Benjamin Franklin kimdir? 100 doların üzerindeki kişi olmasının yanında Benjamin Franklin; saygı duyulan bir yayıncı, bilim adamı, mucit ve diplomattır, aynı zamanda Amerika’nın kurucularından biri olarak bilinir.
İçindekiler
Benjamin Franklin Kimdir?: Erken Hayatı ve Eğitimi
1706 senesinde doğan Benjamin Franklin, 8 yaşına geldiğinde Güney Dil Bilgisi okuluna gitti. Bu okulda üstün başarı gösterdikten sonra bir sonraki sene yazı ve aritmetik okuluna başladı. Yazı konusunda çok yetenekli olan Franklin aritmetikte aynı başarıyı gösteremedi. Franklin, okumayı çok seviyordu ve daha çok kitap alabilmek için sürekli para biriktiriyordu. Bu kadar çok okuması; yazma tarzını ve dil bilgisini büyük ölçüde geliştirmesini sağladı. Fakat babasının okulun parasını ödeyememesi sebebiyle eğitimi yarıda kaldı.
Franklin daha sonra babasının yanında ve abisinin matbaa işinde çırak olarak çalışmaya başladı. Burada yazarlık konusunda kendini geliştirdi. Orada yaşadığı çatışmalardan sonra Franklin, işi bırakıp New York ve Philadelphia’ya gitti. Yavaş yavaş yazarlık işinde ilerlerken bir yandan siyasete girdi. Hayatı boyunca insanlık ve özgürlük konularında kendini ortaya koyan Franklin; hırslı, disiplinli ve çalışkan bir girişimciydi, sürekli gece geç saatlere kadar çalışıyordu. Sadece iki yıllık resmi eğitim almasına rağmen, o kadar çok çalıştı ki toplumun en üst düzeyine yükseldi. Gelin birlikte bu çok yönlü insan hakları savunucusu ve siyasetçinin, bilim adamı ve mucit yönünü inceleyelim.
Bilim Adamı ve Mucit Olarak Benjamin Franklin
Benjamin Franklin, 1740’larda bilimle ilgilenmeye başladı. Olağanüstü bir mucit olan Franklin’in icatları pratikti ve çoğunlukla hepsi günlük hayatı kolaylaştırmak için tasarlanmıştı. Franklin hiçbir icadının patentini almadı ve hepsini halka hediye etti. Benjamin Franklin’in ilginç alanlarda çalışmaları vardı. Körfez akıntısının haritalanmasını sağlaması, kuzey ışıklarının elektrikle bağlantısı olduğunu bulması, grip ve soğuk algınlığı üzerine çalışması, meteorolojiyi incelemesi, felçli hastalara elektrik vermesi ilgilendiği alanlardan sadece birkaçı. Yüzme yüzgeçleri, cam armonika, sokak lambaları, kilometre sayacı gibi birçok alanda da inovasyonlar gerçekleştirdi. Fakat en önemli çalışmaları elektrikle ilgili olanlardı.
Franklin’in deneylerinin günümüzdeki elektrik kullanımına çok faydası olmuştur. Pozitif ve negatif yükler, yalıtkanlık ve iletkenlik, batarya, bobin, kondansatör ve şarj gibi birçok elektriksel kavramı ilk kez Franklin ortaya koymuştur. Elektriğin bir yerden bir yere taşınıp depolanabileceği de Benjamin Franklin’in çalışmaları sayesinde bulunmuştur. Bugün kullanılan birçok elektrikli aletin temelleri de onun sayesinde atılmıştır.
Franklin’in Uçurtma Deneyi
Paratonerin icadına ve pozitif-negatif yüklerin anlaşılmasına yol açan en ünlü deney olan uçurtma deneyi Franklin tarafından yapılmıştı. O dönemlerde yıldırım ile elektrik arasındaki bağlantı biliniyordu fakat tam olarak anlaşılamamıştı. Benjamin ve oğlu ipek bir mendille uçurtmanın gövdesini yaptılar. Tepesine iletken olarak sivri bir tel bağladılar ve ona tutturulan ipin alt ucuna da ipek bir kurdele ve metal bir anahtar bağladılar. Anahtarın ucunda da Leyden kavanozu duruyordu. Fırtına uçurtmanın üzerinden geçtiğinde elektrik uçurtmaya çekildi ve ip ile metal anahtar aracılığıyla negatif elektrik yükleri Leyden kavanozuna aktarılmış ve depolanmış oldu.
Benjamin Franklin, uçurtma deneyi ile yıldırım denilen doğa olayının bir elektrik boşalması olduğunu kanıtlamış ve bu elektrik boşalmasının bir iletken üzerinden zemine güvenli bir şekilde aktarılabileceğini fark etmiştir.
Benjamin Franklin, 17 Nisan 1790’da 84 yaşındayken hayata gözlerini yumdu. Ölümünün nedeni, hayatının erken dönemlerinde yaşadığı ataklar sonucu akciğerinde oluşan iltihaptı. Benjamin Franklin’in dehası, iş ve sosyal hayatında bir ağ oluşturmasında çok işine yaramıştır. Bu ağı, bilim ve politikadan, iş dünyasına ve gazeteciliğe kadar çeşitli ilgi alanlarda yararına kullanmıştı. Franklin, her şeye sadece iki yıllık resmi eğitimle bir zanaatkar olarak başlayıp sonunda kendi servetinin mimarı oldu. Benjamin Franklin kimdir? diye sorulduğunda Amerikan tarihinin en kitlesel figürü cevabını verebiliriz.
“Bilgiye yapılan yatırım en yüksek kârı getirir.”
-Benjamin Franklin
