Kripto para nedir? Herhangi bir bilindik para birimi gibi kripto para birimleri de hizmet ve mal satın almak için kullanılabilir. Fakat diğer para birimlerinden farklı olarak kripto para birimleri dijitaldir ve güvenli olarak çevrim içi işlemler gerçekleştirilmesi için kriptografi kullanılır. Kendine özgü ve açık ara muadillerine göre en tanınmış kripto para birimi olan Bitcoin, 2009 yılının Ocak ayında piyasaya sürüldü. Bugün çevrim içi olarak 1.500’den fazla kripto para birimi piyasada yerini almıştır.
Kripto para birimleri mal ve hizmet satın almak için kullanılması bir yana genellikle kar elde etmek için ticari amaçlarla kullanılır. Ayrıca kripto para birimlerinde blokchain teknolojisi kullanıldığı için geleneksel para birimlerinden önemli ölçüde ayrılırlar. Kripto para birimleri, dijital para birimleri, alternatif para birimleri ve sanal para birimleri bayrağı altında yer alır. Bu yazımızda sizlere detaylı olarak kripto para nedir sorusuna cevap arayacağız ve kripto para dünyasına geniş bir bakış atacağız.
İçindekiler
Kripto Para Nedir?
Ülkemizde de bir dönem adından sıklıkla söz ettiren kripto para birimi, hizmet ve mal satın almak için kullanılan çevrim içi bir ödeme şeklidir. Genellikle şirketler token ismiyle bilinen kendi para birimlerini çıkarmışlardır ve bu tokenler şirketin sağladığı mal ve hizmet için özel olarak takas edilebilirler. Daha da somut bir örnekle anlatacak olursak kripto paraları tıpkı birer jeton veya kumarhane çiplerine benzetebiliriz. Ürün veya hizmet satın almanız için gerçek para biriminizi kripto para birimi ile takas etmeniz gerekecektir. Kripto para birimleri blockchain teknolojisi aracılığıyla çalışır. Blockchain, işlemleri yönetip kaydeden, bilgisayarlara yayılmış bir merkezi olmayan teknolojidir. Bu teknolojiyi cazip kılan şey ise güvenliğidir.
Neden Bu Kadar Popülerler?
Kripto para birimi farklı nedenlerden ötürü kripto para birimi destekçilerine hitap ediyor ve gün geçtikçe popülerlikleri artmaya devam ediyor. Peki bunun arkasındaki yatan sebepler nelerdir?
Kripto para birimi destekçileri kripto parayı geleceğin para birimi olarak görmekteler. Bu yüzden de her alanda yaygınlaşıp ve popülerleşip değerlenmeden önce satın almak için insanlar birbirleriyle rekabet halindeler.
Bazı kripto para birimi meraklıları kripto para biriminin ülkelerinin merkez bankaları tarafından alıkonması gerçeğini göz önünde bulundururlar. Çünkü bankalar zamanla enflasyon aracılığıyla bu para birimlerinin değerini azaltma eğilimde olurlar.
Kripto para birimlerinin arkasındaki teknoloji olan blok zinciri, merkezi olmayan bir işleme ve kayıt sistemidir ve mevcut ödeme sistemlerinden daha güvenli bir tercih olabilir.
Bazı kripto para spekülatörlerinin kripto parayı tercih etme sebeplerinin arasında kripto para birimlerinin değerinin artması da elbette yer alıyor. Ancak kripto paraların uzun vadede para kazanma yolu olarak görülmesiyle ilgilenmiyorlar.
Piyasada Kaç Adet Kripto Para Birimi Mevcut? Değerleri Nedir?
Piyasa araştırma sitesi olan CoinMarketCap.com’a göre sayısı 2200’ü aşan birbirinden farklı kripto para birimleri halka açık olacak şekilde işlem görmekte. Ayrıca kripto para birimleri ilk para teklifi denilen Initial Coin Offering ile para biriktirilerek çoğalmaya devam ediyor. Siteye göre 6 Haziran 2019’da tüm kripto para birimlerinin toplam değeri yaklaşık olarak 246 milyar dolardı. Bitcoinlerin ise toplam değeri yaklaşık 136 milyar dolar olarak belirlendi.
