Teknolojik cihazların üretimleri, çeşitli durumlardan etkilenebiliyorlar. Özellikle son zamanlarda çoğu teknolojik ürünlerin üretim süreci, çip krizinden ötürü sekteye uğramaya başladı. Bundan dolayı çeşitli teknolojik ürünlerin fiyatları, hızla yükselmeye başladılar. Bu durum da teknoloji kullanıcılarının çip krizi nedir diye merak etmelerine sebep oluyor.
Çip krizi, temel olarak 2020 yılı itibariyle kendisini göstermeye başladı. 2020 yılından sonra yaşanan çeşitli faktörler, bu sürecin hızlanmasına neden oldu. Bu yüzden günümüzde çip krizi, neredeyse tüm teknoloji kullanıcılarını etkiliyor.
Bizler de bu yazımızda sizler için çip krizi nedir sorusuna detaylı bir şekilde cevap vermeye çalışacağız. Bunun için çip krizinin başlıca sebepleri nelerdir, bu krizin ne zaman son bulması bekleniyor gibi konularda da açıklama yapacağız. Böylece çip kriziyle ilgili aklınızda tüm sorulara cevap bulabileceksiniz. Şimdi gelin ilk olarak neredeyse her sektörde kendisini hissettiren çip krizinin ne olduğuna daha yakından bakalım.
İçindekiler
Çip Krizi Nedir?
Günümüzde üretilen teknolojik ürünlerin neredeyse hepsinde çipler kullanılmaktadır. Bu ürünlerin tamamına yakınında yarı iletken çipler yer alıyorlar. Bundan dolayı çiplerin teknolojik ürünlerin üretim sürecindeki önemi, oldukça büyüktür. Nitekim 2020 yılından itibaren etkisini hissettirmeye başlayan çip krizi de bu durumu kanıtlar nitelikte.
Teknolojinin her geçen gün gelişmeye devam etmesi, teknolojik ürünlerin üretim süreçlerini de hızlandırdı. İnsanlar, artık hayatlarının neredeyse her bölümlerinde teknolojik ürünlerden faydalanıyorlar. Bundan dolayı şirketler de üretim kapasitelerini artırmaya çalışıyorlar.
Bu durum, teknoloji kullanıcılarının taleplerini karşılayabilmek adına olumlu olsa da bazı sıkıntıları beraberinde getirdi. Yarı iletken çiplerin çok çeşitli alanlarda kullanılması, bu çiplere gösterilen talebin birden artmasına neden oldu. Bunun sonucunda dünya genelinde üretilen yarı iletken çipler, yetersiz gelmeye başladılar. Çiplere ulaşım sıkıntısı yaşayan şirketler, üretim süreçlerinde aksaklık yaşıyorlar. Hatta birçok teknoloji üreticisi, çip krizinden dolayı projelerini iptal etmek veya ertelemek durumunda kaldı.
Her ne kadar çip krizi, etkisini 2020 yılından sonra hissettirmeye başlasa da bu krizin sebepleri önceki yıllarda oluşmaya başladılar. Fakat 2020 yılından sonra özellikle bilgisayar işlemcisi, ekran kartı ve otomobil sektöründe yaşanan üretim sıkıntıları, teknoloji kullanıcılarının çip krizinin etkilerini doğrudan hissetmelerine neden oldu.
Çip krizi, dünya genelinde hâlâ tam anlamıyla çözülmüş değil. Bu yüzden krizin etkileri, bazı sektörlerde kendilerini ciddi şekilde hissettiriyorlar. Bunun yanı sıra teknoloji üreticileri hatta devletler, yaşanan bu krize karşı çeşitli önlemler almaya başladılar.
Çip Krizi Hangi Sektörlerde Daha Çok Etkili Olmaktadır?
Çip krizi, dünya genelinde birçok sektörü etkilemiştir ve hâlâ da etkilemeye devam etmektedir. Bu kriz, küresel tedarik zincirindeki sorunlardan kaynaklanmaktadır ve üretimde kullanılan çiplerin yetersizliği nedeniyle birçok sektörde stok sorunlarına ve fiyat artışlarına neden olmuştur.
Bununla birlikte çip krizi özellikle elektronik ve otomotiv endüstrilerinde büyük bir etkiye sahiptir. Tabletler, bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve hatta ev aletleri gibi birçok cihazda kullanılan çipler, bu sektörlerin üretim süreçlerinde hayati bir öneme sahipler. Çip krizi, bu sektörlerde üretimi ve tedarik zincirini olumsuz etkilediği için ürün stoklarının azalmasına ve fiyatların artmasına neden olmuştur.
