Amerikalı bilgisayar programcısı ve yazarı Larry Arnold Wall, 27 Eylül 1954’te Los Angeles’ta doğdu. Daha sonra ailesi Washington, Bremerton’a taşındı. Burada büyüyen Wall, 1976’da Seattle Üniversitesi’nde lisans öğrenimine başladı. Kimya ve müzik alanında uzmanlaştı. Üniversiteden mezun olmadan önce geçimini sağlamak için okulun Bilgi İşlem Merkezi’nde çalıştı. Ayrıca yine bu dönemde tıp öncesi eğitimi aldı.
Larry Wall daha sonra California’ya taşındı. Burada evlendi ve California Üniversitesi, Seattle Pacific University (SPU) Berkeley’de yüksek lisans eğitimine başladı. Fakat Wall’ın en büyük tutkusu dillerdi. Bunun için eşi Gloria ile birlikte, Afrika’da yazılmamış bir dil bulma ve bunun için bir yazı sistemi oluşturma hayaliyle yaşamaya ve çalışmaya başladılar. Bu alanda oldukça başarılı sonuçlar da alan çift, dilbilimi okumaya başladı.
Buldukları bu yeni yazı sistemini kullanarak daha sonra aralarında İncil’in de olduğu çeşitli metinleri bu dile çevirdiler. Fakat ani bir sağlık sorunuyla Wall tüm bu planlarını askıya almak zorunda kaldı. Bir süre dille ilgili araştırmalarını durdurdu.
California Üniversitesi’nde yüksek lisansı bitirdikten sonra hiç düşünmediği bir işe girişti. Yine ani bir kararla Amerika Birleşik Devletleri’nde kalmaya karar verdiler ve çok şey edineceği NASA Jet Propulsion Laboratuvarı’nda işe başladı. Larry Wall’ı bilişim dünyasında tanıtan en önemli özelliği ise, Perl Programlama Dili’ni yaratan kişi olmasıdır. Perl, üst düzey, yorumlanmış ve oldukça dinamik bir programlama dilidir.
İçindekiler
Jet Propulsion Laboratuvarı
Jet Propulsion Laboratuvarı’nın temelleri 1930’larda atıldı. Başarısız olan birçok tehlikeli de sayılabilecek deneylerden sonra, Frank Malina önderliğinde birkaç yüksek lisans öğrencisi ve Pasadena bölgesinden rokete meraklı insanlar çalışmalarını kampüs dışına taşımış oldular. Pasadena, California’daki Rose Bowl’un kuzeyindeki oldukça kuru bir kanyondu ve Jet Propulsion Laboratuvarı’nın evi oldu.
1944’te başlayan laboratuvarın ilk çabaları sonuç vermeye başladı ve uzay uçuşu, güvenli iletişim, uzay aracı için navigasyon, gezegenler için araçlara dönüşecek tüm teknolojiler üzerinde çalışmaya başladılar. 1945’te, laboratuvarın personel sayısı 300’e geliyordu. Ayrıca geliştirdikleri 40 mil yüksekliğe ulaşan test araçlarını denemeye başladılar. Daha sonra füzenin kontrolünü sağladılar. 2. Dünya Savaşı’nın sona ermesinin ardından 1947’de füze fırlatıldı.
1958’de NASA faaliyete geçtikten sonra Jet Propulsion Laboratuvarı, ordu yetkisinden yeni sivil uzay ajansına devretti. Laboratuvar NASA’ya uzay aracı yapma ve uçurma deneyimi, rehberlik, kontrol, geniş test alanları, hassas telekomünikasyon uzmanlığı, güçlü uzay aracı vericileri gibi birçok hizmete başladı.
Grup 1936’da alkol yakıtlı bir roket motoruyla ilgili ilk testleri gerçekleştirirken, Amerika Birleşik Devletleri ordusu için birtakım çalışmalara da başladı. Ordunun ihtiyacı olan kısa pistlerden kalkışa yardımcı olmak için ağır pervaneli uçaklara monte olmuş jetleri geliştirmeye başladı.
Bu sırada 2. Dünya Savaşı patlak verdi ve motorlara olan ilgi ve talep arttı. Nihayetinde ordu da laboratuvardan Alman V-2 programının teknik bir analizini istedi. Araştırma ekibi İngiltere’yi bombalamaya başlayan füzeleri anlamak ve geliştirmek için bir araştırma projesi önerdi. Ve ordu bu öneriyi kabul etti. Bu durum laboratuvarın resmi olarak tanınmasını da sağlamış oldu.
Laboratuvar şimdi ilk roket deneylerinin yapıldığı yere yakın daha geniş bir alanı kapsıyor. Jet Propulsion Laboratuvarı ve NASA’nın Langley Araştırma Merkezi bir süre iş birliği yaptı.
Laboratuvar, yörüngeleri inşa etti, iletişimi ve navigasyonla birlikte güvenliğini de yürüttü. Burası Larry Wall gibi birçok önemli ismi bünyesinde barındırdı. Onların başarılarına ve kendi başarısına katkı sağlamayı başardı.