Blockchain Teknolojisi
Blockchain, merkezi olmayan halka açık bir defter gibi kripto para birimlerinin işlemlerinin listesidir. Piyasadaki en son işlemlerden oluşup tamamlanan bloklar kaydedilir ve blok zincirine eklenirler. Açık, kalıcı ve doğrulanabilir bir kayıt olacak şekilde kronolojik olarak saklanırlar. Sürekli gelişen piyasa katılımcıları ağı, blok zincirlerini yönetir ve yeni blokları doğrulamak için belirli bir protokolü izlerler. Ağa bağlı olan her bir node (düğüm) veya bilgisayar, blok zincirinin bir kopyasını otomatik olarak indirir. Böylelikle merkezi kayıt tutmaya ihtiyaç duymadan herkesin işlemleri izlemesine olanak tanınır. Blockchain teknolojisi, ağın geri kalanının onayı olmadan değiştirilmesi mümkün olmayan bir kayıt oluşturur. Blockchain terimi Bitcoin’in kurucusu Satoshi Nakamoto’ya atfedilmiştir. Bu konsept, dijital para ve para biriminin ötesinde diğer uygulamalar için de ilham kaynağı olmuştur.
Popüler Kripto Para Birimleri
Bitcoin
Bitcoin piyasada kendine özgü olan ve en çok bilinen kripto para birimidir. Satoshi Nakamoto 2009 yılında bu kripto para birimini oluşturdu ve 2017 Aralık ayı itibariyle piyasada yaklaşık olarak 16,7 milyon bitcoin mevcuttu. Yatırımcılar, borsa (Exchange) aracılığıyla bitcoin alabilir ve CFD (Fark sözleşmeleri) aracılığıyla fiyat dalgalanmalarıyla paralarını yönetebilirler.
Ethereum
Ethereum, kripto para dünyasında diğer para birimlerine göre nispeten yenidir. 2015 yılında piyasaya sürülmüştür ve son verilere göre şu anda piyasadaki ikinci en büyük dijital para ağıdır. Çalışma şekli bakımından bitcoin’e benzerdir ve insanların açık bir ağ üzerinden değeri temsil eden tokenleri birbirlerine (jeton) gönderip almalarına izin verir. Yani bitcoin’de olduğu gibi token, değiş tokuşu mantığıyla çalışır. Fakat tokenlere Ether ismi verilir ve Ether bu açık ağ üzerindeki ödeme yöntemidir.
Litecoin
Litecoin, eski bir Google çalışanı olan Charlie Lee tarafından kurulan “peer to peer” kripto para birimidir. Başlangıçta ‘’altcoin’’ olarak az değerli işlemler için tasarlanmıştı. Teknik olarak bitcoin ile neredeyse aynı sayılacak şekilde yaratıldı ancak bazı noktalarda ayrılıyorlar. Örneğin litecoin blokları bitcoine nazaran dört kat kadar daha hızlı işleyebiliyor. Ayrıca madencilik ismiyle bilinen mining işlemi için daha karmaşık bir teknoloji gerektirir.
Bitcoin Cash
Bitcoin cash (BCH), Aralık 2017’de Bitcoin ile birlikte yapılan hard fork,(yeni bir paralel evren oluşturulması diyebiliriz) kripto para birimi ve ödeme ağıdır. Bir hard fork, kripto para birimi topluluğunun üyeleri genellikle ağ içinde kullanılan yazılımdaki iyileştirmelerle ilgili bir anlaşmazlığa düştüğünde ortaya çıkar. Bitcoin cash’in ortaya çıkmasından önce de blok boyutunu artırma konusunda üyeler arasında bir anlaşmazlık mevcuttu. Bu hard forktan, çatallaşmadan sonra hangi para birimiyle uyumlu olacağına karar vermek madencilere (miners) ve topluluğa bırakılır.
Kısacası bu yazımızda sizlere kripto para nedir sorusunu cevaplandırdık ve kripto para birimi alanındaki diğer soru işaretlerine değindik. Bitcoin veya diğer kripto para birimleri günümüzde, özellikle ülkemizde, pek yaygın olarak kullanım alanı bulmasa da ilerleyen zamanlarda alternatif para birimleri olarak tanımlanabilirler. Kripto para birimleri ya başarısız olacaklardır ya da diğer gerçek para birimlerinin yerini alıp dünyayı ele geçirebilirler. Bu durum da kripto para birimi piyasasının yüksek risk ve yüksek kazanç potansiyeli barındırmasından kaynaklanmaktadır.
