Teknolojinin gelişmesi ile birlikte hemen her alanda hayat kalitemizi artıran yenilikler karşımıza çıkmaya devam ediyor. Ses teknolojileri de tabii ki bu konuda yerinde saymıyor. Bu teknolojiler de gün geçtikçe gelişiyor ve bizleri şaşırtıyor. Dolby Atmos, bu teknolojilerden birisi olarak karşımıza çıkıyor. Peki günlük hayatta bazı yerlerde gördüğümüz filmlerde, spor karşılaşmalarında hatta oyunlarda bile kullanılan Dolby Atmos nedir?
Bu teknolojinin nasıl bir işleyişi var? İsteyen herkes bu teknolojiye sahip olabiliyor mu? Bu içeriğimizde Dolby Atmos ile ilgili aklınıza gelen bütün soruları cevaplandırmaya çalışacağız.
Film izlerken, oyun oynarken ya da bir spor karşılaşmasını takip ederken tabii ki önce görüntü kalitesine önem veriyoruz. Renklerin canlılığı, gerçekliği, çözünürlük kalitesi gibi faktörler çok önemli. Hatta ambilight teknolojisi gibi teknolojilerle seyir zevkinizi daha da arttırabiliyorsunuz. Fakat bunlar tek başına tam olarak yeterli olmuyor. Bunu aynı zamanda ses teknolojileri ile de desteklemek gerekiyor. İşte tam bu noktada da karşımıza Dolby Atmos çıkıyor.
İçindekiler
Dolby Atmos Nedir?
Dolby Atmos aslında bir şeyler izlerken ya da oynarken işitsel olarak daha kaliteli zaman geçirmenizi sağlayacak olan bir teknoloji diyebiliriz. Temel olarak bu teknoloji, sinemada yaşamış olduğunuz tecrübeyi evde yaşayabilmeniz için tasarlanmış diyebiliriz. Fakat teknolojinin kullanımı o kadarla sınırlı değil.
Sinemaya gittiğiniz zaman etrafınızı çevreleyen büyük ses sistemleri, film boyunca her taraftan eşit miktarda ve yüksek düzeyde ses almanızı sağlıyor. Aslında yıllar öncesinde bu tecrübeyi evde de edinmeye başladık. 5+1, 7+1 ev sinema sistemleri olanlar evde televizyonun çevresine yerleştirdikleri ev sinema sisteminin parçaları ile benzer şekilde keyif alabiliyordu. Fakat bu sistemler, bir yere kadar yardımcı oluyor. Çünkü daha gerçekçi tecrübeye sahip olmak için bütün seslerin aynı anda aynı dozdan gelmesi çok da mantıklı değil.
Film izlerken gerçek bir ses tecrübesine sahip olmak isterseniz o zaman kendinizi sahnenin tam ortasında hissetmeniz gerekiyor. Örneğin izlediğiniz sahnede üzerinizden helikopter, sağ tarafınızdan araba geçtiğini düşünün. Sonraki sahnede ise sol tarafınızda iki kişinin konuştuğunu düşünün.
Gerçekçi bir tecrübeye sahip olmak için ilk sahnede geçen helikopter sesinin üstten, arabanın sesinin sağdan gelmesi gerekiyor. İkinci sahnede ise konuşan kişilerin seslerini yalnızca sol yanımızdan almamız gerekiyor. İşte Dolby Atmos teknolojisi, kullanıcılarına bunu sağlıyor. Yani Dolby Atmos nedir sorusunun en kısa yanıtı size gerçekçi ses tecrübesi sunan bir teknolojidir diyebiliriz.
Dolby Atmos Nasıl Çalışır?
Önce sinema salonlarındaki çalışma mantığından bahsedelim. Bir sinema salonuna girdiğiniz zaman çevrenizi kaplayan çok sayıda hoparlör olduğunu fark edersiniz. Bunlar bazı salonlarda gizlenirken bazı salonlarda ise daha açık bir alanda durmaktadır. Yerleştirilen bu ses sistemleri izleyicilerin sağında, solunda, önünde arkasında ve üzerinde yer alır.
Yani her yerden ses almanız için hoparlörler, doğru yerlere yerleştirilirler. Bu şekilde yerleştirilen hoparlörler, filmdeki sesleri size doğru açılardaki hoparlörler aracılığı ile iletirler. Yani az önce bahsetmiş olduğumuz gibi bir helikopter geçiyorsa geliş açısında göre hoparlörlere ses gider.
Helikopter henüz arkanızda bir pozisyonda ise sadece o açıdaki hoparlörler size bu sesi verir. Diğer hoparlörlerden bu sesleri alamazsınız. O anda başka sesler varsa diğer hoparlörler de o sesleri size aktarır. Tabii ki bahsettiğimiz gibi bunlar, doğru bir açıyla gerçekleşiyorlar. Dolby Atmos teknolojisi de bu mantıkla çalışıyor.