Larry Wall ve rn Usenet İstemcisi
Larry Wall, rn Usenet istemcisinin ve yaygın olarak kullanılan patch programının yazarıdır. rn, Read News’in kısaltması olarak kullanılır. Bu Larry Wall tarafından yazılan ve ilk olarak 1984’te pazara çıkan bir “haber istemcisi” ya da -daha anlaşılır olması için- “haber okuyucusu” olarak tanımlanabilir.
rn Usenet CRT terminallerinden yararlanan ilk haber okuyucularından biri oldu. Readnews gibi haber okuyucuları daha çok hat odaklı olarak çalıştı. Usenet yazılım ve ağının ortaya çıktığı dönem Unix mini bilgisayarların da altın çağıydı. Wall, Usenet’i, Unix mini bilgisayarlarda yaygın olan baskı terminallerinde de kullanmak üzere özel olarak tasarladı. Orijinal rn programının sonraki aşamaları rrn, trn ve strn oldu.
rn Usenet’in Diğer Özellikleri Neydi?
Ayrıca rn diğer üç özelliği ile öne çıktı. Bunlardan ilki, KILL dosyaları, ikincisi Doğru Olanı Yap ve Otomatik Yapılandırma idi. KILL Dosyaları, her gruptaki haber metinlerinin konularıyla aynı olan yani eşleşen ve düzenli ifadeler içeren bir doysaydı. Bir metin eşleşiyorsa eğer, okundu olarak işaretleniyordu. Usenet’in büyümesi ve yayılmasıyla birlikte, her haber metninin okunması imkansız hale geliyordu. Bu nedenle bu özelliğin ne kadar gerekli olduğu kanıtlanmış oldu. Böylece eşleşen haberler bir kategoride oldu ve okunması daha kolay hale geldi.
İkinci özellik “doğru olanı yap ya da seç” haber yazılımlarının kullanıcı ara yüzünde temel olan bir değişiklikti. Kullanıcıların menülerde gezinmesi ve programın her iletişim modu için ayrı bir komut sözcüğü öğrenmesini gerektirmesi yerine daha kolay bir çözümdü. Belirli tek tuş vuruşlu konumlar, istenen şey için en doğru şekilde en uygun işlevi gerçekleştirecek kullanıcı arabirimi boyunca oluştu.
Bu komutlardan en önemlisi -ya da en işe yarar olan- “bir sonrakine geç” anlamına gelen boşluk karakteri oldu. Kullanıcıların haber okuma sürecinde nerede olduğuna bağlı olarak bir sonraki sayfa, metin veya haber grubuna kolayca geçiş sağladı.
Son özellik olan “Otomatik Yapılandırma”, sistemin yöneticileri için geliştirilen bir özellikti. Kullanıcılar bu özelliği göremezdi. Birçok UNIX programı ve Usenet yazılımının tamamı kaynak kodu biçimindeydi. Unix sisteminin farklı yöneticileri (genellikle de farklı sürümleri) önemli bazı işlevler için farklı adlar ya da yöntemler uyguladı.
Program dosyalarını oluşturmadan önce sistem yöneticisinin kaynak kodunu düzenleyebilmesi için yeteri kadar programlama uzmanlığına sahip olması gerekiyordu. İşinde uzman bir programcı bunları tek bir kaynak kod dosyasında depolamış olabilirdi.
Fakat yine de bu iş manuel düzenleme gerektiriyordu. rn, kendi başına yeterli zekaya sahip olan Configure adlı bir komut dosyası ekledi ve bu durumu değiştirdi. Günümüzde de birçok açık kaynaklı yazılım, tıpkı bunun gibi bir komut dosyasıyla dağıtılıyor.
Yeni Kullanıcı Arayüzü trn
Haberlerin hacimleri artıkça da, KILL dosyalarının bile bunlara ayak uyduramayacağı kesinleşti. Kullanıcılar zamanla daha çok okunan yeni bir konsepte ihtiyaç duymaya başladı. Çünkü KILL dosyaları kullanıcıların artık okumak istemediği belirli metin konularını veya yazarları daha hızlı filtrelemelerine olanak sağlıyordu. Gelecekteki tüm metinlerin seçilen bir kategoride toplanmasını ya da seçilen bir yazar tarafından artık kullanıcı için görünmemesini sağlıyordu. Buna rağmen yeterli değildi.
Daha sonra Wayne Davison, hem metin hem de orijinal rn arayüzüne sadık kalarak kullanıcılara sadece istedikleri parçaları seçmeye yarayacak yepyeni bir kullanıcı arayüzü sağlayan trn’yi geliştirdi. rn’ye daha sonra yine bir yeni ekleme geldi: Kullanıcıların okumak isteyip istemediğini belirlemek için metinleri değerlendiren bir puanlama sistemi.
Usenet Bugün Ne Anlama Geliyor ve Ne İşe Yarar?
