Ada Lovelace: İlk Bilgisayar Programcısı

Ada Lovelace 10 Aralık 1815 yılında Londra İngiltere’de dünyaya geldi. Asıl adı Augusta Ada Byron iken Lord William King ile evlenmesi nedeniyle Ada Lovelace olarak kullanmaya başlamıştır. Matematikçi ve yazar olan Lovelace tarihin sayfalarına adını Charles Babbage’ın analitik hesaplamalar yapan makinesine yardımcı olurken yazdırdı. Makinenin aritmetik işleri yapmasını sağlayan Lovelace bilgisayarın atası olarak görülen bu makinenin ortaya çıkmasına yardımcı oldu ve yazdığı matematiksel algoritma ile ilk bilgisayar programcısı ünvanını eline aldı.

Erken Hayatı

ada-lovelace-gencligi

Ada 1815 yılında ünlü şair Lord George Gordon Byron’un ve Lady Anne Isabella Milbanke Byron’un tek meşru çocuğu olarak dünyaya geldi. Lord Byron’un çocuğu olduğu iddia edilen kişilerin gayrimeşru olduğu bilinmekte. Lady Anne, Ada’nın doğumundan birkaç hafta sonra Lord Byron ile ayrıldı. Lord Byron ayrılıktan aylar sonra İngiltere’yi terk etti ve Ada babasını bir daha göremedi. Lord Byron, Ada 8 yaşında iken Yunanistan’da hastalıktan öldü.

Ada annesi tarafından matematik ve istatistiğe yönlendirildi. O dönemlerde kadınların bu alanlar ile uğraşması garip karşılanıyorken annesinin desteği ile matematik ve istatistik alanında eğitim almaya başladı. Ada’nın yaşamı 1800’lerin ortalarında normal bir kadının yaşamından biraz farklıydı. Bu süreçte Ada sayılara çok iyi ilgi gösterdi ve kendini oldukça geliştirdi.

Zorlu bir çocukluk geçiren Ada, 12 yaşında gökyüzüne ve uçmaya heves sardı. 1828 yılında ise kanat tasarladı. Kuşların biyolojik yapısına, kanat için ideal materyallere göz gezdirdi.

Babbage ve Analitik Makinesi

Ada Lovelace, 17 yaşlarında matematikçi ve mucit olan Charles Babbage ile tanıştı. Bu sırada Babbage 40 yaşlarındaydı. Aralarındaki yaş farkına rağmen kafa yapılarının birbiri ile uyuşması onları çok iyi bir ekip yapmıştı. Babbage Ada’nın mentoruydu fakat bir arkadaş gibi ilişkiye sahiplerdi. Ada, Babbage aracılığıyla Londra Üniversitesi’nde Matematik profesörü olan Augustus de Morgan’dan ileri matematik eğitimi almaya başladı.

charles-babbage-analitik-makinesi
Charles Babbage’in Analitik Makinesi

Ada, Babbage’ın fikirlerinden oldukça etiklenmişti. Babbage günümüz bilgisayarının babası olarak bilinen matematiksel hesaplamalar yapmak için kullanılan fark motorunu icat etti. Ada bu makineden ve yapabileceklerinden oldukça etkilenmişti. Babbage aynı zamanda daha farklı hesaplamaları yapmak adına oluşturulmuş analitik makinesinin planlarını da oluşturdu.

Bu analitik makinesinin geliştirilmesi sırasında Babbage Ada’dan İtalyan bir mühendis olan Luigi Federico Menabrea tarafından bir İsviçre dergisine yazılmış makaleyi çevirmesini istedi. Ada bu makaleyi çevirmekle kalmadı aynı zamanda kendi fikirlerini de ekleyerek orijinal makalenin 3 katı uzunluğa notlarını yayımladı. O dönemde kadınlara akademik yazı yazma hakkı verilmediğinden kimliğinin belli olmaması için ismi yerine “AAL” (Augusta Ada Lovelace) harflerini kullandı.

Bu yayımladığı makalede Ada makinenin harflerle, sembollerle ve sayılarla başa çıkabilmesi için kodların nasıl oluşturabileceğini anlatttı. Ayrıca günümüzde bilgisayar programlarının kullandığı döngü olarak bilinen süreci yani bir dizi talimatı gerçekleştirmesi için makinede kullanılacak bir yöntem teorileştirdi. Ayrıca makalesinde ileri görüşlü birçok kavram daha kullandı. Bu çalışmaları ile Ada ilk bilgisayar programcısı ünvanını aldı.

ada-lovelace-algoritma
Ada Lovelace’ın Tarihin İlk Algoritması

Ada’nın makalesi yaşadığı süreçte pek ilgi çekmedi. 1950’li yıllarda bu makaleler önem kazandı. 1953 yılında notları, B.V. Bowden’ın “Faster Than Thought: A Symposium on Digital Computing Machines” yazısında tekrar dünyaya sunuldu. Ölümünden yıllar sonra pek çok onursal ödüle layık görülen Ada’nın adını taşıyan “Ada programlama dili” 1980 yılında geliştirildi.

Kişisel Hayatı

1835 yılında Ada, Lovelace kontu olan William King ile evlendi. Bu evlilikten Ada’nın 3 çocuğu oldu. Lord William King Ada’yı akademik makaleler ve diğer çalışmalar konusunda her zaman destekledi.

Ancak Ada’nın sağlığı 1837’de bir kolera nöbetinden sonra değişti. Astım ve sindirim sıkıntıları çeken Ada kullandığı ilaçlar sonrası kişilik sıkıntıları çekmeye başladı.

İlgi çekmeyen makaleleri ve çalışmalarıyla kumarda para kazanmak için matematiksel formüller geliştirmeye çalıştı ama başarılı olamadı ve borç batağının içine düştü. 27 Kasım 1852 yılında Londra’da rahim kanseri sebebiyle hayatını kaybetti ve isteği üzerine babasının yanına gömüldü.

Teknoloji'den geri kalmamak için e-posta listemize abone olun!

Özgür Doğan (Okunuşu: Özgür Do:an) : Teknoloji içerikleri yazmayı ve okumayı seven kişi, kimse, topluluk.