Haberleşme Protokolü Nedir? Nasıl Çalışır?

Haberleşme protokolü, bir ağdaki düğümden başka bir düğüme veri bloklarını gönderme kurallarını tanımlar. Haberleşme protokollerine, bilgisayar ağındaki tüm kullanıcılar tarafından uyulması gerekir. Bilgi işlem sistemleri birbirleriyle mesaj alışverişi yapmalıdır ve telekomünikasyon için bu gereklidir.

Haberleşme protokolü, kimlik doğrulama, hata tespiti ve düzeltme ve sinyal verme işlemlerini kapsar. Ayrıca analog ve dijital iletişimin sözdizimi, anlambilimi ve senkronizasyonunu da tanımlamaktadır. Analog ve dijital iletişimde kullanılan binlerce haberleşme protokolü vardır.

Başarılı bir aktarımın gerçekleşebilmesi için cihazlarının, değiş tokuş edilecek verilerin fiziksel yönü üzerinde anlaşması gerekir. Bu iletimleri tanımlayan kurallara protokol denir.

Bir protokolün tanımlayabileceği iletimin birçok özelliği vardır. Özelliklere; paket boyutu, iletim hızı, hata düzeltme türleri, senkronizasyon teknikleri, adres eşleme, onay süreçleri, akış kontrolü, paket dizisi kontrolleri, yönlendirme ve adres biçimlendirme örnek olarak verilebilir.

Protokoller normalde katmanlı bir şekilde tanımlanır ve OSI referans modelinin bir katmanıyla belirtilen hizmetlerin tamamını veya bir kısmını sağlar. Bir protokol spesifikasyonu, protokolün işleyişini tanımlar ve ayrıca protokolün nasıl uygulanması gerektiğini önerir.

Haberleşme protokolü, ilgili taraflarca kararlaştırılmalıdır. Anlaşmaya varmak için, teknik bir standart olarak protokol geliştirilebilir. Bir programlama dili hesaplamalar için aynı şeyi açıklar, bu nedenle protokoller ve programlama dilleri arasında yakın bir benzerlik de vardır.

Haberleşme Sistemleri

Bir ağ veya başka bir ortam aracılığıyla cihazlar arasında değiş tokuş edilen bilgiler, haberleşme protokolü standartları adı verilen teknik şartnamelerde belirtilebilecek kurallar tarafından yönetilir.

Haberleşme sistemleri birbirleriyle iletişim kurmak için paylaşılan verileri işleyen bir dizi işbirliği sürecini içerir. Bu iletişim, işlem kodunun içine yerleştirilebilen protokoller tarafından yönetilir.

Bunun aksine, ortak bir bellek olmadığı için, haberleşme sistemleri, paylaşılan bir aktarım ortamı kullanarak birbirleriyle iletişim kurmak zorundadır. İletim her zaman güvenli değildir ve bireysel sistemler farklı donanım veya işletim sistemleri kullanabilir.

Bir ağ protokolünü uygulamak için, protokol yazılım modülleri, makinenin işletim sistemi üzerinde uygulanan bir çerçeve ile arayüzlenir. En sık kullanılan çerçeveler, TCP / IP modeli ve OSI modelidir.

Haberleşme Protokolü Çeşitleri

İletim Kontrol Protokolü (TCP)

TCP, bir ağ üzerinden iletişim kurmak için kullanılan popüler bir iletişim protokolüdür. Herhangi bir mesajı kaynaktan hedefe gönderilen paket dizilerine böler ve hedefte yeniden birleştirir.

haberleşme protokolü

İnternet Protokolü (IP)

IP, adresleme protokolü olarak tasarlanmıştır. Çoğunlukla TCP ile kullanılır. TCP / IP, ağları birbirine bağlayan en popüler protokoldür.

Kullanıcı Datagram Protokolü (UDP)

UDP, farklı uygulamalar arasında toleranslı ve düşük gecikmeli bağlantı oluşturmak için uygulanan, İletim Kontrol Protokolüne (TCP) alternatif bir iletişim protokolüdür.

Postane Protokolü (POP)

POP, gelen E-postaları almak için tasarlanmış bir protokoldür.

Basit Posta Aktarım Protokolü (SMTP)

SMTP, E-postaları göndermek ve dağıtmak için tasarlanmıştır.

Dosya Aktarım Protokolü (FTP)

FTP, kullanıcıların dosyalarını bir makineden diğerine aktarmasına olanak tanır. Dosya türleri program dosyalarını, multimedya dosyalarını, metin dosyalarını ve belgeleri içerebilir.