Ayrıca otomotiv endüstrisi de çip kriziyle karşı karşıya kalmıştır. Otomobillerin birçok bileşeni arasında çipler de yer alır ve bu kriz, otomobil üretimini olumsuz etkilemiştir. Birçok otomobil üreticisi, üretim hattını durdurmak zorunda kaldı ve bazıları da üretim miktarını azalttı. Bu da otomobil tedarikinin kısıtlanmasına ve fiyatların yükselmesine neden oldu.
Çip krizi, telekomünikasyon, savunma, hava taşımacılığı, blockchain teknolojisi, yapay zeka, 5G teknolojisi ve İnternet of Things (IoT) gibi birçok sektörü de etkilemiştir. Bu sektörlerin birçoğu, üretimde kullanılan çiplere ihtiyaç duyuyor ve bu kriz, tedarik zincirindeki sorunlar nedeniyle üretimi ve tedarikini olumsuz etkilemiştir.
Çip Krizinin Sebepleri Nelerdir?
Çip krizi, her ne kadar etkisini 2020 yılıyla birlikte hissettirmeye başlasa da bu krizin nedenleri, daha eskilere dayanıyor. Şirketler, önceden ortaya çıkan problemler karşısında çeşitli önlemler alarak krizin büyümesini engellemeyi kısmen başardılar.
Fakat 2020 yılıyla birlikte gelişen çeşitli olaylar, çip krizinin hızla büyümesine neden oldu. Bunun üzerine teknoloji şirketleri ve devletler, hızlı önlemler almaya çalışsalar da krizin önüne tamamen geçemediler. Çip krizinin 2020 yılıyla birlikte ani bir şekilde hızlanmasına sebep olan durumlar şunlardır:
Çip Taleplerinin Hızlı Bir Şekilde Artması
Dünya genelinde kendisini hissettiren çip krizinin yaşanmasının en temel sebebi, çiplere olan talebin birden artması oldu. Teknoloji üreticileri, belirli planlar doğrultusunda ürünlerini kullanıcılarına sunuyorlar. Bu kapsamda çip üreticileri de teknoloji şirketlerinde bu planlara göre çip tedarik ediyorlar. Fakat son zamanlarda teknoloji kullanıcıları, teknolojik ürünlere olan taleplerini hızlı bir şekilde artırdılar.
Bunun sonucunda teknoloji şirketleri de kullanıcılarının taleplerine karşılık verebilmek için üretim süreçlerinde hızlanmaya gitmeye çalıştılar. Bu durum, bir noktaya kadar hem şirketleri hem de kullanıcıları memnun etmeyi başardı. Fakat teknoloji üreticileri, kriz yaşayana kadar çip tedarik sıkıntısı yaşayabileceklerini planlamadılar. Bundan dolayı bir noktadan sonra teknoloji şirketleri, çiplere erişememeye başladılar.
Çip üreticileri, çip üretimlerini artırarak şirketlerin ihtiyaçlarını gidermeye çalıştılar. Fakat çiplerin üretim sürecinde de ham madde sıkıntısı yaşanmaya başlandı. Bundan dolayı dünya genelinde teknoloji üreticilerinin ihtiyaç duydukları çipler, yeterli miktarda üretilemediler.
Ayrıca yangın ve şiddetli hava olayları, çip üreticilerinin üretim süreçlerini ciddi ölçüde etkiledi. Özellikle yarı iletken çip üretim tesislerinde çıkan yangınlar, uzun süreli aksaklıklara sebep oldular. Üstelik çip fabrikalarında çıkan yangınlar, sadece belirli bölgelerde sınırlı kalmadı. Dünyanın birçok ülkesinde, çip üretimi için gerekli olan ürünleri üreten fabrikalarda yangınlar çıktı. Bunun sonucunda gerekli ham maddelere erişim sağlanamadığı için başta otomobil ve bilgisayar donanımı sektörü olmak üzere çoğu alanda çip krizi meydana geldi.
COVID-19 ile Üretim Süreçlerinin Durma Noktasına Gelmesi
İnsanlık tarihi, 2019 yılında en ciddi bulaşıcı hastalık krizlerinden birisini yaşamaya başladı. COVID-19 olarak adlandırılan bulaşıcı hastalık, tüm dünyada hızlı bir şekilde yayıldı. Bu hastalık, ilk etapta insanlar için oldukça tehlikeliydi. Çünkü mevcut tedavi yöntemleri COVID-19 için neredeyse yetersiz kalıyorlardı. Bu yüzden tüm dünya COVID-19 için önlemler almaya başladı.