Usenet bugün, dünya çapında bir ağdaki sunuculara sürekli kullanıcılar tarafından gönderilen notlar ya da mesajların sık sık güncellenen bir halidir. Gönderilen tüm notlardan oluşan koleksiyonların her bir parçasına haber grubu denir. Sunucuda binlerce haber grubu vardır. Herhangi bir kullanıcının her an yeni bir tane oluşturma ihtimali vardır. Bu haber gruplarının hemen hepsi internete bağlı olan sunucularda saklanır. Ancak haber grupları internete bağlı olmayan sunuculardan da oluşur.
Usenet, bilgi, haber ve tartışma alışverişinin tamamen sınırsız, küresel anlamda bir forumdur. Usenet dünyada tek değil. Yeni gelişmeler her gün internet dünyasını şekillendiriyor. Fakat bir iletişim yolu olarak Usenet’e meydan okundukça, daha çok kullanışlı hale geldi. Popüler olmaya da devam ediyor. Çünkü insanlar sansürsüz iletişime ihtiyaç duyuyor. Usenet’in 1980’lerdeki orijinal hali UNIX’ten UNIX’e kopyalamaydı. Fakat şimdi Ağ haber aktarımı (UUCP) oldu.
Larry Wall ve Perl Programlama Dili
Larry Wall, teknik becerilerinin ötesinde, kaynak koduna yaptığı yorumlarda veya Usenet’te gösterdiği zekası ve genellikle alaycı mizah anlayışıyla tanınıyor. Mesela bir yerde şöyle diyor; “Hepimiz uzlaşmanın gerekliliği konusunda hemfikiriz. Uzlaşmanın ne zaman gerekli olduğu konusunda anlaşamıyoruz”
Larry Wall, daha sonra Unisys’in bir parçası olan System Development Corporation’da çalışmaya başladı. Burada çalışırken de “Perl yorumlayıcısını ve dilini” geliştirdi. Wall bu dili, 1987 yılında icat etti. Perl, World Wide Web için internet sitelerinin oluşturulmasında en büyük icar oldu. Bu nedenle 1990’ların sonlarına doğru büyük bir popülerlik kazanan bir program dili olduğu kesindir.
Larry Wall’un bir dilbilimci olarak aldığı eğitim hemen her alanda kendini gösteriyor. Bu kitaplarında, metinlerinde, röportajlarında ve verdiği derslerde; hemen her yerde var. Perl’ü de genellikle doğal bir dille karşılaştırıyor. Wall, Perl’ün tasarımındaki hemen her kararını dilsel mantıkla açıklıyor. Ayrıca Perl’ün dil yapıları için yine bu alandaki dilsel terimleri kullanıyor. İşlev, erişimci ya da değişken gibi geleneksel bilişim dilindeki kelimeleri kullanmadı. Onun yerine daha düz kelimeleri tercih ediyor.
Perl, oldukça geniş bir sistem yönetimi, metinleri işlemek için gerekli olan işleme kataloğuna sahipti. Ayrıca şimdi Perl, web geliştirme, ağ programlama, GUI geliştirme için de kullanılıyor. Sabit olan platformlar arası bir programlama dili olarak dikkat çekiyor. Kamu ve özel sektörde özellikle kritik projeler için tercih ediliyor.
Perl, açık kaynaklı bir yazılımdır ve Oxford İngilizce sözlüğünde de listededir. HTML, XML şeklinde çalışabilirler. Perl, yorumlanan bir dildir. İnsanlar Perl’ü genellikle Python ile karşılaştırırlar. Fakat bu karşılaştırmada Perl daima öğrenmesi daha kolay olan üst düzey bir programlama dili olarak kararlılığını sürdürür. Fakat Perl kodu aynı hedefe ulaşmak için birçok yol içerdiği için bazen Python’dan daha dağınıktır. Bunun haricinde Perl, PHP ile de kıyaslamalara girer.
Larry Wall Ödülleri
Perl programcıları için kesin kaynak olan Programming Perl’ün ortak yazarıdır; ve Perl Yemek Kitabı’nı düzenlemiştir. Daha sonra Perl’ü daha da geliştirmek ve konuyla ilgili kitaplar yazmak için O’Reilly Media tarafından tam zamanlı olarak işe alındı. Wall ayrıca “Uluslararası Gizli C Kodu” yarışmasını da iki kez kazandı.
Larry Wall’un en yaygın olarak kullanılan ve bilinen programları arasında “rn” yani haber okuyucu, “yama” geliştirme ve dağıtım aracı da yer alır. Ayrıca “metaconfig” Configure komut dosyalarını yazan program ve Warp uzay savaşı oyunu bunlardan bilinen diğer programlarındandır.
Wall, uygulamalarını herkesin incelemesi ve geliştirmesi için kısıtlama olmaksızın ücretsiz tutmasını istemiştir. Herkesin onun ürünlerinden mümkün olan her şekilde yararlanma özgürlüğünü her zaman desteklemiştir.
