Tarih öncesi çağlardan beri hikayeleri anlatmak için görüntüler kullanılmakta. Fakat bugün izlediğimiz ve düşündüğümüz haliyle animasyon tarihi 19. yüzyıl zamanında icat edilen çeşitli makinelere dayanıyor. Teknolojinin ilerlemesiyle animasyonlar, tüm sinema dünyasında, ticari ve sanatsal açıdan en önemli ve etkili türlerden birine dönüştü ve çocuk filmlerinin de belirleyici unsuru oldu.
Şu anda her yıl dünyanın dört bir yanından yeni hikaye anlatma yolları elde etmek için animasyon teknikleri geliştirilmeye devam ediliyor.
İçindekiler
Hareketi Anlatmanın Görsel Yolu: Animasyon Tarihi
Erken Dönem
İnsanoğlu, varlığının başlangıcından beri kendisini ifade etmenin bir yolunu bulmuştur. Bunun bildiğimiz ilk örnekleri, ilk insanların mağara duvarlarına çizdikleri resimler ve resimli kalıntılar diyebiliriz. Bu antik çağlardan kalma arkeolojik eserler, çizebildiğimiz sürece hareket halindeki şeyleri tasvir etmeye çalıştığımızı kanıtlıyor.
Tarihi, antik çağdan biraz daha ileri sararsak Rönesans’ı düşünebiliriz. MS 1500’lü yıllarda Leonardo Da Vinci tarafından resmedilmiş Vitrivius Adamı, hareketi ima eden birçok açıdan gösterilmişti.
Film Öncesi Dönem
18. ve 19. yüzyıllara gelindiğinde, Avrupa ve Kuzey Amerika’da Sanayi Devrimi iyice yayılmaya başlamıştı. Sanayi Devrimi’nin yayılmasıyla birlikte, görüntüleri hareket ediyormuş gibi gösterebilen bazı makinelerle deneyler yapılmaya başlandı. Bunlardan birisi sihirli fener adı verilen bir projektördü. Cam levhalar üzerindeki resimleri kullanan bir görüntü projektörü olan sihirli fener, bazı paftaları hareketli parçalar içerdiği için animasyonun ilk örneği olarak kabul edilebilir. Sonrasında 1824’te icat edilen thaumatrope her iki tarafında resim bulunan ve dönen bir mekanizmaya sahipti. Döndürüldüğünde hareket ediyormuş gibi görünen birleşik bir resim beliriyordu. 1834 senesinde icat edilen zoetrope ise dönen görüntüleri hareket ediyormuş gibi gösteren şeritlerden oluşan içi boş bir tamburdu.
İcat edilen birçok cihaz sayesinde hareket ediyormuş gibi görünen görseller ile animasyonun temelleri iyice atılmış oldu. 1877 senesinde ise günümüzdekine benzer gerçek animasyonun ilk prototipi sayılan praksinoskop Charles-Emile Reynoud tarafından Fransa’da icat edildi. Çizgi film makinesi olarak da bilinen praksinoskop, dönen bir silindir iç yüzeye sahipti. Bu iç yüzey ise görüntülerle doluydu. Cihaz tekerlekler tarafından döndürüldüğünde görüntüler birbirini takip eden bir hareket dizisi oluşturuyordu.
20. Yüzyıl Başları
20. yüzyılın başları, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa’da animasyonlarının tiyatral gösterimlerinin başlangıçlarının yapıldığı dönemlerdir. Pek çok animasyon stüdyosu da bu dönemde kuruldu. 1908 senesinde elle çizilmiş Fantasmagorie filmi, film tarihçileri tarafından, yaratılmış ilk animasyon çizgi film olarak kabul edilir. 1914 senesinde yapılmış Gertie Dinozor ve 1919 senesinde yapılmış Kedi Felix de animasyon çizgi filmleri tarihinin ilk akılda kalıcı karakterlerinden.
1923 senesine gelindiğinde, önündeki neredeyse 100 yıl boyunca animasyon konusunda sınır tanımayacak yenilikler yapacak olan, Walt Disney Stüdyoları kuruldu. 1928 yılında ise Mickey Mouse’u içeren film üzerine basılmış ilk çizgi film yaratıldı.
1930-1950 Yılları
Pek çok kişi tarafından animasyon tarihi için altın çağ olarak kabul edilen bu dönemde, Mickey Mouse ve Donald Duck gibi yaratılan animasyon karakterleri popüler kültürün inanılmaz bir parçası haline gelmişti. 1930 senesinde Warner Bros. Stüdyoları’nın kurulmasıyla da animasyon teknolojisi hızlı bir yükselişe geçti. Ayrıca 1937 senesinde Walt Disney, elle çizilmiş ilk animasyon olma özelliğine sahip Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler filmini yayınladı.
1960-1980 Yılları
1960’lı yıllara gelindiğinde animasyon çizgi film sektörü de, ailelerin tercih ettiği eğlence aracı olan televizyonun yükselişi gerçeğine uyum sağlamaya başladı. Animasyon stüdyoları kullandıkları teknikler ile televizyonlar için birçok çizgi film yaratma başladılar. 1960 yılında televizyonun ilk animasyon dizisi olan Çakmaktaşlar yayınlandı. Bunu sonraki sene yayına giren Ayı Yogi izledi. 1964 senesinde ise yetişkinler için yapılmış ilk uzun metraj animasyon çizgi filmi olan Kedi Fritz gösterime girdi. 1980’lerin ortalarına doğru televizyonlarda Disney Channel ve Nickelodeon gibi kanalların çıkmasıyla animasyon çizgi filmler televizyonda kendilerine tam olarak bir yer edinmiş oldu.
1980-Günümüz
1980’lerde CGI yani bilgisayar ile oluşturulan görüntüler animasyon teknolojisi tarihinde bir devrim yarattı. 1984 senesinde Pixar tarafından ilk CGI animasyon filmi olan Andre ve Wally B’nin Maceraları filmi yayınlandı. 1987 senesinde gelindiğinde ise şu an en uzun soluklu Amerikan sitcomu olma özelliğine sahip olan çizgi film Simpsons yaratıldı. 1995 senesinde tamamen bilgisayar animasyonlu (CGI) ilk uzun metrajlı film olan Oyuncak Hikayesi gösterime girdi. Oyuncak Hikayesi, günümüz animasyon teknolojisine en yakın örnektir ve o tarihten beri de CGI ile oluşturulan animasyonlar bizi büyülemeye devam etmekte.
