans sergilemesini gerektiren programlar daha başarılı sonuç verecektir.
Benzer yorumları grafik kartına yapmak da mümkündür. Özellikle oyun performansı konusunda GPU’nun yeri yadırganamaz. Hatta pek çok oyuncu bir grafik kartı almadan önce overclock işlemi yapılıp yapılmadığını sorgulamaktadır.
Eğer almak istediğiniz GPU’ya overclock işlemi uygulayabilirseniz çok daha uygun fiyatlı bir ekran kartından yüksek performans almanız mümkündür. Böylece uygun fiyata çok daha güçlü bir bilgisayar toplayabilirsiniz. Bunun haricinde elinizdeki eskimiş ekran kartına overclock işlemini uygulayarak da performansını artırmanız mümkündür.
Görüldüğü üzere overclock pek çok avantaja sahiptir. Ancak bu işlemin yalnızca avantajlarından bahsetmek pek mümkün değil. Aynı zamanda overclock işlemi birçok riski de içinde barındırır. Üstelik doğru yapılmadığında overclock nedeniyle bilgisayarınızın zarar görmesi çok olasıdır.
Overclock Zararlı mıdır?
İçeriğimizde buraya kadar overclock işlemi ve avantajları hakkında bilgi vermeye çalıştık. Ancak bu işlemin oldukça fazla riski olduğunu da belirtmek gerekli. Bunların arasında bahsetmemiz gereken ilk konu, bu işlem sonucunda garantinizin ortadan kalkacağıdır.
Overclock işlemi her ne kadar bilgisayarınızın hızını artıracak bir unsur olsa da garanti kapsamı dahiline girmemektedir. Bu nedenle parçaya vereceğiniz herhangi bir zarar sonucunda garantiden yararlanmanızın pek mümkün olmadığını belirtelim.
Buna ek olarak overclock işleminin riskli ve tehlikeli olduğundan da bahsetmiştik. CPU ve GPU gibi parçaların daha hızlı çalışması için saat hızını artıran bu işlem, aynı zamanda bir yan etkiyi de ortaya çıkarır. Çalışması gerekenden daha hızlı çalışacağı için parçanın üzerindeki, eğer varsa, soğutucular gerekli performansı sergileyemez. Bunun sonucunda da parçaların daha çok ısınacağını belirtmek gerekir.
Bu noktada çok yüksek hızlara ulaşmaya çalışmamak büyük önem teşkil eder. Çok ısınması halinde GPU ve CPU gibi donanım parçalarınız zarar görme ve yanma riski ile karşı karşıyadır. Bunun sonucunda geri dönülemez hasarlar ile karşılaşabilirsiniz.
Diğer sorunlar kadar sık görülemese de overclock işlemi sonucunda bilgisayar sisteminizde de bir hata ile karşılaşabilirsiniz. Bilgisayarınız boot işlemi sırasında mavi ekran hatası verebilir. Ayrıca işlemin yarıda kesilmesi yine donanım parçalarının zarar görmesine neden olabilir.
Ayrıca bilgisayarınızın sürekli yeniden başlatılması ya da aniden kapanması gibi problemler veri kaybına neden olabilir. Bu nedenle overclock işleminin risklerinin farkında olmanız ve bilinçli bir şekilde bu eylemi gerçekleştirmeniz çok önemlidir.
Buna ek olarak dizüstü bilgisayarlarda overclock işlemi oldukça büyük risk taşır. Özellikle soğutma açısından başarılı bir sisteme sahip değilseniz dizüstü bilgisayarınızın aşırı ısınma sonucunda zarar görmesi muhtemeldir.
Overclock Nasıl Yapılır?
Overclock işleminin avantajları ve dezavantajlarına değindikten sonra sürecin nasıl işlediğine de değinmek istedik. Bu nedenle içeriğimizde overclock nasıl yapılır konusuna da yer verdik. Peki hangi donanım parçalarına overclock yapmak mümkün?
Daha önce de belirttiğimiz gibi günümüzde overclock yapılan en popüler donanım parçaları CPU ve GPU oluyor. Bilgisayarın hızını artıracak bu işlemin, işlemci ve ekran kartına uygulanması oldukça mantıklı. Ancak bunun haricinde RAM yani belleğe de overclock uygulamak mümkün. Ayrıca anakartlara da overclock işlemi yapılabilir.
Temelde, bir saat hızına sahip donanım parçalarına overclock işlemi uygulayabilirsiniz. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi her parçaya overclock uygulamak maalesef mümkün değildir. Üreticilerin getirdiği kısıtlamalar ve kilitler overclock işlemini zorlaştırmakta hatta imkansız hale getirmektedir.
Intel marka CPU modellerinde model numaralarında yer alan bazı semboller overclock işlemine uygunluğu gösterir. “K” ve “X” harflerine sahip modellerde overclock işlemi uygundur. AMD cephesinde ise böyle bir kısıtlama yer almamaktadır. Ryzen marka tüm işlemcilere overclock işlemi uygulanabilmektedir.
Overclock işleminin nasıl yapıldığı için ise farklı yöntemler gün yüzüne çıkmaktadır. Bu süreçte öncelikle hangi parça için overclock uygulayacağınıza karar vermeniz gerekmektedir. Örneğin, işlemcinize overclock yapmak için BIOS’u kullanmalısınız. Öncesinde yapacağınız stres testleri ve ölçümlerin ardından eğer işlemciniz uygunsa BIOS üzerinden saat hızını artırabilirsiniz.
BIOS’a ek olarak bazı yazılımlar ile de overclock yapmak mümkündür. Günümüzde bu yazılımlar arasında en meşhur olanlardan birisi şüphesiz MSI Afterburner programıdır. Eğer ekran kartınıza overclock uygulamak isterseniz böyle bir yazılım kullanmanız gerekmektedir. Overclock işlemi uygulayacağınız parçaya uygun yazılım ile hız aşırtma yapabilirsiniz.