Peki Dolby Atmos tecrübesini evde yaşamak için ihtiyacımız olanlar nedir? Normal şartlarda kullandığımız 5+1 ya da 7+1 ses sistemleri, Dolby Atmos için çok da yeterli olmayacaktır. Çünkü 5+1 ve 7+1 ses sistemlerinde hoparlörler yalnızca çevrenizi sarabilirler. Bu durum, hoparlörün üstten gelecek olan sesleri vermesi için yeterli olmayacaktır. Bu nedenle daha büyük ses sistemlerine ihtiyaç duyuluyor.
Aslında bunun için çok büyük ses sistemlerine sahip olmanıza gerek yok. Çünkü Dolby Atmos teknolojisini destekleyen bir OLED ya da LED TV’ye sahip olmak yeterli olacaktır. Dolby Atmos teknolojisini destekleyen yeni nesil televizyonlarda kullanılan dahili hoparlörler, bu konuda yardımcı oluyorlar. Dahili hoparlörler yukarıdan gelmesi gereken sesleri yukarıya doğru yönlendiriyor, tavana çarpan sesler aşağı doğru yol alıyor. Bu sayede 360 derecelik bir ses tecrübesine sahip olabiliyorsunuz.
Bu tarz ses kalitesine sahip olmak için üreticiler, standart hoparlörlerinin içerisine bir çeşit güçlendirici koyuyorlar. Bu güçlendiricilerin çalışması ile beraber ekrandaki sesler bize doğru şekilde yansıtılıyor.
Dolby Atmos için Soundbar Yeterli Olur mu?
Bildiğiniz üzere birkaç yıldır ev sinema sistemlerine alternatif olarak soundbar seçeneği ön plana çıkıyor. Soundbar için televizyonunuzun önünde duran ve çok yer kaplamayan bir çeşit harici hoparlör diyebiliriz. Tabii işi size kaliteli ses tecrübesi yaşatmak olan şirketler de soundbar modelleri için geliştirmeler yaptılar.
Yapılan geliştirmeler bize soundbar ile Dolby Atmos tecrübesi yaşayabileceğimizi gösteriyor. Zaten evinizde tavana hoparlör takmak istemiyorsanız ya da etrafa yayılmış hoparlörleri ve kabloları görmek istemiyorsanız soundbar aslında güzel bir çözüm olacaktır. Buna bir de Dolby Atmos teknolojisi dahil olunca soundbar modelleri daha da çok keyif veriyor diyebiliriz.
Soundbar kullanmak istiyorsanız diğer ev sinema sistemleri gibi yüksek miktarda para ödemek zorunda da değilsiniz. Diğer sistemlere göre çok daha ekonomik olduklarını söyleyebiliriz. Hatta sizin için hazırlamış olduğumuz En İyi Soundbar Tavsiyeleri isimli içeriğimizi inceleyerek bu konuda biraz daha bilgi sahibi olabilirsiniz.
Tek Başına Soundbar ya da Hoparlör Sistemi Yeterli mi?
Hoparlör sistemleri ve soundbarlar her ne kadar Dolby Atmos uyumlu olursa olsun asıl kaynak cihazın ya da sistemin de uyumlu olması gerekiyor. Yani bu televizyonunuz olur, tabletiniz olur ya da kullanmış olduğunuz medya akış servisi olur. Bu cihazların da Dolby Atmos ses teknolojisini desteklemesi gerekiyor.
Tabii teknoloji geliştikçe birçok üretici ve medya akış servisi de bu konuda kendisini güncellemeye başladı. Bugün baktığımız zaman Netflix, Amazon Prime, Apple TV gibi medya akış servisleri Dolby Atmos desteğine sahip. Yine az önce bahsettiğimiz gibi yeni nesil LED ve OLED TV’ler de Dolby Atmos teknolojisini destekliyorlar.
Hatta bunlara ek olarak oyun konsollarından PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One, Xbox One S, Xbox X/S de Dolby Atmos desteğine sahip. Yani oyun oynarken alacağınız ses kalitesi daha da fazla oluyor. Ama oyun konsolları gibi oyunların da bu teknolojiyi desteklemesi gerekiyor.
Halo Infinite, Call of Duty Cold War, Borderlands 3, Assassin’s Creed Origins, Need For Speed Heat, For Honor gibi oyunlar Dolby Atmos teknolojisini destekliyor. Hangi oyunların bu teknolojiyi desteklediğini öğrenmek için Dolby’nin kendi internet sitesini inceleyebilirsiniz. Dolby tarafından oluşturulan listede, yeni eklenen ve Dolby Atmos desteği bulunan bütün oyunları görebilirsiniz.
Mobil Cihazlarda Dolby Atmos Desteği Var mı?
Buraya kadar sizlere Dolby Atmos nedir, nasıl çalışır, hangi cihazlar ve ne tür yapımlar destekler onlardan bahsettik. Fakat bu teknolojiyi sadece televizyonda ya da sinemada mı tecrübe edebiliyoruz? Mobil cihazların, dizüstü bilgisayarların Dolby Atmos desteği bulunuyor mu? Gelin şimdi onlardan bahsedelim.
