Frances Elizabeth Allen, 4 Ağustos 1932 doğumlu Amerikalı bilgisayar bilimcidir. Allen derleyiciler üzerine iyileştirme çalışmaları yapmıştır ve bu çalışmalarla tanınmıştır. Peki, Turing Ödülü’nü alan ilk kadın bilim insanı olan Frances Elizabeth Allen kimdir?
Peru, New York’da bir çiftlikte büyüyen Allen, başarılı bir eğitim hayatı geçirdi. State University of New York at Albany’de ve University of Michigan’da matematik alanında eğitim aldı.
İçindekiler
İş Hayatı ve Çalışmaları
Bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra 15 Temmuz 1957 yılında New York Poughkeepsie’de bulunan IBM Reserch’e programcı olarak katıldı. IBM Research’de gelen çalışanlara sayısal hesaplama ve bilimsel işlemler için uygun bir programlama dili olan Fortan’ın temellerini öğretti. IBM Research’de öğrenci kredi borçlarını ödeyebilmek için işe girmişti ve borçlarını ödediğinde öğretmenlik görevine dönmeyi düşündü. Fakat 45 yıllık kariyeri boyunca IBM’den ayrılmadı.
1959 yılında Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) ile Harvest projesine atandı. Harvest projesi kod kırma içindi ve burada Alpha programlama dili üzerinde çalıştı. Alpha, yüksek seviyeli bir kod kırma programlama dilidir. IBM’in Stretch-Harvest projesinin üç tasarımcısından biriydi ve projeler için derleyici optimizasyon ekibini yönetti.
Daha sonra ACS-1 (Gelişmiş Bilgisayar Sistemleri) projesine geçti. Proje için Thomas J. Watson Araştırma Merkezi’nde çalıştı. Allen, derleyicinin makineden ve dilden bağımsız optimizasyon bileşenini oluşturdu. Bu tasarım, donanım tasarımını yürütmeye yardımcı olacak bir araçtı. Aynı zamanda programları dönüştürmek ve analiz etmek için de yeni bir yoldu.
Yaptığı bu çalışma, ilk kez 1966’da yayımlanan Program Optimizasyonu üzerine makale yazmasına sebep oldu. Bu makale program optimizasyonu konusunda yeni ufuklar açtı. Program analizi ve optimizasyonu üzerine sağlam bir çerçeve ve bir dizi yeni güçlü algoritma açıklandı.
1970’lerde IBM tarafından geliştirilen, prosedürel bir programlama dili olan PL/I’nın gelişmesine katkıda bulundu. 1970 tarihinde kontrol akışı analizi üzerine bir makale çıkardı. Önceki makalesindeki kontrol akışı soyutlamaları ile ilgili önemli gelişmeler olan iki kavramı ortaya koydu: “aralıklar” ve “düğüm baskınlığı ilişkileri ”. Bu sırada, yani 1970-1971 yılları arasında izinli olarak New York Üniversitesi’nde çalıştı. Daha sonra ise birkaç yıl yardımcı profesör olarak çalıştı. 1977’de de Stanford Üniversitesi’nde görev yaptı.
1972 yılında yayımlanan “Dönüşümleri Optimize Etme Kataloğu” adlı makalesi, günümüzde de yaygın olarak kullanılan dönüşümleri tanımladı.
1980-1995 yılları arasında IBM’in paralel bilgi işlem alanında yaptığı çalışmaları yönetti. IBM’in Blue Gene projesinin yazılımının geliştirilmesine yardımcı oldu. 1989 yılında ise IBM Fellow’a (IBM Üyeliği) atanan ilk kadın olmayı başardı. Fellow, bir bilim insanı, programcı veya mühendisin IBM’de elde edebileceği en yüksek onurdur.
Allen, 2002 yılında IBM’den emekli oldu fakat Emerita Üyesi olarak şirkete bağlılığını sürdürdü.
Frances E. Allen’ın Düşünceleri ve Çalışmaları Hakkında
Frances Elizabeth Allen kimdir sorusu birçok şekilde yanıt bulur. Bunlardan birisiyse IBM topluluğu genelinde sıkı çalışma ortamını teşvik eden, başkalarına rehberlik eden ve ilham veren, işini tutkuyla yapan kişi niteliğinde olmasıdır. Teknik vizyonu ve bilgi işlem alanlarındaki çalışmalarıyla da hafızalara kazınan bir kadındır.
Allen, bilgi işlem dünyasına ufuk açıcı katkılarıyla da bilinen birisidir. Otomatik paralelleştirme ve prosedürler arası analiz çalışmalarıyla, derleyici araştırmasının öncüsü olmaya devam ediyor. Yaptığı çalışmalar sonucu bu teknoloji, COBOL Derleyici, Paralel FORTRAN Ürünü ve STRETCH HARVEST Derleyicisi gibi ürünlere aktarıldı.
Hayatı birçok yönden tesadüfi olmuştur. Öğretmen olarak devam etmek istediği hayatına programlama işinde çalışarak devam etmişti. IBM’de ilk işe başladığında, ilk görevi IBM’in henüz yeni (3 ay önce) duyurduğu bir programlama dili olan FORTAN’ı öğrenmekti. Daha sonra öğrendiklerini de diğer çalışanlara aktarmıştı.
Allen, çalışma ekibine bağlı bir insandı. Bilgisayar ve programlama dünyası için farklı çalışmalar yapmak için çalışıyordu. Aynı zamanda özellikle iş hayatında kadınları destekliyordu. Hatta uzun yıllar IBM’in akıl hocalığı programına uzun yıllar mentorluk yapmıştır.
Frances Elizabeth Allen’ın Aldığı Ödüller
- 1989 yılında IBM Üyesi – Bu onuru alan ilk kadındır.
- 1994 yılında ACM Üyesi
- 2002 Ada Lovelace Ödülü
- 2004 Bilgisayar Öncüsü Ödülü
- 2006 Turing Ödülü – Bu ödülü alan ilk kadındır.
- 2010 Ulusal Bilimler Akademisi Üyesi
Frances Elizabeth Allen’ın Ölümü
Frances Elizabeth Allen, 4 Ağustos 2020 yılında 88 yaşında hayata gözlerini yumdu. IBM; bilgi işlem öncüsü ve uzun yıllar şirketin bünyesinde görev yapan Allen’in Alzheimer’dan öldüğünü bildirdi. Turing Ödülü’nü kazanan ilk kadın olmasının dışında ilk kadın IBM Üyesi de olan Allen’ın adı bir sonraki IEEE ödülüne verilecek.