Overclock Yapmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
Oldukça riskli bir işlem olarak bahsettiğimiz overclock’tan önce dikkat etmeniz gereken bazı noktalara da değinmek istedik.
Anakartın Overclock’a Uygun Olması
Overclock yapmadan önce dikkat etmeniz gereken en önemli nokta anakartınızın ve overclock yapmak istediğiniz donanımın bu işlem için uygun olup olmadığı olmalı. Çünkü birçok donanım üreticisi, ürettikleri donanımların değerleri ile oynanmaması için donanımlarını çeşitli yöntemlerle kilitlerler. Bundan dolayı kullanıcılar da bu donanımlara overclock işlemini yapamazlar.
Bu durumla karşılaşmamak için overclock yapmaya karar verdiğinizde donanımlarınızı araştırmanız gerekiyor. Çoğu donanım üreticisi, web sayfasında ürettiği donanımla alakalı bilgileri paylaşırken overclock ile ilgili de bilgilendirme yapıyor. Böylece donanımlarınızın overclock için uygun olup olmadığını bilmiyorsanız donanım üreticisinin sitesinden bu bilgiyi öğrenebilirsiniz.
Ufak Ufak Artırmak
Donanımlar, belirli bir güç seviyesine kadar kullanıcılarına hizmet verebiliyorlar. Yani overclock işlemi, donanımızın gücünü sınırsız olarak artırabileceğiniz anlamına gelmiyor. Bu işlem donanımınızın gücünü, donanımın desteklediği ölçüde artırmanızı sağlıyor.
Standart güç seviyesini birden maksimum güç seviyesine çıkartmak donanımınız için doğru olmayacaktır. Bundan dolayı overclock yapmaya karar verdiğinizde donanım değerlerini ufak ufak artırmanız gerektiğini unutmamanız gerekiyor. Aksi takdirde donanımınıza geri dönüşü olmayan kalıcı hasarlar verebilirsiniz.
Her Artırma Sonrası Stres Testi ve Performans Ölçümü
Stres testi, overclock işleminin en kilit noktalarından birisi diyebiliriz. Bu test, temel olarak bilgisayarın maksimum yük altında nasıl çalıştığını test ediyor. Yani stres testi, aslında bilgisayarınızın overclock işlemine uygun olup olmadığını test ediyor. Bundan dolayı overclock işlemini yapmaya karar verdiğinizde stres testini yapmanızı kesinlikle tavsiye ediyoruz.
Bu testi yapmak için çeşitli geliştiriciler tarafından geliştirilen stres testi programlarını kullanabilirsiniz. Bu programlar aracılığıyla bilgisayarınızın overclock işlemi sırasında ve sonrasında nasıl tepkiler vereceğini görebilirsiniz.
Sıcaklığa Dikkat Etmek
Overclock işleminde dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da sıcaklık değerleri oluyor. İşlemci, ekran kartı gibi donanımlar performans artışı gösterdikçe daha yüksek sıcaklık değerlerine ulaşıyorlar. Bu durum tabii ki overclock işleminde de aynı şekilde işliyor.
Maksimum verim almak isteyen kişilerin donanımları, overclock işlemi sırasında normalden daha yüksek sıcaklık değerlerine ulaşıyor. Sıcaklık, belirli bir seviyenin üzerinde donanımların düşmanı oluyor. Bundan dolayı overclock işlemi yaparken sıcaklığı kontrol altında tutmanız gerekiyor. Bu noktada yapabileceğiniz en etkili yöntem, kaliteli soğutucular kullanmak olacaktır.
Bunun yanı sıra overclock işleminden önce termal macun yenilenmesi, fan temizliği gibi sıcaklık değerini etkileyecek işlemleri yapmanızı tavsiye ediyoruz.
Overclock Nedir: Genel Değerlendirme
Birçok bilgisayar kullanıcısı tarafından merak edilen overclock işlemi, bilgisayar donanımlarının hızını artırmak için uygulanan işlem olarak karşımıza çıkıyor. Bu işlem, kullanıcılarına daha yüksek donanım performansı başta olmak üzere çok çeşitli avantajlar sunuyor. Aynı zamanda bu işlemin bazı dezavantajları da mevcut.
Özellikle işlemci ve GPU hızlarının çok yüksek seviyelere ulaştığı günümüzde overclock işleminin pek de gerekli olmadığını savunanlar da bulunmaktadır. Overclock, halihazırda gayet yüksek hızlarda çalışan parçalara pek etki etmemektedir. Fakat burada çok daha önemli bir durum söz konusudur. Bilgisayarınızın diğer parçalarının da overclock sonrasındaki hıza uyum sağlaması gerekir.
Bunun yanı sıra belirli bir donanıma overclock yaptıktan sonra tüm donanımlardan performans artışı beklemek de doğru olmayacaktır. Örneğin işlemcinize overclock işlemini yapmanız HDD performansınızı neredeyse hiçbir şekilde etkilemeyecektir.
Bu yazımızda sizler için overclock nedir sorusuna cevap verdikten sonra bu işlemin avantajları ve dezavantajlarına değindik. Bu işlem, bilgisayar kullanıcılarına performans artırımı konusunda çok cazip gelebiliyor. Ancak overclock sonucunda donanımlarınıza ciddi hasarlar verme ihtimalinizin de olduğunu unutmamanız gerekiyor.
Sizler de overclock ile ilgili sorularınızı ve düşüncelerinizi aşağıdaki yorum bölümünden bizlerle paylaşabilirsiniz.