Dolby firması Atmos desteğini sadece televizyonlara ya da sinemaya sağlamıyor. Diğer platformları da destekliyor. Zaten buraya kadar yazılanlardan aslında hoparlör sayısının değil niteliğinin önemli olduğunu vurguladık. Yani 7+1 ve üzeri bir ses sistemi ile bu teknolojiden yararlanabilirken sadece bir adet soundbar ile de bu teknolojiden yararlanabiliyorsunuz. Tabii hal böyle olunca mobil cihazlar için de destek ortaya çıkıyor.
Günlük hayatta en çok kullandığımız teknolojik cihazlar, akıllı telefonlar diyebiliriz. Aslında uzun bir süredir bu destek, mobil cihazlara sağlanıyor. Ama genel olarak bugün bir akıllı telefon alırken önce kamera, işlemci gibi donanım bazlı özelliklere baktığımız için ses biraz daha ikinci bir planda kalabiliyor.
Hangi Cihazlarda Dolby Atmos Desteği Var?
Gün geçtikçe Dolby Atmos desteği bulunan mobil cihaz sayısı artıyor. Apple, iPhone 11 ile bu desteği kullanıcılarına sunmaya başladı. Samsung Note 10 ve 20 serileri, Oppo Reno serisi, Huawei P20 ve P30 serileri de Dolby Atmos desteği veren bazı telefon modelleri olarak ön plana çıkıyorlar.
Bu markalar içerisinde özellikle Samsung, Dolby Atmos teknolojisine hızlı bir reaksiyon gösterdi. Apple ve diğer modeller daha çok üst modeller için bu teknolojiyi desteklerken Samsung düşük ve orta seviye telefon modellerinde de Dolby Atmos’u destekliyor.
Mobil cihazlarda hoparlörler, diğer cihazlara göre daha küçük olduğu için Dolby Atmos teknolojisinin nasıl çalıştığı büyük merak konusu oluyor. Çünkü yukarıda anlattığımız çalışma prensibinin mobil cihazlarda çalışması biraz daha zor durumda.
Fakat akıllı telefon üreticileri bu konuda gayet zekice bir adım attılar. Dolby Atmos teknolojisinden yararlanmanın yolunu ses filtrelerinde buldular. Yani o küçük akıllı telefon hoparlörleri, akıllı telefonda bulunan ses filtreleri ile bize üç boyutlu olarak aktarılıyor. Bu açıdan bakınca işleyiş mekanizması her ne kadar farklı olursa olsun kullanıcıya sunduğu tecrübe aynı oluyor.
Mobil cihazlardaki Dolby Atmos desteğini fark etmemiş olabilirsiniz. Eğer ki akıllı telefonunuzda Dolby Atmos desteği varsa ayarlar kısmından aktif etmeniz gerekiyor. Durumunu aktif olarak değiştirdikten sonra siz de bu teknolojiden yararlanabilirsiniz. Fakat şunu da belirtmekte fayda var. Dolby Atmos teknolojisi her ne kadar televizyon ve mobil cihazlarda bulunursa bulunsun iki cihaz arasındaki performans farkı hissedilebilir düzeyde oluyor. Yani bu teknolojiyi televizyonda denedikten sonra telefonda denerseniz çok da memnun kalmayabilirsiniz.
Genel Değerlendirme
Dolby firmasının geliştirdiği Atmos teknolojisi aslında film ya da başka bir şey izlerken veya oyun oynarken aldığınız zevki arttıracak bir özellik. Özellik sayesinde bizzat filmin ya da oyunun içerisindeymiş gibi hissedebilmeniz çok büyük avantaj. Eski sinema sistemleri bize bu tecrübeyi yaşatmıyordu. Daha çok eski nesil sinemalarda olduğu gibi yüksek sesle evde film izlerdik. Fakat sesleri her açıdan aynı derecede aldığımız zaman bunun çok fazla bir anlamı olmuyor.
Ses sistemini yukarıda olmadan sağ, sol, ön ve arka pozisyonlarına yerleştirdiğiniz zaman da bir eksiklik hissedebiliyorsunuz. Kulaklıkla oyun oynarken üst tarafta olan bitenleri fark edemeyebiliyorsunuz. Dolby Atmos teknolojisi bu noktada devreye giriyor.
Dolby Atmos teknolojisi sayesinde çok daha fazla keyifli ve kaliteli vakit geçirebilirsiniz. Sonuç olarak Dolby Atmos teknolojisi zorunlu mu, hayır. Fakat bu teknolojinin kullanıcıların oyun, film gibi deneyimlerini büyük ölçüde geliştirdiğini söyleyebiliriz.
Bu yazımızda sizler için Dolby Atmos nedir, nasıl çalışır, hangi cihazlar destekler, nasıl kullanabilirsiniz gibi sorulara cevap vermeye çalıştık. Peki siz Dolby Atmos teknolojisini tecrübe ettiniz mi? Ettiyseniz hangi platformda kullandınız ve sizin için nasıl bir deneyimdi? Dolby Atmos teknolojisiyle alakalı düşüncelerinizi ve yorumlarınızı aşağıdaki yorum bölümünden bizlerle paylaşabilirsiniz.
