Fabrikalarda üretilen ürünler, belirli sayılarda olacak şekilde kolilere yerleştirilir ve depolara iletilir. Kolilerin depo içerisinde taşınması ve yerleştirilmesi ise, forklift adıyla bilinen yük kaldırma araçları ile gerçekleştirilir. Ancak, koliler forkliftin ön kısmına yüklendiğinden, forklift sürücüsünün görüş alanı oldukça kısıtlıdır. Bu nedenle, üretilen forkliftlerin yüzde 95’i, kullanım süreleri boyunca en az bir kez kazaya neden olmaktadır. Forklift kaynaklı kazalardan her yıl yaklaşık 35 bin insan yaralanmaktadır. Forklift kaynaklı kazaların önlenmesi amacıyla geliştirilen ve ürün taşıma işlemini insan müdahalesi olmadan gerçekleştiren uygulamalar bulunmaktadır. Otonom mobil robot (OMR) uygulaması, bu alanda öne çıkan uygulamalardan biridir.
İçindekiler
Otonom Mobil Robot Nedir?
Otonom mobil robot (OMR); çevresini insan müdahalesi olmadan algılayabilen, bulunduğu tesis içerisinde özgürce hareket edebilen, ürün taşıma ve yerleştirme gibi işlemleri üstlenen araçtır. Otonom mobil robot, yapısında bulunan LiDAR tarayıcıları ve sensörler aracılığı ile çevresindeki insanları ve diğer nesneleri, ortam aydınlatmasının yetersiz olduğu durumlarda bile algılayabilir.
Otonom mobil robotun depo veya dağıtım merkezi içerisinde yönünü bulabilmesi için, tesis haritasının ayrıntılı şekilde oluşturulması gerekmektedir. OMR üreticileri genellikle bu hizmeti de sunmaktadır. Oluşturulan harita, tesisin kontrol sistemine yüklenir. OMR’ler kontrol sistemi ile entegre olarak çalıştığından tesis haritası OMR’lere aktarılabilir. Bu durum, OMR’lerin tesis içerisinde kolaylıkla hareket etmesine olanak tanır.
Bununla birlikte, aynı depoda birden fazla OMR’nin kullanılması olasıdır. Karışıklıkların önlenmesi için OMR’lerin konumlarının bilinmesi oldukça önemlidir. OMR’ler arasındaki konum alışverişi ise filo kontrol yazılımları aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Filo kontrol yazılımları aracılığıyla, OMR’ler arasındaki iletişim sağlanır ve olası çarpışmalar önlenir.
Otonom Mobil Robot Türleri
Oldukça yeni bir teknoloji olmasına rağmen, OMR’ler birkaç farklı türe ayrılmıştır. OMR’ler arasındaki ayrım, genellikle robotların işlevlerine göre yapılmaktadır. Temel olarak üç OMR türü bulunmaktadır:
- Ürün taşıma işlevi gören OMR
- Ürün toplama veya yerleştirme işlevi gören OMR
- Ürün sıralama işlevi gören OMR
Otonom Mobil Robot Standartları
Otonom mobil robot üretiminde uyulması gereken birçok standart bulunmaktadır. Bu standartlar çoğunlukla iş güvenliği ile ilgilidir. Standartlardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Acil durdurma fonksiyonu
- Personel ve engel tespiti sağlayan sensörler
- Aşırı hız algılama sistemi
- Uyarı lambaları ve sesli uyarı sistemleri
- Yerleşik güvenlik kontrolörü
Otonom Mobil Robotlarda Güvenlik
OMR’ler her koşulda kazadan kaçınacak şekilde dizayn edilmelidir. OMR’lerde kazadan kaçınmak için üç farklı protokol bulunmaktadır. Bu üç protokolü aşağıdaki şekil üzerinden açıklayalım.
OMR ileri yönde hareket edereken, şekilde görülen sarı bölgede bir cisim olduğu varsayılsın. OMR, yol üzerinde bulunan cismi algılandığında hızını azaltır. Belirli bir süre içerisinde cisim yol üzerinden çekilirse OMR hızını artırır ve hareketine devam eder. Ancak, belirlenen süre sonunda cisim hala yol üzerinde ise turuncu bölge protokolü uygulanır.
Turuncu bölgede bir cisim algılanması durumunda ise OMR kontrollü şekilde durur. Cisim yol üzerinden çekilene kadar robot hareket etmez. Cisim yol üzerinden kaldırılırsa OMR tekrar hareket eder.
Ancak, kırmızı bölgede bir cisim algılanırsa, OMR güvenlik moduna geçer ve robot ani şekilde durur. Turuncu bölgede olduğu gibi, cisim yol üzerinden çekilene kadar robotun hareket etmesi mümkün değildir. Cisim yol üzerinden kaldırılırsa OMR tekrar hareket eder.
OMR’ler, durma ve tekrar hareket etme işlemlerini insan müdahalesi olmadan gerçekleştirebilir. Ayrıca OMR’ler, sarı bölgede bir cisim algılandığında sesli ikazda bulunacak ya da hareketine farklı bir rota üzerinden devam edecek şekilde programlanabilir.
Otonom Mobil Robotlar Gerekli mi?
Otonom mobil robotlar, süreçlerin ve iş akışının daha verimli hale gelmesine yardımcı olmaktadır. Ürün taşıma, düşük seviyede yetenek gerektiren ve ürüne artı değer katmayan bir işlemdir. Bu nedenle, ürün taşıma işleminin OMR’ler gibi otonom sistemler tarafından gerçekleştirilmesi, insan iş gücünün daha önemli işlerde değerlendirilmesini sağlayabilir.
Öte yandan, yapılacak işin hacmine göre farklı boyutlarda OMR’ler üretmek mümkündür. Ürün taşıma amacıyla kullanılan ve yaklaşık 7 ton taşıma kapasitesine sahip olan OMR’ler bulunmaktadır. Bununla birlikte, 60 kilogram ağırlığındaki bir koliyi taşıyabilecek, küçük boyutlu OMR’ler de kullanılmaktadır. OMR’lerin farklı boyutlarda üretilebilmesi, geniş bir aralıkta kullanılmalarına olanak sağlamaktadır.
Ek olarak, ürün toplama işleminin de otonom sistemler tarafından gerçekleştirilmesi, genel verimliliğin artmasına katkıda bulunabilir. Ürün toplama işlemi, sipariş edilen ürünlerin depo veya dağıtım merkezi içerisinde bulunup, müşteriye gönderilmesi olarak açıklanabilir. Halihazırda bu işlem insanlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak ürün toplama işlemi, tesisin büyüklüğüne göre değişmekle birlikte oldukça zaman alan bir işlemdir. OMR’ler ise görevlerini en kısa rotayı kullanarak, en verimli şekilde tamamlamaktadır. Ürün toplama işleminin OMR’ler tarafından yapılması halinde, harcanan zaman yüzde 75 azalacaktır.