Bu noktada COVID-19, çip krizinin ortaya çıkmasına neden olan temel faktörlerden birisi değil. Fakat pandemi süreci, çip krizinin büyük ölçüde büyümesine sebep oldu. Çünkü COVID-19 nedeniyle neredeyse tüm ülkeler, çeşitli önlemler aldılar. Bu önlemlerin başında da insanlar arasındaki etkileşimi azaltmak geliyordu. Ülkeler, insanların etkileşimini azaltmak için üretim süreçlerini yavaşlatacak bazı kurallar uyguladılar.
Hatta birçok ülkede fabrikaların üretim süreci, COVID-19 nedeniyle durma noktasına geldi. Bunun yanı sıra COVID-19 ile birlikte insanlar daha çok evlerinde zaman geçirmeye başladılar. İnsanlar, iş ve eğitim süreçleri başta olmak üzere birçok işlemlerini evlerinden halletmeye çalıştılar. Bunun için de bilgisayarlara ve diğer akıllı cihazlara gösterilen ilgi büyük ölçüde arttı.
Teknolojik cihazlara gösterilen ilginin birden artması, belirtmiş olduğumuz gibi teknoloji üreticilerini bir noktadan sonra sıkıntıya soktu. Bundan dolayı COVID-19 hem üretim süreçlerine etkisiyle hem de insanların daha çok teknolojik cihazlara ihtiyaç duymasına sebep olmasıyla dünya genelinde çip krizinin büyümesini hızlandıran en önemli faktörlerden birisi oldu.
Savaşlar Nedeniyle Yaşanan Tedarik Sorunları
Dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan bir savaş, sonuçları nedeniyle tüm insanları etkilemektedir. Bu kapsamda 2020 yılından sonra yaşanan savaşlar, çip krizinin büyümesine neden oldular. Savaşların yanı sıra ülkeler arasında yaşanan gerilimler de çip krizinde yaşanan sıkıntıları artırdılar.
İlk olarak ABD ve Çin arasında geçen ticari çekişme, iki ülkenin birbirine karşı çeşitli ticari ambargolar koymasına neden oldu. Bu doğrultuda dünya sanayisinde en çok paya sahip olan 2 ülkenin birbirine ambargo uygulamaya başlaması, çip krizinin büyümesine neden oldu. Hem ABD hem de Çin durumun farkına vararak bazı noktalarda ambargo konusunda geri adım attılar. Fakat iki ülke arasındaki gerilimin devam etmesi, çip krizinin çözülememesinin en büyük nedenlerinden birisi oluyor.
Bunun yanı sıra 2021 yılında meydana gelen Rusya-Ukrayna krizi, çip krizinin daha da derinleşmesine sebep oldu. Birçok ülke, Rusya’ya ticari ambargo uygulamaya karar verdi. Bunun yanı sıra ülkeler arasında lojistik sorunu ortaya çıktı. Tüm bu durumlar, dünya genelinde etkisini hissettiren çip krizinin daha da büyümesine neden oldu.
Ayrıca hem Ukrayna hem de Rusya çip tedarik sürecinde önemli rol oynuyorlar. Çünkü iki ülke de çiplerin üretilmesi için gerekli olan hammaddeleri tedarik ediyorlar. İki hammadde tedarikçi arasında savaş çıkması, çip üretimi yapan şirketlerin sıkıntı çekmesine sebep oluyor.
Kripto Para Madenciliği
Kripto paralar, her geçen gün yaygınlaşmaya devam ediyorlar. Dünya ticaretinde kripto paraların önemi artış göstermektedir. Bundan dolayı insanlar, kripto para madenciliğine ilgi gösteriyorlar. Kripto para madenciliği, büyük emek gerektiren bir işlemdir. Bunun yanı sıra kripto para madenciliği yapabilmek için güçlü donanımlara da ihtiyaç duyulmaktadır.
Kripto para madenciliği, bilgisayar donanımlarını fazla bir şekilde yormaktadır. Yani kripto para madenciliğinde kullanılan donanımlar, hızlı bir şekilde yıpranmaktadırlar. Bunun sonucunda madenciler, kısa bir süre kullandıkları donanımlarını tekrar yenilemek durumunda kalıyorlar.
