ASTHROS, futbol stadyumu büyüklüğünde bir balon ile taşınacak.
Bir futbol stadyumu büyüklüğünde balonla taşınacak ASTHROS, yeryüzünden görünmeyen ışık dalga boylarını gözlemlemek için son teknoloji bir teleskop kullanıyor.
Aralık 2023 yılında Antarktika’da başlaması planlanan ASTHROS (Submimetre-dalga boylarında Yüksek Spektral Çözünürlük Gözlemleri için Stratosferik Teleskopun kısaltması) havada yaklaşık üç hafta geçirecek.
NASA’nın Jet Sevk Laboratuvarı tarafından yönetilen ASTHROS projesi, kızılötesi ışıkları ve dalga boylu ışıkları gözlemleyecek. Bunu yapabilmesi için ASTHROS’un uçaklardan yaklaşık dört kat daha yükseğe ulaşması gerekecektir. Dünya atmosferi tarafından engellenen ışık dalga boylarını gözlemleyecek kadar yüksekte olması gerekiyor.
Ağustos ayı başlarında, JPL’deki mühendisler sistemin düzgün çalıştığını doğrulamak için teleskopun alt sistemlerinin entegrasyonuna ve testine başlayacaklar.
Böyle bir projede balon kullanmak basit gibi dursa da NASA’nın yer veya uzay tabanlı görevlerine göre maliyet açısından büyük avantajlar sunuyor.
NASA‘nın Bilimsel Balon Programı 30 yıldır Virginia’daki Wallops Uçuş Tesisinde faaliyet göstermekte. NASA’nın tüm bilim disiplinlerindeki deneylerin yanı sıra teknoloji geliştirme ve eğitim amaçlı deneyleri desteklemek için yılda 10 ila 15 görev başlatıyor. Balon misyonları, uzay misyonlarına kıyasla sadece daha düşük maliyetlere sahip değil, aynı zamanda projeyi erken planlama ve geliştirme avantajları da sunuyor. Bu sayede en yeni teknolojileri kullanabilme riskine sahip oluyorlar. Bu riskler, bir görevin gidişatını etkileyebilecek bilinmeyen teknik veya operasyonel zorluklar olabilir.
ASTHROS proje müdürü Jose Siles, “ASTHROS gibi balon görevleri uzay görevlerinden daha risklidir, ancak düşük maliyetle büyük sonuçlar elde edebiliriz. ASTHROS ile daha önce hiç denenmemiş astrofizik gözlemler yapmayı hedefliyoruz. Misyon, yeni teknolojileri test ederek ve yeni nesil mühendis ve bilim insanlarına eğitim sağlayarak gelecekteki uzay misyonlarının yolunu açacak.” dedi.
ASTHROS Yeni Doğan Yıldızları İnceleyecek
ASTHROS, yeni oluşan yıldızların etrafındaki gaz hareketlerini ve hızını ölçmek için bir cihaz taşıyacak. Samanyolu galaksisinde yıldız oluşturan bölge dahil olmak üzere dört bölgeyi inceleyecek. Ayrıca ilk kez iki spesifik azot iyonunun varlığını tespit edecek ve haritalayacaktır. Bu azot iyonları, büyük yıldızlardan ve süpernova patlamasından gelen rüzgarların bu yıldız oluşturan bölgelerdeki gaz bulutlarını yeniden şekillendirdiği yerleri tespit edebilir.
ASTHROS, yeni doğan yıldızların plasental materyallerini nasıl etkilediğini görmek için bu bölgelerdeki gazın yoğunluğu, hızı ve hareketinin 3D haritalarını yapmakla görevli. Yıldız geri bildiriminin nasıl çalıştığı hakkında fikir sahibi olmayı ve galaksi evriminin bilgisayar simülasyonlarını geliştirmek için yeni bilgiler keşfetmeyi umuyorlar.
Bu görevleri gerçekleştirebilmek için, ASTHROS büyük bir balona bağlanacak. Balon helyumla tamamen şişirildiğinde, yaklaşık 150 metre genişliğinde ve yaklaşık bir futbol stadyumu boyutunda olacak. Balon çanak anteninin yanı sıra kızılötesi ışığı yakalamak için tasarlanmış ve optimize edilmiş bir dizi ayna, lens ve dedektörden oluşan hafif bir teleskopu taşıyacak. Uçuş sırasında, bilim adamları teleskopun işaret ettiği yönü tam olarak kontrol edebilecek ve uydu bağlantılarını kullanarak verileri gerçek zamanlı olarak alabilecekler.
Caltech’in Pasadena’da bir bölümü olan JPL, NASA Bilim Misyon Müdürlüğü’nün Astrofizik bölümü için ASTHROS misyonunu yönetiyor. Maryland’deki Johns Hopkins Uygulamalı Fizik Laboratuvarı ise işaretleme sistemlerini geliştiriyor. 2,5 metrelik anten ünitesi İtalya’da Media Lario S.r.l. Lecco tarafından geliştiriliyor. NASA’nın Bilimsel Balon Programı ve Columbia Bilim Balon Tesisi balon ve lansman hizmetleri sunacak. ASTHROS, Antarktika’daki McMurdo İstasyonu’ndan, ABD Antarktika Programı aracılığıyla Ulusal Bilim Vakfı tarafından destekleniyor. Diğer önemli ortaklar arasında Arizona Eyalet Üniversitesi ve Miami Üniversitesi de var.