Köprü Metni Aktarım Protokolü (HTTP)

HTTP, iki veya daha fazla sistem arasında bir köprü metni aktarmak için tasarlanmıştır. Bağlantı oluşturmak için HTML etiketleri kullanılır. HTTP, sunucu makineyle bağlantı kurulmasına izin veren istemci-sunucu ilkelerine göre tasarlanmıştır. Sunucu, istemci tarafından başlatılan talebi kabul eder ve buna göre yanıt verir.

Güvenli Köprü Metni Aktarım Protokolü (HTTPS)

HTTPS, iki bilgisayar arasındaki iletişimi güvenli hale getirilmesi için kullanılır. Tarayıcıdan ve web sunucusundan alınan verileri güvenli hale getirmek için kullanılan standart bir protokoldür. HTTP, istemci tarayıcısı ile web sunucusu arasında köprü metni biçiminde veri aktarımı için kullanılır; HTTPS protokolünde ise veri aktarımı şifreli bir biçimde yapılır.

Telnet

Telnet, bir sistemi diğerine bağlamak için tasarlanmış bir kurallar kümesidir. Buradaki bağlanma işlemi, uzaktan oturum açma olarak adlandırılır. Bağlantı talebinde bulunan sistem yerel bilgisayardır ve bağlantıyı kabul eden sistem ise uzak bilgisayardır.

Gopher

Gopher, izole sitelerdeki belgeleri aramak, geri getirmek ve görüntülemek için uygulanan bir kurallar koleksiyonudur. Ayrıca, Gopher istemci / sunucu prensibine göre çalışır.

Adres Çözümleme Protokolü (ARP)

ARP, bir internet katmanı adresidir. IPv4 adresi ile ilişkili bir bağlantı katmanı adresini keşfetmek için kullanılan iletişim protokolüdür. Bu eşleştirme, İnternet protokoller için kritik bir işlemdir.

Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü (DHCP)

DHCP, cihazları IP ağları üzerinde yapılandırma sürecini otomatikleştirmek için kullanılan bir ağ yönetimi protokolüdür. DHCP sunucusu, cihazların diğer IP ağlarıyla iletişim kurabilmesi için her cihaza bir IP adresi atar. BOOTP isimli bir protokolün geliştirilmiş halidir.

İnternet İleti Erişim Protokolü (IMAP)

IMAP, e-posta iletilerini bir posta sunucusunda depolayan standart bir e-posta protokolüdür. Son kullanıcının iletilerini, bilgisayar cihazlarında yerel olarak depolanmış gibi görüntülemesine ve değiştirmesine olanak tanır. Bu, kullanıcıların iletileri klasörler halinde düzenlemesine olanak tanır.

Oturum Başlatma Protokolü (SIP)

SIP, ses, video ve mesajlaşma uygulamalarını gerçek zamanlı olarak başlatmak, sürdürmek ve sonlandırmak için kullanılan bir sinyal protokolüdür.

Gerçek Zamanlı Aktarım Protokolü (RTP)

RTP, internet üzerinden ses ve video iletimi için standart bir paket protokolüdür. Audio Video Transport Working grubu tarafından geliştirilmiştir ve 1996’da yayınlanmıştır. RTP, telefon, video telekonferans uygulamaları, televizyon hizmetleri ve web gibi akışlı ortamları içeren iletişim ve eğlence sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Katman 2 Tünel Protokolü (L2TP)

L2TP, internet üzerinden bir sanal özel ağın (VPN) çalışmasını sağlamak için İnternet servis sağlayıcısı (ISP) tarafından kullanılan Noktadan Noktaya Tünel Protokolünün (PPTP) bir uzantısıdır. Kendi başına herhangi bir şifreleme veya gizlilik sağlayamaz.

Önemsiz Dosya Aktarım Protokolü (TFTP)

TFTP, Kullanıcı Veri Protokolü (UDP) kullanarak disksiz iş istasyonlarını, X-terminallerini ve yönlendiricileri başlatmak için kullanılan veri sunucularının aktarımı için basit bir yüksek seviyeli protokoldür. TFTP, uzak bir sunucu kullanarak dosyaları okumak veya yazmak için tasarlanmıştır. TFTP, FTP (Dosya Aktarım Protokolü) ve HTTP’den (Köprü Metni Aktarım Protokolü) farklı çalışır. TFTP, FTP teknolojisine dayanmasına rağmen tamamen farklı bir protokoldür. Aradaki farklar arasında, TFTP’nin aktarım protokolünün güvenli olmayan UDP kullanır. FTP’nin ise bilgi güvenliğini sağlamak için İletim Kontrol Protokolü (TCP) kullanır.

Teknoloji'den geri kalmamak için e-posta listemize abone olun!

2006 yılından bu yana web yayıncılığı ile ilgilenen Yiğit, WordPress ve Ruby programlama dili fanatiğidir. Yaklaşık 15 yıldır teknoloji, internet ve programlama hakkında Türkçe içerikler üretmeye devam ediyor.