Yani kripto para madenciliği, özellikle ekran kartlarına gösterilen ilginin artmasına neden oluyor. Ekran kartlarına olan talebin artması da çip krizini büyüten bir etken olmaktadır. Çünkü ekran kartı üreticileri, kullanıcılarının ihtiyaçlarına cevap verebilmek için ekran kartı üretimlerini hızlandırmaya çalıştılar. Fakat bu noktada yarı iletken çiplerin üretiminin yetersiz seviyede olması, ekran kartlarının tedarik süreçlerini de etkiledi.
Ekran kartı üreticileri, bu noktada çip krizini hafifletebilmek için yeni nesil ekran kartı modellerinde kripto para madenciliğine izin vermeyen çeşitli özellikler geliştirmeye çalışıyorlar. Fakat bu önlemler, günümüzde hâlâ yetersiz kalmaktadırlar. Çünkü kripto para madenciliği, çip krizinin en önemli etkenlerinden birisi olmaya devam etmektedir.
Çip Krizi Ne Zaman Son Bulacak?
Çip krizi nedir sorusunun cevabını öğrenen kişiler, bu konuda tedirgin olabilmektedirler. Çünkü her geçen gün daha da derinleşen bu kriz, bir noktadan sonra teknolojik cihazlara erişimi çok zor hatta imkansız hale getirmektedir. Çip sıkıntısı yaşayan teknoloji şirketleri, ürünlerini yüksek satış fiyatlarıyla piyasaya sürmeyi tercih ediyorlar. Bunun yanı sıra kısıtlı sayıda üretilen ürünler, hızlı bir şekilde bitiyorlar. Bundan dolayı birçok teknoloji kullanıcısı, çip krizi ne zaman son bulacak diye merak etmektedir.
Teknoloji şirketleri ve devletler, çip krizini hızlı bir şekilde çözebilmek için harekete geçtiler. Bu doğrultuda hem şirketler hem de devletler krizin büyümesini önlemek için bazı önlemler aldılar. Örneğin ekran kartı üreticileri, kripto para madenciliğini önlemeye çalışıyorlar. Bunun yanı sıra bazı teknoloji şirketleri, yarı iletken çipler yerine kullanabilecekleri çip arayışına girdiler.
Ayrıca dünya genelinde çip üretimini destekleyen bazı yardım paketleri açıklandı. Böylece hem şirketler hem de devletler üretilen çip sayısını artırarak çip krizini hızlı bir şekilde sonlandırmak istiyorlar. Fakat Intel ve AMD gibi teknoloji devleri başta olmak üzere birçok şirket, bu krizin etkilerinin 2023 yılına kadar süreceğini düşünüyorlar.
Şirketlerin böyle düşünmelerinin en büyük sebebi, teknolojik cihazlara gösterilen ilgi oluyor. İnsanlar, yükselen fiyatlarına ve tedarik sıkıntılarına rağmen teknolojik ürünlere yoğun ilgi gösteriyorlar. Bundan dolayı teknoloji şirketleri, her ne kadar üretim kapasitelerini artırmaya başlasalar da talepleri tam anlamıyla karşılamada sıkıntı yaşıyorlar.
Bundan dolayı çip krizi üzerine çalışan şirketler, 2022 yılının sonlarına doğru krizin piyasa üzerindeki etkisinin azalmasını beklediklerini belirtiyorlar. Şirketler, 2023 yılı itibariyle piyasanın çip krizinden önceki düzenine döneceğini tahmin ediyorlar.
Fakat bu planların çeşitli etkenlerden dolayı sekteye uğrama ihtimali de var. Bu yüzden şirketler, bir yandan ürün üretimlerini aksatmamaya çalışırlarken bir yandan da çip tedariklerini artırmaya çalışıyorlar. Bunun yanı sıra dünya genelinde ülkeler, çip üretiminin çeşitli faktörlerden etkilenmemesi için çeşitli çalışmalar yapıyorlar.
Çip Krizi Nedir: Genel Değerlendirme
Çip krizi, son zamanlarda teknoloji kullanıcılarının en sık karşılaştıkları konulardan birisi oldu. Bundan dolayı bizler de bu yazımızda sizler için çip krizi nedir sorusuna cevap vermeye çalıştık. Bu krize sebep olan ve krizin büyümesini etkileyen nedenleri paylaştık. Böylece sizler de hazırlamış olduğumuz rehberi inceleyerek çip krizi ile ilgili aklınızdaki tüm sorulara cevap bulabilirsiniz. Sizler için hazırlamış olduğumuz çip krizi nedir rehberimiz burada sona eriyor.
